Doç. Dr. Süleyman NAROL | Selcuk University (Selçuk Üniversitesi) (original) (raw)

Papers by Doç. Dr. Süleyman NAROL

Research paper thumbnail of El-İmam el-Mâtürîdî ve Menhecu Ehli’s-Sünne fî Tefsîri’l-Kur'an, Ahmet Sa‘d ed-Demenhûrî

Mütefekkir, Jun 30, 2019

Bu çalışma hakem değerlendirmesinden geçmiş, bir intihal yazılımı ile taranmıştır. İntihal yapılm... more Bu çalışma hakem değerlendirmesinden geçmiş, bir intihal yazılımı ile taranmıştır. İntihal yapılmadığı tespit edilmiştir. This article has gone through a peer review process and scanned via a plagiarism software. No plagiarism has been detected.

Research paper thumbnail of The Historical Stages of the Spread of the Ten Qiraʼat in the Islamic World From the First Hijri Century Until the Present Century

Selçuk Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, Jun 30, 2022

Bu makale, en az iki hakem tarafından incelendi ve intihal içermediği teyit edildi.

Research paper thumbnail of Kur‟An Ve Hadġslerde “Matar” Ve “Ğays” Kelġmelerġ -Fi̇loloji̇k Bi̇r Çalişma

Gümüşhane üniversitesi ilahiyat fakültesi dergisi, Jan 15, 2017

et-Tefsîru"l-Beyânî, c. 2, s. 8. Kur'an, örnekleme yoluyla "nimet" ve "naîm" kelimelerini arasını... more et-Tefsîru"l-Beyânî, c. 2, s. 8. Kur'an, örnekleme yoluyla "nimet" ve "naîm" kelimelerini arasını ayırmıĢtır. "Nimet", "ena"me" ve "na"mâü" kelimeleri sürekli dünya nimetleri anlamında kullandığı gibi "na"îm" kelimesini de ahirete has olarak kullanmıĢtır.

Research paper thumbnail of A Critical Approach To Qur’an Translations İn The Context Of The General And Special Uses Of The Word “İnsan” İn The Qur’an

Bilimname, Apr 30, 2018

Allah imtihan etmek ve teslimiyetini görmek için sorumluluk yüklediği ve buna mukabil yeryüzünün ... more Allah imtihan etmek ve teslimiyetini görmek için sorumluluk yüklediği ve buna mukabil yeryüzünün en değerli varlığı kıldığı insana Kur'an'da çeşitli vesilelerle farklı hitap şekilleriyle seslenmiştir. Bu seslenişlerde "insan" kelimesi öne çıkmaktadır. Dilbilimciler "insan" kelimesinin etimolojik kökenini tespit ederken farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. Kelimenin aslına dair ortaya koydukları görüşlerin hepsi dikkat çekici bir şekilde insanı tanımlayan niteliklere işaret etmektedir. Bu çerçevede "insan" kelimesinin; "unutan varlık anlamında" ‫اﻹﻧﺲ/‪ins‬‬ kökünden, kendisine öğretilen varlık anlamında înâs/ ‫اﻹ�س‬ mastarından veya "çok hareket etmek" manasındaki nvs/‫ﻧﻮس‬ kökünden türediği söylenmektedir. Ayrıca "cana yakın olmak, uyum sağlamak" anlamındaki ‫اﻷﻧﺲ/‪üns‬‬ mastarından türediği "yaratılış itibariyle sosyal varlık" olarak a Dr., Selçuk Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi,

Research paper thumbnail of The Effect of Theological Paradigm in the Interpretation of the Verses Related to Creation

Marife Dini Araştırmalar Dergisi, Dec 31, 2018

Allah Teâlâ Kur'an-ı Kerim'de baştan sona tevhit vurgusu yaparken hiç de azımsanmayacak sayıda ay... more Allah Teâlâ Kur'an-ı Kerim'de baştan sona tevhit vurgusu yaparken hiç de azımsanmayacak sayıda ayette akıl ve sorumluluk sahibi her insana, varlık âleminin bir sahibi ve yaratıcısı olduğunu, insan ve onunla birlikte yaratılan her şeyin yaratılışını ve bu yaratılmışlar arasındaki dengeyi ortaya koyan pek çok Kur'anî-akli delil sunmuştur. Kur'an'da yaratma ile ilgili ayetler, bağlamlarına bakıldığında hiç tartışmasız Allah Teâlâ'nın varlığı, yaratmadaki güç ve kudretinin ne kadar tartışılmaz olduğunu ortaya koymaktadır. Kur'an, evrende hiçbir şeyin tesadüf eseri olmadığını ve bir yaratıcının var olduğunu, insanın yaratılışı ve insan dışındaki varlıkların yaratılışına dair verdiği örneklerle ortaya koymaktadır. Söz konusu örneklerde, başlangıçta hiçbir şey değilken kâinatın en şerefli varlığı olarak yaratılan insan ile büyüklük bakımından kendileriyle mukayese edilmesi dahi mümkün olmayan güneşin, ayın, yıldızların, göklerin, yeryüzünün vb. yaratılışı, aralarındaki ahenk ve bunların insanın emrine verilişi Allah'ın varlığına ve birliğine delil olarak sunulmaktadır. Kur'an-ı Kerim yüce yaratıcının birliğini ve kudretini insana akıl ve düşünce zaviyesinden seslenerek birtakım delillerle ortaya koymaktadır. Yaratılış konusundaki bu delilleri yorumlamada bazı müfessirler farklı yaklaşımlar ortaya koymuşlardır. Bu farklı yaklaşımın önemli sebeplerinden birisi de müfessirin sahip olduğu kelami paradigmadır. Bu çalışmada Mu'tezile kelam ekolünün önemli müfessirlerinden Kâdî Abdülcebbâr'ın yaratılışla ilgili ayetlere yaklaşımı ele alınmıştır. Müfessirin sahip olduğu kelami paradigmanın ve mezhebi ilkelerinin Allah'ın varlığına ve birliğine delil olan insan ve onunla birlikte evrende yaratılan her şeyi konu edinen bu ayetleri anlaması ve yorumlamasında ne denli etkili olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Research paper thumbnail of Se'â Kelimesinin Anlam Analizi ve Meallerde Türkçeye Çeviri Sorunu

