Savaş Maraşlı | Nevsehir Haci Bektas Veli University (original) (raw)
Papers by Savaş Maraşlı
26. ORTA ÇAĞ VE TÜRK DÖNEMİ KAZILARI VE SANAT TARİHİ ARAŞTIRMALARI KİTABI, 2024
Müzelerde üzerine akademik çalışma yapılmayı bekleyen çok özel eşyalar vardır. Bunlardan biri de ... more Müzelerde üzerine akademik çalışma yapılmayı bekleyen çok özel
eşyalar vardır. Bunlardan biri de hakkında fazla malumat bulunmayan Aksaray Müzesi ibriğidir. Bakır alaşımlı malzemeden yapılan gümüş kakmalı ibrik sahip olduğu malzeme, form, üslup ve bezeme özellikleri ile ait
olduğu çağın zevk ve taleplerini yansıtır. İslâm kültür çevresinde suyun
günlük hayatta kullanımıyla ilgili araçlardan olan ibrikler farklı dönem ve
kültürlerde çeşitli malzemelerden yapılarak günümüze ulaşmışlardır. Ancak maden sanatındaki örnekleri, İslâm sanatları içerisinde adeta temsilci konumundadır.
Sibirya araştırmaları dergisi, Nov 20, 2013
Zeitschrift für die Welt der Türken / Journal of World of Turks, Dec 15, 2013
Islam devletlerinin susleme sanatlarinda gorulen ortak bir ozellik, bezemelerde kullanilan ve des... more Islam devletlerinin susleme sanatlarinda gorulen ortak bir ozellik, bezemelerde kullanilan ve desenleri olusturan motiflerin genel anlamda birbirine benzemesidir. Turk-Islam kultur cevresinde, mimariden tekstile; kitap sanatlarindan ahsaba, kucuk el sanatlarindan gundelik kullanim esyasina kadar farkli malzeme uzerinde degisik olculerde uygulanmasi bu gorusu desteklemektedir. Sanat geleneklerini Timurlulardan devralan Karakoyunlu ve Akkoyunlu Turkmenlerinin kitap sanatlari gelisimine buyuk katkilari olduklari bilinmektedir. Turkmen Hanedanlar tipki mimaride oldugu gibi kitap sanatlari usluplarini da yayilmis olduklari Iran ve Anadolu'ya tasimis ve sanatcilar vasitasiyla bu etkileri Osmanli'ya kadar getirerek gelisime katkida bulunmuslardir. Akkoyunlulara bir donem baskentlik yapmis Diyarbakir'da donemin mimari yapilarindaki tas suslemelerin, kitap kapaklarinin bezeme tasarimlarina benzemesi dikkat cekici ozelliklerdir. Bu benzerlikler, genel anlamda susleme sanatlarinda gorulen ortak bir anlayisin disinda motifsel bazda degil tasarimsal olarak farkli bir malzemedeki yansimayi gostermektedir. Safa Parli Caminde mihrap, minber ve minare suslemelerinde donemin el yazmalarinin kapaklarinda sikca rastlanilan semseli salbekli cild tasarimlarinin uygulanmasi, kitap susleme tasarimlarinin mimari suslemelere kaynak olabilecegine isaret etmektedir. A main mutual characteristic of decorative arts of Islamic states is the general resemblence of motifs which form the patterns and used in decorations. This view is strengthened by the implication of those motifs which are performed in different sizes and on different materials from arcitechture to textile, from manuscripts to wood decoration from small handcraft to common tools in the general frame of Turkish-Islamic culture. It is known that with taking over their artistic traditions from Timurs,Karakoyunlu and Akkoyunlu, Turkomen have great contributions to the development of book arts (bookbinding, ornemantation, miniature). By their artists, Turkomen dynasties contributed this development by carrying their styles of bookwork and also architecture to Iran and Anatolia where they had spread. The resemblence in the rockworks of the period's architecture in Diyarbakir, which was once a capital of Akkoyunlu, and the ornoments on the book covers is in a remarkable characteristic. Apart from mutual perception seen in decorative arts in general sense those resemblences are the same in designing, not in motifs base. The performing of the cover designings which are commonly seen semseli salbeki on ornemantations of Safa Parli mosque's niche, pulpit and minarets points out that book ornamentation designings can be a source to architectural ornemantations.