Turkish studies, 2017

The word "se'â" passed thirty times as a name and as a verb in the Quran. It means like walking i... more The word "se'â" passed thirty times as a name and as a verb in the Quran. It means like walking in the lug, moving fast, going and fronting, The sense of effort is used to put forward in doing a job most commonly, this word is used in the sense of effort. It is used in the Quran in three manners: to walk/advance/go, to move fast/fast/to run/run step by step, to do something sincerely/seriously/effortlessly. The most common use among these meanings is the effort /effort made by doing a job and the way it is done by assimilating it. The approach put forward in the works of "Vücûh and Nezâir", which we can characterize as the special works on the meanings of the Quranic words, are also in this minval.

Research paper thumbnail of An Investigation on the Grammatical and Problematic Interpretations of the Expression of 'in Küntüm' in the Qur'an

Cumhuriyet İlahiyat Dergisi

Kur'an-ı Kerim indiği dönemdeki ilk muhataplarına mesajını ulaştırmayı hedeflerken öncelikle ... more Kur'an-ı Kerim indiği dönemdeki ilk muhataplarına mesajını ulaştırmayı hedeflerken öncelikle onların dilleri olan Arapça’yı en etkileyici ve anlaşılır bir biçimde kullanmıştır. Bunu yaparken de dilin anlam ve kurallar yelpazesinin izin verdiği her türlü imkânı kullanmıştır. Kur'an, muhataplarına mesajını iletirken bazen sözü uzun ifadelerle gerçekleştirmiş kimi zaman da oldukça öz bir biçimde hatta yerine göre bir kelime veya edatla bunu yapmıştır. Dilin yapısı gereği onun anlam ifade eden en küçük parçası olan kelimeler ve hatta Arapça’nın morfolojik yapısı nedeniyle ona özgü olarak edatlar ve harfler, anlamı büsbütün etkileyen unsurlardır. Bu çalışmada ele alınan “إنْ”edatı Arapça’daki diğer pek çok harf ve edat gibi anlam üzerinde hiç kuşkusuz önemli bir etkiye sahiptir. “إنْ”edatının dildeki en temel anlamı olan şart manasında kullanımı genel olarak Kur'an’daki pek çok âyette de kaşımıza çıkmaktadır. Bu anlamın yanı sıra Kur'an'ın bütünlüğü ve âyetlerin bağla...

Research paper thumbnail of The influence of sectarian belonging on understanding and interpreting Quran; Asharite and Mutazilite sample

Doktora Tezi. YÖK Tez Merkezi No: 407219Bu çalışmanın konusu akılcı söylemin en güçlü kalemlerind... more Doktora Tezi. YÖK Tez Merkezi No: 407219Bu çalışmanın konusu akılcı söylemin en güçlü kalemlerinden ve son dönem müfessirlerinden olan Kâdî Abdülcebbâr ve Ehl-i Sünnet düşüncesinin iki büyük temsilcisi olan Eş'arîyye mezhebine mensup Fahreddin Râzî özelinde mezhebî aidiyetin Kur'an'ı anlama ve yorumlama faaliyetine ne denli etkisi olduğunu mukayeseli olarak ortaya koymaktır. Müfessir Kâdî Abdülcebbâr itikâdî konulara ilişkin âyetleri anlama ve yorumlama faaliyetinde bulunurken mezhebî disiplinden hiç taviz vermeden sahip olduğu görüşlerini tefsirine yansıtmış ve tefsir anlayışının oluşmasında mezhebî görüşleri etkili olmuştur. O, olması gerekenin aksine tefsirlerini müntesibi olduğu aklî söylemin ilkelerini ispat etmede bir araç olarak kullanmıştır. Râzî, ise tefsirinde mezhebinin ilkelerini savunmakla birlikte Kâdî' ye nispetle daha objektif bir tutum sergilemiş yeri geldiğinde kendi mezhebinin görüşlerini eleştirmekten çekinmemiştir. Çalışma, Razî ve Kâdî Abdülcebb...

Research paper thumbnail of Mezhebi̇ Ai̇di̇yeti̇n Tefsi̇rdeki̇ İzdüşümleri̇: Eş’Ari̇yye Ve Mu’Tezi̇le Örneği̇

Tefsir Araştırmaları Dergisi, 2018

Süleyman Narol tarafından Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde Tefsir alan... more Süleyman Narol tarafından Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde Tefsir alanında tamamlanan “Mezhep Mensubiyetinin Kur’an’ı Anlamaya ve Yorumlamaya Etkisi: Eş’ariyye ve Mu’tezile Örneği” isimli doktora tezi 2016 yılında yayınlanarak okuyucuya sunulmuştur. Müellif kitabın arka kapağında, önsöz bölümünde de yer alan ve mezheplerin ortaya çıkışına zemin hazırlayan siyasî ve sosyal sebepler ile mezhebî ihtilâfların Kur’ân-ı Kerîm’i anlama ve yorumlama üzerindeki etkisi hakkında bilgi verdiği kısmı yayınlamıştır. Bununla birlikte eserin amacını Eş’ariyye ve Mu’tezile özelinde Kur’ân-ı Kerîm’e amaçsal yaklaşımlara dair mezhebi aidiyetin tefsirdeki yansımalarını tespit etmeye çalışmak şeklinde belirtmiştir.