A main mutual characteristic of decorative arts of Islamic states is the general resemblence of m... more A main mutual characteristic of decorative arts of Islamic states is the general resemblence of motifs which form the patterns and used in decorations. This view is strengthened by the implication of those motifs which are performed in different sizes and on different materials from arcitechture to textile, from manuscripts to wood decoration from small handcraft to common tools in the general frame of Turkish-Islamic culture. It is known that with taking over their artistic traditions from Timurs,Karakoyunlu and Akkoyunlu, Turkomen have great contributions to the development of book arts (bookbinding, ornemantation, miniature). By their artists, Turkomen dynasties contributed this development by carrying their styles of bookwork and also architecture to Iran and Anatolia where they had spread. The resemblence in the rockworks of the period's architecture in Diyarbakır, which was once a capital of Akkoyunlu, and the ornoments on the book covers is in a remarkable characteristic. Apart from mutual perception seen in decorative arts in general sense those resemblences are the same in designing, not in motifs base. The performing of the cover designings which are commonly seen şemseli salbeki on ornemantations of Safa Parlı mosque's niche, pulpit and minarets points out that book ornamentation designings can be a source to architectural ornemantations.
İnsan&İnsan bilim kültür sanat ve düşünce dergisi, Apr 26, 2019
Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü dergisi, Jun 1, 2008
Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi
Kapadokya Bölgesi, Doğal ve Arkeolojik Sit Alanlarının yanı sıra Osmanlı’nın geç dönemine ait siv... more Kapadokya Bölgesi, Doğal ve Arkeolojik Sit Alanlarının yanı sıra Osmanlı’nın geç dönemine ait sivil mimari örneklerin değeri ile de ön plana çıkmaktadır. Özellikle Ürgüp, Göreme, Avanos, İbrahimpaşa, Ortahisar, Mustafapaşa ve Nevşehir Kalesinin etrafında bu tarz yapıların günümüze ulaşan varlığı gözlemlenmektedir. Ancak çoğu, doğal ya da insan faktöründen dolayı bakımsız kalmış, terkedilmiş ya da yıkılarak günümüze ulaşamamıştır. Bu yapılardan biri de Tahtalı Kahvehanedir. Tümüyle yıkılmış ve günümüze ulaşamamış, şehrin silüetinde önemli yer tutan ya da tarihi bir kompozisyon özelliği taşıyan yapıların yeniden yapılması restitüsyon, restorasyon ve rekonstrüksiyon alanlarında uygulamaya yönelik adımlar olarak görülebilir. Diğer taraftan geleneksel yapım tekniği, malzeme, plan, mimari ve bezeme özelliklerinin sürdürülebilirliği yönüyle de sanat tarihi araştırmalarına kaynak teşkil eder. Tarihe tanıklık etmiş bu türden yapıların korunması muhakkak gerekli olsa da korunamadığı durumlard...
Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Aug 1, 2020
Amasya II. Bayezid Il Halk Kutuphanesinde bulunan 15. ve 16. yuzyil ciltleri, sehrin her bakimdan... more Amasya II. Bayezid Il Halk Kutuphanesinde bulunan 15. ve 16. yuzyil ciltleri, sehrin her bakimdan gelisme gosterdigi sehzade sehri oldugu donemi kapsamaktadir. 15. yuzyilda bir taraftan Anadolu Selcuklu ve Beylikler doneminin cilt anlayisi surdurulmus , bir taraftan da yuzyilin ozelliklerini yansitan ornekler yapilmistir. Ayrica 15. yuzyila tarihli olmasina karsin sonraki donemlerde yenilenmis oldugu dusunulen ciltlerle bu yuzyil genis bir yelpaze sunmaktadir. 16. yuzyila gelindiginde ise 15. yuzyildaki karisik donemin aksine Osmanli cilt anlayisi dogrultusunda yapilmis zengin ve gelismis cilt orneklerinin varligi bilinmektedir. Amasya II. Bayezid Il Halk Kutuphanesi'nde bulunan ciltler, Turk cilt sanatinin baskentten uzak bir tasra sehrindeki akislerini gostermesi acisindan onem tasir.
Göçerlikten yerleşiğe Kapadokya Kırsalında Kubbeli Tandır Evleri, 2020
Zeitschrift für die Welt der Türken, 2013
A main mutual characteristic of decorative arts of Islamic states is the general resemblence of m... more A main mutual characteristic of decorative arts of Islamic states is the general resemblence of motifs which form the patterns and used in decorations. This view is strengthened by the implication of those motifs which are performed in different sizes and on different materials from arcitechture to textile, from manuscripts to wood decoration from small handcraft to common tools in the general frame of Turkish-Islamic culture. It is known that with taking over their artistic traditions from Timurs,Karakoyunlu and Akkoyunlu, Turkomen have great contributions to the development of book arts (bookbinding, ornemantation, miniature). By their artists, Turkomen dynasties contributed this development by carrying their styles of bookwork and also architecture to Iran and Anatolia where they had spread. The resemblence in the rockworks of the period's architecture in Diyarbakır, which was once a capital of Akkoyunlu, and the ornoments on the book covers is in a remarkable characteristic....