Research paper thumbnail of İslam Dünyasında Hicri Birinci Yüzyıldan Günümüze Kadar Aşere Kıraatinin Yayılmasının Tarihsel Aşamaları

Tevilat

İlahi vahyin beşeri lisana bürünmüş hali olan Kur'an'ın anlaşılması ve yorumlanması konus... more İlahi vahyin beşeri lisana bürünmüş hali olan Kur'an'ın anlaşılması ve yorumlanması konusunda Hz. Peygamber, sahabe ve tâbiûn tarafından bir takım usul ve esaslar ortaya konulmuştur. Sonraki dönemlerde de âlimler bu esaslar üzerine her dönemin ihtiyacına göre yeni bir takım ilavelerde bulunmuşlardır. Kur'an'ın anlaşılmasına dair bu usul ve kaideler dinamik bir şekilde asrısaadetten günümüze kadar gelmiştir. Kur'an'ın doğru bir şekilde anlaşılması ve yorumlanmasına dair bu usul ve esasları ele alan Kur'an ilimleri içerisinde kıraat ilmi en önde gelen ilimler arasında yer alır. Kıraat ilminin haiz olduğu bu önem sebebiyle Kur'an’ı anlama ve yorumlama çabası içerisinde bulunan müfessirlerce geçmişten günümüze tarihin her aşamasında kendisine yeterince ilgi gösterilmiş ve bu ilim bütün İslam coğrafyasında nesilden nesile aktarılmıştır. Ancak kıraat ilmine gösterilen bu ilgiye rağmen ne yazık ki bu ilmin tarihi süreçte İslam coğrafyasında yayılmasını ele a...

Research paper thumbnail of Fahreddin Razi ve Kadi Abdülcebbar'ın Şefaat Konusundaki Ayetlere Yaklaşımı ve Değerlendirilmesi

Insanin sahip oldugu bilgi kaynaklari akil vahiy ve duyulardir. Bunlar onun yasadigi dunya hayati... more Insanin sahip oldugu bilgi kaynaklari akil vahiy ve duyulardir. Bunlar onun yasadigi dunya hayatina ait konularda her turlu bilgiye sahip olmasinda insan icin gerekli ve ayni zamanda yeterlidir. Ancak insanin maddi âlemden sonra yasayacagi kabir ve ahiret gibi duyular otesi alemler hakkindaki bilgileri ise Âyet ve hadislerle sinirlidir. Bu konudaki bilgileri ihtiva eden Kur’an âyetleri ise mufessirler arasinda farkli yorumlara konu olmustur. Ehl-i Sunnetin onemli i’tikâdi ekollerinden olan Es’ari mezhebinin goruslerini benimseyen Fahreddin Râzi (v. 606/1209) bu konudaki âyetleri tefsir ederken sefaatin Allah’in dilemesine bagli olarak,âhirette kucuk ve buyuk gunah sahibi Muslumanlarin affina vesile olacak bir ilahi lutuf oldugunu soyler. Mu’tezile ekolunun temsilcisi mufessir Kâdi Abdulcebbâr (v. 415/1024) ise mezhebi goruslerine bagliliginin bir sonucu olarak buyuk gunah isleyene sefaat edilmeyecegini, kucuk gunah isleyenlerin gunahlarinin da Allah tarafindan affedilecegini soyler....

Research paper thumbnail of Şiî bir Müfessir olarak Tabersi'nin konulara ilişkin görüşleri

Research paper thumbnail of حصن الايات العظام في تفسير اوائل سورة ال أنعام للعطوفي تحقيق ودراسة

أعتقد أن هذه الرسلة مفيدة لطلاب العلم، خاصة لطلاب الجامعة؛ لأنها تحتوي تفسير آيات سورة الأنعام وك... more أعتقد أن هذه الرسلة مفيدة لطلاب العلم، خاصة لطلاب الجامعة؛ لأنها تحتوي تفسير آيات سورة الأنعام وك ت بت أ ن موذجا من التحرير كما قال مؤلفه: "وإن ما كتب ت تفسيرها ليكون أ ن موذجا من التحرير". وغاية هذا العمل إكتشاف كنز من كنوز المفسرين العثمانيين؛ لأن جذور ثقافتنا نائمة في أحضان المكتبة التي تحفظ ميراثنا الوحيد، أردت أن أساهم في عرضه على خير الخلف. وحاولت أن أصل إلى كل النسخ قدر الإمكان، ووصلت إلى أربع نسخ. احد منها نسخة المؤلف، ورمزت لها ب"أ"، وقارنت بين هذه النسخ الا نسخة ولي الدين أفندي برقم - 2023 لأن محتوى - هذه النسخة هو نفسه في النسخ الأخرى، ولم يكن فيها جديد يوقف عندها. 2

Research paper thumbnail of Fahruddin Râzî ve Kâdî Abdülcebbâr’ın Subûtî ve Haberî Sıfatlara Konu Olan Âyetlere Yaklaşımı ve Değerlendirmesi

Kur’an-i Kerim muhataplarina varlik âleminin sonsuz guc ve kudret sahibi olan yuce yaraticiyi onu... more Kur’an-i Kerim muhataplarina varlik âleminin sonsuz guc ve kudret sahibi olan yuce yaraticiyi onun vasiflarini pek cok âyette ortaya koyarak tanitmistir. Allah Teâlâ’yi vasfeden bu âyetlerin onun zâtina isnat edilip edilmeyecegi ve te’vil edilmesi konusu tefsir ve kelâm âlimleri arasinda en cok tartisilan konulardan birisi olmustur. Bu tartismalari ilmi arenaya tasiyan Mu’tezile’nin onemli mufessirlerinden Kâdi Abdulcebbâr (v. 415/1024) mezhebinin bes temel inanci (usul-i hamse) icerisinde ilk sirada gelen tevhid ilkeleri geregi tenzihci bir yaklasim sergileyerek sifatlari zâtin ayni kabul etmis ve onlarin zâttan ayri olmadigini soylemistir. Boyle olmamasi durumunda birden fazla yaraticinin ortaya cikacagini ileri surmustur. Subuti sifatlarin mastar olanlarini da ayni gerekceyle reddetmistir. Haberi sifatlarin ise yaraticiyi varliklara benzemekten uzak kilmak icin aklin isiginda te’vil edilmesi gerektigini savunmustur. Ehl-i Sunnet’in Es’ariyye koluna mensup olan Fahruddin Râzi (v. ...

Research paper thumbnail of Kur‟An Ve Hadġslerde “Matar” Ve “Ğays” Kelġmelerġ -Fi̇loloji̇k Bi̇r Çalişma

Bu araĢtirma ا طش ve ا غ ١ش kelimelerinin Kur‟an ve hadislerde kullaniliĢini derinlemesine incele... more Bu araĢtirma ا طش ve ا غ ١ش kelimelerinin Kur‟an ve hadislerde kullaniliĢini derinlemesine incelemeyi ve filolojik ozelliklerini ortaya koymayi hedeflemektedir. Bu hedefe ulaĢmak icin de araĢtirma, filolojik eserleri ve bunlarin diĢindaki kaynaklarda ا طش ve ا غ ١ش kelimelerinin anlamsal farkliliklarini ortaya koyan bir giriĢle baĢlamiĢtir. AraĢtirma bu kelimelerin lugavi kullanimi ile Kur‟an-i Kerim‟deki anlamlari arasindaki farkliligi ortaya koymak icin yapilmiĢtir. Yine bu caliĢma, her iki lafzin birlikte ve farkli kullanimlari ile Kur‟an ve hadislerdeki kullanimlari uzerinde durmayi amac edinmiĢtir. Bunu yaparken de her iki kelimeyi dil acisindan inceleyerek kullanildigi yerleri ele almiĢtir. AraĢtirma ulaĢtigi onemli sonuclari ortaya koyarak son bulmuĢtur.

Research paper thumbnail of Mâtürîdî'nin Kur'an Yorumuna İlişkin Tercihlerinde Akıl Kriteri

Bilimname, 2019

Öz Kur'an yorumunda nakil ile aklı birlikte kullanan Mâtürîdî Ehl-i sünnet kelamının sistemleşmes... more Öz Kur'an yorumunda nakil ile aklı birlikte kullanan Mâtürîdî Ehl-i sünnet kelamının sistemleşmesine katkı sunduğu gibi onun tefsir anlayışına da farklı bir soluk getirmiştir. Mâtürîdî tefsirde nakil ile birlikte aklı dengeli bir şekilde kullanarak, Kur'an'a rasyonel yaklaşımın sembolü olmuş olan Mu'tezile ile nakle sıkı sıkıya bağlı olan selef âlimleri arasında mutedil bir düşünce sistemi inşa etmeyi başarmıştır. Kur'an ayetlerinin yorumuna ilişkin kendi görüşünü birtakım kriterlere göre doğrudan ortaya koyan Mâtürîdî, pek çok ayetin tefsirinde ise kendisinden önceki müfessirlerin yaklaşımlarını aktarıp bunlar arasında tercihte bulunurken ya da ayetin anlamına ilişkin birden fazla ihtimalin söz konusu olduğu durumlarda Kur'an, sünnet, sahabe sözleri, kıraatler, dil ve Arap şiiri gibi kıstaslara göre tercihini belirlemiştir. Mâtürîdî'nin Kur'an yorumları arasında seçim yaparken esas aldığı kriterlerden birisi de akıldır. Müfessir, farklı görüşler/ihtimaller arasında aklı bir kriter olarak kabul ederken Kur'an'ın bütünlüğüne dikkat etmiştir. Kur'an'ın bütünlüğünü esas alma imkânı olmayan yerlerde ise arka planında ait olduğu kelâmî paradigmanın izleri olan yorumlar yaptığı görülmektedir. Mâtürîdînin akli izahlarının gerisinde kelamın temel konularından olan Allah'ın fiilleri, halku ef'ali'l-'ibâd, Allah'ın sıfatları, özellikle de, irade ve meşiet meselesi, Peygamberlerin sıfatları ve lütuf vb. meseleler yer almaktadır. Gerek müfessirlerin yorumları arasında tercihte bulunurken, gerekse doğru olması muhtemel anlamlar arasından seçimini yaparken ortaya koyduğu akli gerekçelerinde genel olarak isabetli yaklaşımlar sergileyen Mâtürîdî, bazen de sadece akıl zaviyesinden bakması neticesinde lafızların zahirini ve bağlamını dikkatten kaçırmış ve hatalı tercihlerde bulunmuştur. Bu çalışmada Mâtürîdî'nin Te'vîlâtü'l-Kur'an'da naklettiği görüşler arasında aklı esas alarak yaptığı tercihlerin arka planı tartışmaya açılarak onun Kur'an yorumuna ilişkin yaptığı yorumlar eleştirel bir bakışla ele alınacaktır.

Research paper thumbnail of El-İmam el-Mâtürîdî ve Menhecu Ehli’s-Sünne fî Tefsîri’l-Kur'an, Ahmet Sa‘d ed-Demenhûrî

Mütefekkir, 2019

Öz Ehl-i sünnet'in Kur'an yorumunun şekillenmesinde önemli bir yeri olan Mâtürîdî, yaşadığı dönem... more Öz Ehl-i sünnet'in Kur'an yorumunun şekillenmesinde önemli bir yeri olan Mâtürîdî, yaşadığı dönem itibariyle oldukça erken sayılabilecek bir dönemde yaşamıştır. Son dönemde İslam dünyasında özellikle onun Kitâbü't-tevhîd ve Te'vîlâtü'l-Kur'ân/Te'vîlâtü Ehli's-Sünne isimli eserlerinin tercüme edilmesi ve tahkikli baskılarının neşredilmesi ile birlikte, Mâtürîdî'ye olan ilginin ve eserleri üzerine yapılan çalışmaların arttığı görülmektedir. Kelamcı kişiliğinin ağır bastığı Te'vîlâtü'l-Kur'an isimli eseriyle de erken dönemin önemli müfessirlerinden birisi olarak kabul edilen Mâtürîdî'nin bu tefsiri üzerine ülkemizde ve Arap dünyasında onu farklı yönleriyle ele alan pek çok akademik çalışma yapılmış yapılmaya da devam etmektedir. Bunlardan birisi de onun tefsir anlayışını pek çok açıdan inceleyen ve son yıllarda yapılmış en hacimli çalışmalardan biri olan Ahmet Sa'd ed-Demenhûrî'nin kaleme aldığı el-İmam el-Mâtürîdî ve Menhecu Ehli's-Sünne fî tefsîri'l-Kur'an isimli eserdir. Bu çalışmada söz konusu müellifin bu eseri değerlendirilecektir.