Özet: İslam devletlerinin süsleme sanatlarında görülen ortak bir özellik, bezemelerde kullanılan ... more Özet: İslam devletlerinin süsleme sanatlarında görülen ortak bir özellik, bezemelerde kullanılan ve desenleri oluşturan motiflerin genel anlamda birbirine benzemesidir. Türk-İslam kültür çevresinde, mimariden tekstile; kitap sanatlarından ahşaba, küçük el sanatlarından gündelik kullanım eşyasına kadar farklı malzeme üzerinde değişik ölçülerde uygulanması bu görüşü desteklemektedir. Sanat geleneklerini Timurlulardan devralan Karakoyunlu ve Akkoyunlu Türkmenlerinin kitap sanatları gelişimine büyük katkıları oldukları bilinmektedir. Türkmen Hanedanlar tıpkı mimaride olduğu gibi kitap sanatları üsluplarını da yayılmış oldukları İran ve Anadolu'ya taşımış ve sanatçılar vasıtasıyla bu etkileri Osmanlı'ya kadar getirerek gelişime katkıda bulunmuşlardır. Akkoyunlulara bir dönem başkentlik yapmış Diyarbakır'da dönemin mimari yapılarındaki taş süslemelerin, kitap kapaklarının bezeme tasarımlarına benzemesi dikkat çekici özelliklerdir. Bu benzerlikler, genel anlamda süsleme sanatla...
İnsan ve İnsan Dergisi, 2019
NEVŞEHİR’DE GÜNÜMÜZE ULAŞAMAYAN BİR OSMANLI YAPISI: TAHTALI KAHVEHANE, 2021
Kapadokya Bölgesi, Doğal ve Arkeolojik Sit Alanlarının yanı sıra Osmanlı’nın geç dönemine ait siv... more Kapadokya Bölgesi, Doğal ve Arkeolojik Sit
Alanlarının yanı sıra Osmanlı’nın geç dönemine ait
sivil mimari örneklerin değeri ile de ön plana
çıkmaktadır. Özellikle Ürgüp, Göreme, Avanos,
İbrahimpaşa, Ortahisar, Mustafapaşa ve Nevşehir
Kalesinin etrafında bu tarz yapıların günümüze
ulaşan varlığı gözlemlenmektedir. Ancak çoğu,
doğal ya da insan faktöründen dolayı bakımsız
kalmış, terkedilmiş ya da yıkılarak günümüze
ulaşamamıştır. Bu yapılardan biri de Tahtalı
Kahvehanedir. Tümüyle yıkılmış ve günümüze
ulaşamamış, şehrin silüetinde önemli yer tutan ya
da tarihi bir kompozisyon özelliği taşıyan yapıların
yeniden yapılması restitüsyon, restorasyon ve
rekonstrüksiyon alanlarında uygulamaya yönelik
adımlar olarak görülebilir. Diğer taraftan
geleneksel yapım tekniği, malzeme, plan, mimari
ve bezeme özelliklerinin sürdürülebilirliği yönüyle
de sanat tarihi araştırmalarına kaynak teşkil eder.
Tarihe tanıklık etmiş bu türden yapıların
korunması muhakkak gerekli olsa da
korunamadığı durumlarda fotoğraflardan, mimari
izlerinden, sözlü ve yazılı kaynak araştırmalardan
yola çıkarak tekrar ayağa kaldırılması önemlidir.
Bu çalışmada bahsedilecek Tahtalı Kahvehane
erken örneklerini 16. yüzyılda İstanbul’da
gördüğümüz kahve mekânlarının taşradaki yerel
bir uygulamasıdır. Yapının aslına sadık kalınarak
yeniden inşa edilmesinin kale çevresindeki tarihsel
silüetin sürekliliğinin korunmasına da yardımcı
olacağı kanaatindeyiz.
The soft tuffaceous surface structure, which is the characteristic of Nevsehir region, has made t... more The soft tuffaceous surface structure, which is the characteristic of Nevsehir region, has made these regions inhabitable since ancient times, being a gift of nature to humanity. Engraved spaces in accordance with the needs paved the way for the emergence of specifically civil architecture (housing), religious architecture (monasteries, churches, mosques and tombs), defense structures and agricultural structures (linseed oil workshops, dovecots, bee yards, wine workshops, warehouses, stables). Being one of these structures, dovecots, which are in fact rare in Anatolia, are frequently found throughout Cappadocia region. There are no specific architecture plans of these dovecots. They can be both single storey and multi storey. They can be carved into a rock block on a slope of a hill or individual fairy chimneys. Rock carved dovecots in Nevsehir region stand out with their painted decorations. The decorations which were painted on a white surface in red, black, blue or green, in some...