Research paper thumbnail of Yaratılış ile İlgili Ayetlerin Yorumunda Kelami Paradigmanın Etkisi (Kâdî Abdülcebbâr Özelinde)

Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 2018

Allah Teâlâ Kur'an-ı Kerim'de baştan sona tevhit vurgusu yaparken hiç de azımsanmayacak sayıda ay... more Allah Teâlâ Kur'an-ı Kerim'de baştan sona tevhit vurgusu yaparken hiç de azımsanmayacak sayıda ayette akıl ve sorumluluk sahibi her insana, varlık âleminin bir sahibi ve yaratıcısı olduğunu, insan ve onunla birlikte yaratılan her şeyin yaratılışını ve bu yaratılmışlar arasındaki dengeyi ortaya koyan pek çok Kur'anî-akli delil sunmuştur. Kur'an'da yaratma ile ilgili ayetler, bağlamlarına bakıldığında hiç tartışmasız Allah Teâlâ'nın varlığı, yaratmadaki güç ve kudretinin ne kadar tartışılmaz olduğunu ortaya koymaktadır. Kur'an, evrende hiçbir şeyin tesadüf eseri olmadığını ve bir yaratıcının var olduğunu, insanın yaratılışı ve insan dışındaki varlıkların yaratılışına dair verdiği örneklerle ortaya koymaktadır. Söz konusu örneklerde, başlangıçta hiçbir şey değilken kâinatın en şerefli varlığı olarak yaratılan insan ile büyüklük bakımından kendileriyle mukayese edilmesi dahi mümkün olmayan güneşin, ayın, yıldızların, göklerin, yeryüzünün vb. yaratılışı, aralarındaki ahenk ve bunların insanın emrine verilişi Allah'ın varlığına ve birliğine delil olarak sunulmaktadır. Kur'an-ı Kerim yüce yaratıcının birliğini ve kudretini insana akıl ve düşünce zaviyesinden seslenerek birtakım delillerle ortaya koymaktadır. Yaratılış konusundaki bu delilleri yorumlamada bazı müfessirler farklı yaklaşımlar ortaya koymuşlardır. Bu farklı yaklaşımın önemli sebeplerinden birisi de müfessirin sahip olduğu kelami paradigmadır. Bu çalışmada Mu'tezile kelam ekolünün önemli müfessirlerinden Kâdî Abdülcebbâr'ın yaratılışla ilgili ayetlere yaklaşımı ele alınmıştır. Müfessirin sahip olduğu kelami paradigmanın ve mezhebi ilkelerinin Allah'ın varlığına ve birliğine delil olan insan ve onunla birlikte evrende yaratılan her şeyi konu edinen bu ayetleri anlaması ve yorumlamasında ne denli etkili olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Research paper thumbnail of İdeolojinin Kur’ân Yorumuna Yansıması -Mevdûdî’nin Yûsuf Sûresi 76. Âyetini Tefsiri Özelinde

Mütefekkir, 2018

Bu makale en az iki hakem tarafından incelenmiş ve bir intihal yazılımı ile taranmıştır. İntihal ... more Bu makale en az iki hakem tarafından incelenmiş ve bir intihal yazılımı ile taranmıştır. İntihal yapılmadığı tespit edilmiştir. / This article has been reviewed by at least two referees and scanned via a plagiarism software. No plagiarism has been detected.

Research paper thumbnail of İnsan Kelimesinin Kur'an'daki Genel ve Özel Kullanımları Bağlamında Meallere Eleştirel Bir Yaklaşım

Bilimname, 2018

Allah imtihan etmek ve teslimiyetini görmek için sorumluluk yüklediği ve buna mukabil yeryüzünün ... more Allah imtihan etmek ve teslimiyetini görmek için sorumluluk yüklediği ve buna mukabil yeryüzünün en değerli varlığı kıldığı insana Kur'an'da çeşitli vesilelerle farklı hitap şekilleriyle seslenmiştir. Bu seslenişlerde "insan" kelimesi öne çıkmaktadır. Dilbilimciler "insan" kelimesinin etimolojik kökenini tespit ederken farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. Kelimenin aslına dair ortaya koydukları görüşlerin hepsi dikkat çekici bir şekilde insanı tanımlayan niteliklere işaret etmektedir. Bu çerçevede "insan" kelimesinin; "unutan varlık anlamında" ‫اﻹﻧﺲ/‪ins‬‬ kökünden, kendisine öğretilen varlık anlamında înâs/ ‫اﻹ�س‬ mastarından veya "çok hareket etmek" manasındaki nvs/‫ﻧﻮس‬ kökünden türediği söylenmektedir. Ayrıca "cana yakın olmak, uyum sağlamak" anlamındaki ‫اﻷﻧﺲ/‪üns‬‬ mastarından türediği "yaratılış itibariyle sosyal varlık" olarak a Dr., Selçuk Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi,

Research paper thumbnail of El-İmam el-Mâtürîdî ve Menhecu Ehli’s-Sünne fî Tefsîri’l-Kur'an, Ahmet Sa‘d ed-Demenhûrî

Mütefekkir, Jun 30, 2019

Bu çalışma hakem değerlendirmesinden geçmiş, bir intihal yazılımı ile taranmıştır. İntihal yapılm... more Bu çalışma hakem değerlendirmesinden geçmiş, bir intihal yazılımı ile taranmıştır. İntihal yapılmadığı tespit edilmiştir. This article has gone through a peer review process and scanned via a plagiarism software. No plagiarism has been detected.

Research paper thumbnail of The Historical Stages of the Spread of the Ten Qiraʼat in the Islamic World From the First Hijri Century Until the Present Century

Selçuk Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, Jun 30, 2022

Bu makale, en az iki hakem tarafından incelendi ve intihal içermediği teyit edildi.

Research paper thumbnail of Kur‟An Ve Hadġslerde “Matar” Ve “Ğays” Kelġmelerġ -Fi̇loloji̇k Bi̇r Çalişma

Gümüşhane üniversitesi ilahiyat fakültesi dergisi, Jan 15, 2017

et-Tefsîru"l-Beyânî, c. 2, s. 8. Kur'an, örnekleme yoluyla "nimet" ve "naîm" kelimelerini arasını... more et-Tefsîru"l-Beyânî, c. 2, s. 8. Kur'an, örnekleme yoluyla "nimet" ve "naîm" kelimelerini arasını ayırmıĢtır. "Nimet", "ena"me" ve "na"mâü" kelimeleri sürekli dünya nimetleri anlamında kullandığı gibi "na"îm" kelimesini de ahirete has olarak kullanmıĢtır.

Research paper thumbnail of A Critical Approach To Qur’an Translations İn The Context Of The General And Special Uses Of The Word “İnsan” İn The Qur’an

Bilimname, Apr 30, 2018

Allah imtihan etmek ve teslimiyetini görmek için sorumluluk yüklediği ve buna mukabil yeryüzünün ... more Allah imtihan etmek ve teslimiyetini görmek için sorumluluk yüklediği ve buna mukabil yeryüzünün en değerli varlığı kıldığı insana Kur'an'da çeşitli vesilelerle farklı hitap şekilleriyle seslenmiştir. Bu seslenişlerde "insan" kelimesi öne çıkmaktadır. Dilbilimciler "insan" kelimesinin etimolojik kökenini tespit ederken farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. Kelimenin aslına dair ortaya koydukları görüşlerin hepsi dikkat çekici bir şekilde insanı tanımlayan niteliklere işaret etmektedir. Bu çerçevede "insan" kelimesinin; "unutan varlık anlamında" ‫اﻹﻧﺲ/‪ins‬‬ kökünden, kendisine öğretilen varlık anlamında înâs/ ‫اﻹ�س‬ mastarından veya "çok hareket etmek" manasındaki nvs/‫ﻧﻮس‬ kökünden türediği söylenmektedir. Ayrıca "cana yakın olmak, uyum sağlamak" anlamındaki ‫اﻷﻧﺲ/‪üns‬‬ mastarından türediği "yaratılış itibariyle sosyal varlık" olarak a Dr., Selçuk Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi,

Research paper thumbnail of The Effect of Theological Paradigm in the Interpretation of the Verses Related to Creation

Marife Dini Araştırmalar Dergisi, Dec 31, 2018

Allah Teâlâ Kur'an-ı Kerim'de baştan sona tevhit vurgusu yaparken hiç de azımsanmayacak sayıda ay... more Allah Teâlâ Kur'an-ı Kerim'de baştan sona tevhit vurgusu yaparken hiç de azımsanmayacak sayıda ayette akıl ve sorumluluk sahibi her insana, varlık âleminin bir sahibi ve yaratıcısı olduğunu, insan ve onunla birlikte yaratılan her şeyin yaratılışını ve bu yaratılmışlar arasındaki dengeyi ortaya koyan pek çok Kur'anî-akli delil sunmuştur. Kur'an'da yaratma ile ilgili ayetler, bağlamlarına bakıldığında hiç tartışmasız Allah Teâlâ'nın varlığı, yaratmadaki güç ve kudretinin ne kadar tartışılmaz olduğunu ortaya koymaktadır. Kur'an, evrende hiçbir şeyin tesadüf eseri olmadığını ve bir yaratıcının var olduğunu, insanın yaratılışı ve insan dışındaki varlıkların yaratılışına dair verdiği örneklerle ortaya koymaktadır. Söz konusu örneklerde, başlangıçta hiçbir şey değilken kâinatın en şerefli varlığı olarak yaratılan insan ile büyüklük bakımından kendileriyle mukayese edilmesi dahi mümkün olmayan güneşin, ayın, yıldızların, göklerin, yeryüzünün vb. yaratılışı, aralarındaki ahenk ve bunların insanın emrine verilişi Allah'ın varlığına ve birliğine delil olarak sunulmaktadır. Kur'an-ı Kerim yüce yaratıcının birliğini ve kudretini insana akıl ve düşünce zaviyesinden seslenerek birtakım delillerle ortaya koymaktadır. Yaratılış konusundaki bu delilleri yorumlamada bazı müfessirler farklı yaklaşımlar ortaya koymuşlardır. Bu farklı yaklaşımın önemli sebeplerinden birisi de müfessirin sahip olduğu kelami paradigmadır. Bu çalışmada Mu'tezile kelam ekolünün önemli müfessirlerinden Kâdî Abdülcebbâr'ın yaratılışla ilgili ayetlere yaklaşımı ele alınmıştır. Müfessirin sahip olduğu kelami paradigmanın ve mezhebi ilkelerinin Allah'ın varlığına ve birliğine delil olan insan ve onunla birlikte evrende yaratılan her şeyi konu edinen bu ayetleri anlaması ve yorumlamasında ne denli etkili olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Research paper thumbnail of Se'â Kelimesinin Anlam Analizi ve Meallerde Türkçeye Çeviri Sorunu

Turkish studies, 2017

The word "se'â" passed thirty times as a name and as a verb in the Quran. It means like walking i... more The word "se'â" passed thirty times as a name and as a verb in the Quran. It means like walking in the lug, moving fast, going and fronting, The sense of effort is used to put forward in doing a job most commonly, this word is used in the sense of effort. It is used in the Quran in three manners: to walk/advance/go, to move fast/fast/to run/run step by step, to do something sincerely/seriously/effortlessly. The most common use among these meanings is the effort /effort made by doing a job and the way it is done by assimilating it. The approach put forward in the works of "Vücûh and Nezâir", which we can characterize as the special works on the meanings of the Quranic words, are also in this minval.