Arkeoloji ve Sanat, 2018
Günümüzün yağ fabrikaları olarak düşünebileceğimiz bezirhaneler, Osmanlı'nın sanayi devrimi önce... more Günümüzün yağ fabrikaları olarak düşünebileceğimiz bezirhaneler, Osmanlı'nın sanayi devrimi öncesi ekonomisinde bezır yağı üreten imalathaneler olarak önemli bir yere sahıptır. Farklı bitkilerin preslenmesiyle elde edılen yağların kullanıldığı alanlarının başında aydınlanma gelmekle bırlikte, sağlık ve beslenmede de kullanıldığı bilinmektedir. Nevşehir'de kale bölgesi yamaç yerleşim alanında bulunan bezırhaneler, Nevşehır Arkeoloji Müzesı denetiminde Nevşehir Beledıyesı'nın kale etrafı yamaç yerleşim alanında gerçekleştirdiği temizleme çalışmaları sırasında saptanmıştır. Kapadokya bölgesi kaya oyma mimarlığının temsilci/en olan bezirhaneler zaman içinde meydana gelen tahrıbatlarla oldukça bakımsız haldedir. Özellikle yağ çıkarma işlemi sırasında önemli işlevı olan ahşap mekanizma günümüze ulaşamamıştır. Buna karşın bir bezirhanede bulunması gereken tohumların kavrulduğu "fırın" (ocak), kavrulan tohumların ezildiğı, elendiği "kavut harmanı" (harman damı), presleme ışleminın yapıldığı "hezen damı" (iğ damı) ve ahır gibi bölümleri hala ayırt edilebilmektedir. Ayrıca ıçlerınde seten ya da kavut tekneleri, batman taşları görülebilmektedir Kale etrafında yamaç yerleşim alanında bırbırıne yakın mesafedeki bezirhanelerın sayıca çokluğu, bölgenin o dönemlerde önemli bır yağ üretim merkezı olduğunu düşündürmektedir. Bezirhaneler aynı zamanda Nevşehir'de endüstriyel mırasın da günümüze ulaşmış temsi/ellendir.
Sanat Tarihi Yazılşarı Prpf. Dr. Kerim Türkmen Armağanı, 2017
Bizans ve Türk-İslâm Anadolu’sunda, Ortaçağ’a tarihlendirilen farklı malzemeler üzerinde süvari t... more Bizans ve Türk-İslâm Anadolu’sunda, Ortaçağ’a tarihlendirilen farklı malzemeler üzerinde süvari tasvirleri yer almaktadır. Bu tasvirler, kıyafet, silahları ve konu itibarıyla savaşçı görünümlüdür. Kahraman vasıfları ön planda olan süvariler betimlendikleri sahne üzerinde mücadele halindedirler. Ejderha gibi fantastik bir yaratık, vahşi bir hayvan, bir insan ile mücadele halindeyken ya da durağan tasvir edilen figürler, bir taraftan süvari geleneğinin ne denli güçlü bir kimlik olduğunu gösterirken, diğer yandan bu durumun sosyal-kültürel arka planını, değişen şartlar ve çevre ile beraber dönüşümlerini ve Ortaçağ Hıristiyan ve Türk-İslam coğrafyasında nasıl bir imaj malzemesine dönüştüklerini de sergilemektedir.
Ortaçağ Anadolu’sunda süvari tasvirleri, temsil ettikleri kimlikleri ve bu kimliklerin sosyal-kültürel altyapısı ile sadece bir binici değillerdir. Kimliklerin temsil edilme şekilleri farklı değerler dizisi üzerine kurulmuştur. Yerli kültürlerin semboller dünyasına göndermeler yapan bu tasvirler, değişen inanç bağlamında birer dönüşüm ürünleridir. Tasvirlerde öne çıkan özellik “kahramanlık” vurgusudur. Bizanslı azizler şövalye gibi giydirilerek dini ve siyasi otoritenin kahraman askerleri olarak ihtiyacı karşılarken, Türklerde ise sultanlar, gaziler, veliler, babalar benzer özellikler gösterir. İslamiyet öncesi kahramanlık vasfı ön planda olan Alpler İslami özellikler taşıyan lider ve din büyüklerine dönüşmüştür.
26. ORTA ÇAĞ VE TÜRK DÖNEMİ KAZILARI VE SANAT TARİHİ ARAŞTIRMALARI KİTABI, 2024
Müzelerde üzerine akademik çalışma yapılmayı bekleyen çok özel eşyalar vardır. Bunlardan biri de ... more Müzelerde üzerine akademik çalışma yapılmayı bekleyen çok özel
eşyalar vardır. Bunlardan biri de hakkında fazla malumat bulunmayan Aksaray Müzesi ibriğidir. Bakır alaşımlı malzemeden yapılan gümüş kakmalı ibrik sahip olduğu malzeme, form, üslup ve bezeme özellikleri ile ait
olduğu çağın zevk ve taleplerini yansıtır. İslâm kültür çevresinde suyun
günlük hayatta kullanımıyla ilgili araçlardan olan ibrikler farklı dönem ve
kültürlerde çeşitli malzemelerden yapılarak günümüze ulaşmışlardır. Ancak maden sanatındaki örnekleri, İslâm sanatları içerisinde adeta temsilci konumundadır.
Sibirya araştırmaları dergisi, Nov 20, 2013
Zeitschrift für die Welt der Türken / Journal of World of Turks, Dec 15, 2013
Islam devletlerinin susleme sanatlarinda gorulen ortak bir ozellik, bezemelerde kullanilan ve des... more Islam devletlerinin susleme sanatlarinda gorulen ortak bir ozellik, bezemelerde kullanilan ve desenleri olusturan motiflerin genel anlamda birbirine benzemesidir. Turk-Islam kultur cevresinde, mimariden tekstile; kitap sanatlarindan ahsaba, kucuk el sanatlarindan gundelik kullanim esyasina kadar farkli malzeme uzerinde degisik olculerde uygulanmasi bu gorusu desteklemektedir. Sanat geleneklerini Timurlulardan devralan Karakoyunlu ve Akkoyunlu Turkmenlerinin kitap sanatlari gelisimine buyuk katkilari olduklari bilinmektedir. Turkmen Hanedanlar tipki mimaride oldugu gibi kitap sanatlari usluplarini da yayilmis olduklari Iran ve Anadolu'ya tasimis ve sanatcilar vasitasiyla bu etkileri Osmanli'ya kadar getirerek gelisime katkida bulunmuslardir. Akkoyunlulara bir donem baskentlik yapmis Diyarbakir'da donemin mimari yapilarindaki tas suslemelerin, kitap kapaklarinin bezeme tasarimlarina benzemesi dikkat cekici ozelliklerdir. Bu benzerlikler, genel anlamda susleme sanatlarinda gorulen ortak bir anlayisin disinda motifsel bazda degil tasarimsal olarak farkli bir malzemedeki yansimayi gostermektedir. Safa Parli Caminde mihrap, minber ve minare suslemelerinde donemin el yazmalarinin kapaklarinda sikca rastlanilan semseli salbekli cild tasarimlarinin uygulanmasi, kitap susleme tasarimlarinin mimari suslemelere kaynak olabilecegine isaret etmektedir. A main mutual characteristic of decorative arts of Islamic states is the general resemblence of motifs which form the patterns and used in decorations. This view is strengthened by the implication of those motifs which are performed in different sizes and on different materials from arcitechture to textile, from manuscripts to wood decoration from small handcraft to common tools in the general frame of Turkish-Islamic culture. It is known that with taking over their artistic traditions from Timurs,Karakoyunlu and Akkoyunlu, Turkomen have great contributions to the development of book arts (bookbinding, ornemantation, miniature). By their artists, Turkomen dynasties contributed this development by carrying their styles of bookwork and also architecture to Iran and Anatolia where they had spread. The resemblence in the rockworks of the period's architecture in Diyarbakir, which was once a capital of Akkoyunlu, and the ornoments on the book covers is in a remarkable characteristic. Apart from mutual perception seen in decorative arts in general sense those resemblences are the same in designing, not in motifs base. The performing of the cover designings which are commonly seen semseli salbeki on ornemantations of Safa Parli mosque's niche, pulpit and minarets points out that book ornamentation designings can be a source to architectural ornemantations.
A main mutual characteristic of decorative arts of Islamic states is the general resemblence of m... more A main mutual characteristic of decorative arts of Islamic states is the general resemblence of motifs which form the patterns and used in decorations. This view is strengthened by the implication of those motifs which are performed in different sizes and on different materials from arcitechture to textile, from manuscripts to wood decoration from small handcraft to common tools in the general frame of Turkish-Islamic culture. It is known that with taking over their artistic traditions from Timurs,Karakoyunlu and Akkoyunlu, Turkomen have great contributions to the development of book arts (bookbinding, ornemantation, miniature). By their artists, Turkomen dynasties contributed this development by carrying their styles of bookwork and also architecture to Iran and Anatolia where they had spread. The resemblence in the rockworks of the period's architecture in Diyarbakır, which was once a capital of Akkoyunlu, and the ornoments on the book covers is in a remarkable characteristic. Apart from mutual perception seen in decorative arts in general sense those resemblences are the same in designing, not in motifs base. The performing of the cover designings which are commonly seen şemseli salbeki on ornemantations of Safa Parlı mosque's niche, pulpit and minarets points out that book ornamentation designings can be a source to architectural ornemantations.