Research paper thumbnail of An Investigation on the Grammatical and Problematic Interpretations of the Expression of 'in Küntüm' in the Qur'an

Cumhuriyet İlahiyat Dergisi

Kur'an-ı Kerim indiği dönemdeki ilk muhataplarına mesajını ulaştırmayı hedeflerken öncelikle ... more Kur'an-ı Kerim indiği dönemdeki ilk muhataplarına mesajını ulaştırmayı hedeflerken öncelikle onların dilleri olan Arapça’yı en etkileyici ve anlaşılır bir biçimde kullanmıştır. Bunu yaparken de dilin anlam ve kurallar yelpazesinin izin verdiği her türlü imkânı kullanmıştır. Kur'an, muhataplarına mesajını iletirken bazen sözü uzun ifadelerle gerçekleştirmiş kimi zaman da oldukça öz bir biçimde hatta yerine göre bir kelime veya edatla bunu yapmıştır. Dilin yapısı gereği onun anlam ifade eden en küçük parçası olan kelimeler ve hatta Arapça’nın morfolojik yapısı nedeniyle ona özgü olarak edatlar ve harfler, anlamı büsbütün etkileyen unsurlardır. Bu çalışmada ele alınan “إنْ”edatı Arapça’daki diğer pek çok harf ve edat gibi anlam üzerinde hiç kuşkusuz önemli bir etkiye sahiptir. “إنْ”edatının dildeki en temel anlamı olan şart manasında kullanımı genel olarak Kur'an’daki pek çok âyette de kaşımıza çıkmaktadır. Bu anlamın yanı sıra Kur'an'ın bütünlüğü ve âyetlerin bağla...

Research paper thumbnail of The influence of sectarian belonging on understanding and interpreting Quran; Asharite and Mutazilite sample

Doktora Tezi. YÖK Tez Merkezi No: 407219Bu çalışmanın konusu akılcı söylemin en güçlü kalemlerind... more Doktora Tezi. YÖK Tez Merkezi No: 407219Bu çalışmanın konusu akılcı söylemin en güçlü kalemlerinden ve son dönem müfessirlerinden olan Kâdî Abdülcebbâr ve Ehl-i Sünnet düşüncesinin iki büyük temsilcisi olan Eş'arîyye mezhebine mensup Fahreddin Râzî özelinde mezhebî aidiyetin Kur'an'ı anlama ve yorumlama faaliyetine ne denli etkisi olduğunu mukayeseli olarak ortaya koymaktır. Müfessir Kâdî Abdülcebbâr itikâdî konulara ilişkin âyetleri anlama ve yorumlama faaliyetinde bulunurken mezhebî disiplinden hiç taviz vermeden sahip olduğu görüşlerini tefsirine yansıtmış ve tefsir anlayışının oluşmasında mezhebî görüşleri etkili olmuştur. O, olması gerekenin aksine tefsirlerini müntesibi olduğu aklî söylemin ilkelerini ispat etmede bir araç olarak kullanmıştır. Râzî, ise tefsirinde mezhebinin ilkelerini savunmakla birlikte Kâdî' ye nispetle daha objektif bir tutum sergilemiş yeri geldiğinde kendi mezhebinin görüşlerini eleştirmekten çekinmemiştir. Çalışma, Razî ve Kâdî Abdülcebb...

Research paper thumbnail of Mezhebi̇ Ai̇di̇yeti̇n Tefsi̇rdeki̇ İzdüşümleri̇: Eş’Ari̇yye Ve Mu’Tezi̇le Örneği̇

Tefsir Araştırmaları Dergisi, 2018

Süleyman Narol tarafından Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde Tefsir alan... more Süleyman Narol tarafından Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde Tefsir alanında tamamlanan “Mezhep Mensubiyetinin Kur’an’ı Anlamaya ve Yorumlamaya Etkisi: Eş’ariyye ve Mu’tezile Örneği” isimli doktora tezi 2016 yılında yayınlanarak okuyucuya sunulmuştur. Müellif kitabın arka kapağında, önsöz bölümünde de yer alan ve mezheplerin ortaya çıkışına zemin hazırlayan siyasî ve sosyal sebepler ile mezhebî ihtilâfların Kur’ân-ı Kerîm’i anlama ve yorumlama üzerindeki etkisi hakkında bilgi verdiği kısmı yayınlamıştır. Bununla birlikte eserin amacını Eş’ariyye ve Mu’tezile özelinde Kur’ân-ı Kerîm’e amaçsal yaklaşımlara dair mezhebi aidiyetin tefsirdeki yansımalarını tespit etmeye çalışmak şeklinde belirtmiştir.

Research paper thumbnail of İslam Dünyasında Hicri Birinci Yüzyıldan Günümüze Kadar Aşere Kıraatinin Yayılmasının Tarihsel Aşamaları

Tevilat

İlahi vahyin beşeri lisana bürünmüş hali olan Kur'an'ın anlaşılması ve yorumlanması konus... more İlahi vahyin beşeri lisana bürünmüş hali olan Kur'an'ın anlaşılması ve yorumlanması konusunda Hz. Peygamber, sahabe ve tâbiûn tarafından bir takım usul ve esaslar ortaya konulmuştur. Sonraki dönemlerde de âlimler bu esaslar üzerine her dönemin ihtiyacına göre yeni bir takım ilavelerde bulunmuşlardır. Kur'an'ın anlaşılmasına dair bu usul ve kaideler dinamik bir şekilde asrısaadetten günümüze kadar gelmiştir. Kur'an'ın doğru bir şekilde anlaşılması ve yorumlanmasına dair bu usul ve esasları ele alan Kur'an ilimleri içerisinde kıraat ilmi en önde gelen ilimler arasında yer alır. Kıraat ilminin haiz olduğu bu önem sebebiyle Kur'an’ı anlama ve yorumlama çabası içerisinde bulunan müfessirlerce geçmişten günümüze tarihin her aşamasında kendisine yeterince ilgi gösterilmiş ve bu ilim bütün İslam coğrafyasında nesilden nesile aktarılmıştır. Ancak kıraat ilmine gösterilen bu ilgiye rağmen ne yazık ki bu ilmin tarihi süreçte İslam coğrafyasında yayılmasını ele a...