İnsan&İnsan bilim kültür sanat ve düşünce dergisi, Apr 26, 2019
Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü dergisi, Jun 1, 2008
Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi
Kapadokya Bölgesi, Doğal ve Arkeolojik Sit Alanlarının yanı sıra Osmanlı’nın geç dönemine ait siv... more Kapadokya Bölgesi, Doğal ve Arkeolojik Sit Alanlarının yanı sıra Osmanlı’nın geç dönemine ait sivil mimari örneklerin değeri ile de ön plana çıkmaktadır. Özellikle Ürgüp, Göreme, Avanos, İbrahimpaşa, Ortahisar, Mustafapaşa ve Nevşehir Kalesinin etrafında bu tarz yapıların günümüze ulaşan varlığı gözlemlenmektedir. Ancak çoğu, doğal ya da insan faktöründen dolayı bakımsız kalmış, terkedilmiş ya da yıkılarak günümüze ulaşamamıştır. Bu yapılardan biri de Tahtalı Kahvehanedir. Tümüyle yıkılmış ve günümüze ulaşamamış, şehrin silüetinde önemli yer tutan ya da tarihi bir kompozisyon özelliği taşıyan yapıların yeniden yapılması restitüsyon, restorasyon ve rekonstrüksiyon alanlarında uygulamaya yönelik adımlar olarak görülebilir. Diğer taraftan geleneksel yapım tekniği, malzeme, plan, mimari ve bezeme özelliklerinin sürdürülebilirliği yönüyle de sanat tarihi araştırmalarına kaynak teşkil eder. Tarihe tanıklık etmiş bu türden yapıların korunması muhakkak gerekli olsa da korunamadığı durumlard...
Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Aug 1, 2020
Amasya II. Bayezid Il Halk Kutuphanesinde bulunan 15. ve 16. yuzyil ciltleri, sehrin her bakimdan... more Amasya II. Bayezid Il Halk Kutuphanesinde bulunan 15. ve 16. yuzyil ciltleri, sehrin her bakimdan gelisme gosterdigi sehzade sehri oldugu donemi kapsamaktadir. 15. yuzyilda bir taraftan Anadolu Selcuklu ve Beylikler doneminin cilt anlayisi surdurulmus , bir taraftan da yuzyilin ozelliklerini yansitan ornekler yapilmistir. Ayrica 15. yuzyila tarihli olmasina karsin sonraki donemlerde yenilenmis oldugu dusunulen ciltlerle bu yuzyil genis bir yelpaze sunmaktadir. 16. yuzyila gelindiginde ise 15. yuzyildaki karisik donemin aksine Osmanli cilt anlayisi dogrultusunda yapilmis zengin ve gelismis cilt orneklerinin varligi bilinmektedir. Amasya II. Bayezid Il Halk Kutuphanesi'nde bulunan ciltler, Turk cilt sanatinin baskentten uzak bir tasra sehrindeki akislerini gostermesi acisindan onem tasir.
Göçerlikten yerleşiğe Kapadokya Kırsalında Kubbeli Tandır Evleri, 2020
Zeitschrift für die Welt der Türken, 2013
A main mutual characteristic of decorative arts of Islamic states is the general resemblence of m... more A main mutual characteristic of decorative arts of Islamic states is the general resemblence of motifs which form the patterns and used in decorations. This view is strengthened by the implication of those motifs which are performed in different sizes and on different materials from arcitechture to textile, from manuscripts to wood decoration from small handcraft to common tools in the general frame of Turkish-Islamic culture. It is known that with taking over their artistic traditions from Timurs,Karakoyunlu and Akkoyunlu, Turkomen have great contributions to the development of book arts (bookbinding, ornemantation, miniature). By their artists, Turkomen dynasties contributed this development by carrying their styles of bookwork and also architecture to Iran and Anatolia where they had spread. The resemblence in the rockworks of the period's architecture in Diyarbakır, which was once a capital of Akkoyunlu, and the ornoments on the book covers is in a remarkable characteristic....
Özet: İslam devletlerinin süsleme sanatlarında görülen ortak bir özellik, bezemelerde kullanılan ... more Özet: İslam devletlerinin süsleme sanatlarında görülen ortak bir özellik, bezemelerde kullanılan ve desenleri oluşturan motiflerin genel anlamda birbirine benzemesidir. Türk-İslam kültür çevresinde, mimariden tekstile; kitap sanatlarından ahşaba, küçük el sanatlarından gündelik kullanım eşyasına kadar farklı malzeme üzerinde değişik ölçülerde uygulanması bu görüşü desteklemektedir. Sanat geleneklerini Timurlulardan devralan Karakoyunlu ve Akkoyunlu Türkmenlerinin kitap sanatları gelişimine büyük katkıları oldukları bilinmektedir. Türkmen Hanedanlar tıpkı mimaride olduğu gibi kitap sanatları üsluplarını da yayılmış oldukları İran ve Anadolu'ya taşımış ve sanatçılar vasıtasıyla bu etkileri Osmanlı'ya kadar getirerek gelişime katkıda bulunmuşlardır. Akkoyunlulara bir dönem başkentlik yapmış Diyarbakır'da dönemin mimari yapılarındaki taş süslemelerin, kitap kapaklarının bezeme tasarımlarına benzemesi dikkat çekici özelliklerdir. Bu benzerlikler, genel anlamda süsleme sanatla...
İnsan ve İnsan Dergisi, 2019
NEVŞEHİR’DE GÜNÜMÜZE ULAŞAMAYAN BİR OSMANLI YAPISI: TAHTALI KAHVEHANE, 2021
Kapadokya Bölgesi, Doğal ve Arkeolojik Sit Alanlarının yanı sıra Osmanlı’nın geç dönemine ait siv... more Kapadokya Bölgesi, Doğal ve Arkeolojik Sit
Alanlarının yanı sıra Osmanlı’nın geç dönemine ait
sivil mimari örneklerin değeri ile de ön plana
çıkmaktadır. Özellikle Ürgüp, Göreme, Avanos,
İbrahimpaşa, Ortahisar, Mustafapaşa ve Nevşehir
Kalesinin etrafında bu tarz yapıların günümüze
ulaşan varlığı gözlemlenmektedir. Ancak çoğu,
doğal ya da insan faktöründen dolayı bakımsız
kalmış, terkedilmiş ya da yıkılarak günümüze
ulaşamamıştır. Bu yapılardan biri de Tahtalı
Kahvehanedir. Tümüyle yıkılmış ve günümüze
ulaşamamış, şehrin silüetinde önemli yer tutan ya
da tarihi bir kompozisyon özelliği taşıyan yapıların
yeniden yapılması restitüsyon, restorasyon ve
rekonstrüksiyon alanlarında uygulamaya yönelik
adımlar olarak görülebilir. Diğer taraftan
geleneksel yapım tekniği, malzeme, plan, mimari
ve bezeme özelliklerinin sürdürülebilirliği yönüyle
de sanat tarihi araştırmalarına kaynak teşkil eder.
Tarihe tanıklık etmiş bu türden yapıların
korunması muhakkak gerekli olsa da
korunamadığı durumlarda fotoğraflardan, mimari
izlerinden, sözlü ve yazılı kaynak araştırmalardan
yola çıkarak tekrar ayağa kaldırılması önemlidir.
Bu çalışmada bahsedilecek Tahtalı Kahvehane
erken örneklerini 16. yüzyılda İstanbul’da
gördüğümüz kahve mekânlarının taşradaki yerel
bir uygulamasıdır. Yapının aslına sadık kalınarak
yeniden inşa edilmesinin kale çevresindeki tarihsel
silüetin sürekliliğinin korunmasına da yardımcı
olacağı kanaatindeyiz.
The soft tuffaceous surface structure, which is the characteristic of Nevsehir region, has made t... more The soft tuffaceous surface structure, which is the characteristic of Nevsehir region, has made these regions inhabitable since ancient times, being a gift of nature to humanity. Engraved spaces in accordance with the needs paved the way for the emergence of specifically civil architecture (housing), religious architecture (monasteries, churches, mosques and tombs), defense structures and agricultural structures (linseed oil workshops, dovecots, bee yards, wine workshops, warehouses, stables). Being one of these structures, dovecots, which are in fact rare in Anatolia, are frequently found throughout Cappadocia region. There are no specific architecture plans of these dovecots. They can be both single storey and multi storey. They can be carved into a rock block on a slope of a hill or individual fairy chimneys. Rock carved dovecots in Nevsehir region stand out with their painted decorations. The decorations which were painted on a white surface in red, black, blue or green, in some...
Arkeoloji ve Sanat, 2018
Günümüzün yağ fabrikaları olarak düşünebileceğimiz bezirhaneler, Osmanlı'nın sanayi devrimi önce... more Günümüzün yağ fabrikaları olarak düşünebileceğimiz bezirhaneler, Osmanlı'nın sanayi devrimi öncesi ekonomisinde bezır yağı üreten imalathaneler olarak önemli bir yere sahıptır. Farklı bitkilerin preslenmesiyle elde edılen yağların kullanıldığı alanlarının başında aydınlanma gelmekle bırlikte, sağlık ve beslenmede de kullanıldığı bilinmektedir. Nevşehir'de kale bölgesi yamaç yerleşim alanında bulunan bezırhaneler, Nevşehır Arkeoloji Müzesı denetiminde Nevşehir Beledıyesı'nın kale etrafı yamaç yerleşim alanında gerçekleştirdiği temizleme çalışmaları sırasında saptanmıştır. Kapadokya bölgesi kaya oyma mimarlığının temsilci/en olan bezirhaneler zaman içinde meydana gelen tahrıbatlarla oldukça bakımsız haldedir. Özellikle yağ çıkarma işlemi sırasında önemli işlevı olan ahşap mekanizma günümüze ulaşamamıştır. Buna karşın bir bezirhanede bulunması gereken tohumların kavrulduğu "fırın" (ocak), kavrulan tohumların ezildiğı, elendiği "kavut harmanı" (harman damı), presleme ışleminın yapıldığı "hezen damı" (iğ damı) ve ahır gibi bölümleri hala ayırt edilebilmektedir. Ayrıca ıçlerınde seten ya da kavut tekneleri, batman taşları görülebilmektedir Kale etrafında yamaç yerleşim alanında bırbırıne yakın mesafedeki bezirhanelerın sayıca çokluğu, bölgenin o dönemlerde önemli bır yağ üretim merkezı olduğunu düşündürmektedir. Bezirhaneler aynı zamanda Nevşehir'de endüstriyel mırasın da günümüze ulaşmış temsi/ellendir.
Sanat Tarihi Yazılşarı Prpf. Dr. Kerim Türkmen Armağanı, 2017
Bizans ve Türk-İslâm Anadolu’sunda, Ortaçağ’a tarihlendirilen farklı malzemeler üzerinde süvari t... more Bizans ve Türk-İslâm Anadolu’sunda, Ortaçağ’a tarihlendirilen farklı malzemeler üzerinde süvari tasvirleri yer almaktadır. Bu tasvirler, kıyafet, silahları ve konu itibarıyla savaşçı görünümlüdür. Kahraman vasıfları ön planda olan süvariler betimlendikleri sahne üzerinde mücadele halindedirler. Ejderha gibi fantastik bir yaratık, vahşi bir hayvan, bir insan ile mücadele halindeyken ya da durağan tasvir edilen figürler, bir taraftan süvari geleneğinin ne denli güçlü bir kimlik olduğunu gösterirken, diğer yandan bu durumun sosyal-kültürel arka planını, değişen şartlar ve çevre ile beraber dönüşümlerini ve Ortaçağ Hıristiyan ve Türk-İslam coğrafyasında nasıl bir imaj malzemesine dönüştüklerini de sergilemektedir.
Ortaçağ Anadolu’sunda süvari tasvirleri, temsil ettikleri kimlikleri ve bu kimliklerin sosyal-kültürel altyapısı ile sadece bir binici değillerdir. Kimliklerin temsil edilme şekilleri farklı değerler dizisi üzerine kurulmuştur. Yerli kültürlerin semboller dünyasına göndermeler yapan bu tasvirler, değişen inanç bağlamında birer dönüşüm ürünleridir. Tasvirlerde öne çıkan özellik “kahramanlık” vurgusudur. Bizanslı azizler şövalye gibi giydirilerek dini ve siyasi otoritenin kahraman askerleri olarak ihtiyacı karşılarken, Türklerde ise sultanlar, gaziler, veliler, babalar benzer özellikler gösterir. İslamiyet öncesi kahramanlık vasfı ön planda olan Alpler İslami özellikler taşıyan lider ve din büyüklerine dönüşmüştür.
38. ARAŞTIRMA SONUÇLARI TOPLANTISI CİLT 3, 2022
Aksaray ve Nevşehir Bezirhaneleri Yüzey Araştırması 2021 yılı çalışmaları Aksaray’a bağlı Güzelyu... more Aksaray ve Nevşehir Bezirhaneleri Yüzey Araştırması 2021 yılı çalışmaları Aksaray’a bağlı Güzelyurt ve Gülağaç ilçeleri ile bu ilçelere bağlı köylerde gerçekleştirilmiştir1. Aynı zamanda Ihlara Vadisi ve çevresine denk gelen bölgede 11 yerleşim yerinde 23 bezirhane tespit edilmiştir. Bezirhanelerin bulunduğu köyler Mamasın Barajı etrafında ve de Melendiz Çayı üzerinde yer almaktadır. Köy ve Kasabalarda bezirhanelerin konumları genelde eski köy yerleşim alanlarında bulunmaktadır.