Research paper thumbnail of Fahreddin Razi ve Kadi Abdülcebbar'ın Şefaat Konusundaki Ayetlere Yaklaşımı ve Değerlendirilmesi

Insanin sahip oldugu bilgi kaynaklari akil vahiy ve duyulardir. Bunlar onun yasadigi dunya hayati... more Insanin sahip oldugu bilgi kaynaklari akil vahiy ve duyulardir. Bunlar onun yasadigi dunya hayatina ait konularda her turlu bilgiye sahip olmasinda insan icin gerekli ve ayni zamanda yeterlidir. Ancak insanin maddi âlemden sonra yasayacagi kabir ve ahiret gibi duyular otesi alemler hakkindaki bilgileri ise Âyet ve hadislerle sinirlidir. Bu konudaki bilgileri ihtiva eden Kur’an âyetleri ise mufessirler arasinda farkli yorumlara konu olmustur. Ehl-i Sunnetin onemli i’tikâdi ekollerinden olan Es’ari mezhebinin goruslerini benimseyen Fahreddin Râzi (v. 606/1209) bu konudaki âyetleri tefsir ederken sefaatin Allah’in dilemesine bagli olarak,âhirette kucuk ve buyuk gunah sahibi Muslumanlarin affina vesile olacak bir ilahi lutuf oldugunu soyler. Mu’tezile ekolunun temsilcisi mufessir Kâdi Abdulcebbâr (v. 415/1024) ise mezhebi goruslerine bagliliginin bir sonucu olarak buyuk gunah isleyene sefaat edilmeyecegini, kucuk gunah isleyenlerin gunahlarinin da Allah tarafindan affedilecegini soyler....

Research paper thumbnail of Şiî bir Müfessir olarak Tabersi'nin konulara ilişkin görüşleri

Research paper thumbnail of حصن الايات العظام في تفسير اوائل سورة ال أنعام للعطوفي تحقيق ودراسة

أعتقد أن هذه الرسلة مفيدة لطلاب العلم، خاصة لطلاب الجامعة؛ لأنها تحتوي تفسير آيات سورة الأنعام وك... more أعتقد أن هذه الرسلة مفيدة لطلاب العلم، خاصة لطلاب الجامعة؛ لأنها تحتوي تفسير آيات سورة الأنعام وك ت بت أ ن موذجا من التحرير كما قال مؤلفه: "وإن ما كتب ت تفسيرها ليكون أ ن موذجا من التحرير". وغاية هذا العمل إكتشاف كنز من كنوز المفسرين العثمانيين؛ لأن جذور ثقافتنا نائمة في أحضان المكتبة التي تحفظ ميراثنا الوحيد، أردت أن أساهم في عرضه على خير الخلف. وحاولت أن أصل إلى كل النسخ قدر الإمكان، ووصلت إلى أربع نسخ. احد منها نسخة المؤلف، ورمزت لها ب"أ"، وقارنت بين هذه النسخ الا نسخة ولي الدين أفندي برقم - 2023 لأن محتوى - هذه النسخة هو نفسه في النسخ الأخرى، ولم يكن فيها جديد يوقف عندها. 2

Research paper thumbnail of Fahruddin Râzî ve Kâdî Abdülcebbâr’ın Subûtî ve Haberî Sıfatlara Konu Olan Âyetlere Yaklaşımı ve Değerlendirmesi

Kur’an-i Kerim muhataplarina varlik âleminin sonsuz guc ve kudret sahibi olan yuce yaraticiyi onu... more Kur’an-i Kerim muhataplarina varlik âleminin sonsuz guc ve kudret sahibi olan yuce yaraticiyi onun vasiflarini pek cok âyette ortaya koyarak tanitmistir. Allah Teâlâ’yi vasfeden bu âyetlerin onun zâtina isnat edilip edilmeyecegi ve te’vil edilmesi konusu tefsir ve kelâm âlimleri arasinda en cok tartisilan konulardan birisi olmustur. Bu tartismalari ilmi arenaya tasiyan Mu’tezile’nin onemli mufessirlerinden Kâdi Abdulcebbâr (v. 415/1024) mezhebinin bes temel inanci (usul-i hamse) icerisinde ilk sirada gelen tevhid ilkeleri geregi tenzihci bir yaklasim sergileyerek sifatlari zâtin ayni kabul etmis ve onlarin zâttan ayri olmadigini soylemistir. Boyle olmamasi durumunda birden fazla yaraticinin ortaya cikacagini ileri surmustur. Subuti sifatlarin mastar olanlarini da ayni gerekceyle reddetmistir. Haberi sifatlarin ise yaraticiyi varliklara benzemekten uzak kilmak icin aklin isiginda te’vil edilmesi gerektigini savunmustur. Ehl-i Sunnet’in Es’ariyye koluna mensup olan Fahruddin Râzi (v. ...

Research paper thumbnail of Kur‟An Ve Hadġslerde “Matar” Ve “Ğays” Kelġmelerġ -Fi̇loloji̇k Bi̇r Çalişma

Bu araĢtirma ا طش ve ا غ ١ش kelimelerinin Kur‟an ve hadislerde kullaniliĢini derinlemesine incele... more Bu araĢtirma ا طش ve ا غ ١ش kelimelerinin Kur‟an ve hadislerde kullaniliĢini derinlemesine incelemeyi ve filolojik ozelliklerini ortaya koymayi hedeflemektedir. Bu hedefe ulaĢmak icin de araĢtirma, filolojik eserleri ve bunlarin diĢindaki kaynaklarda ا طش ve ا غ ١ش kelimelerinin anlamsal farkliliklarini ortaya koyan bir giriĢle baĢlamiĢtir. AraĢtirma bu kelimelerin lugavi kullanimi ile Kur‟an-i Kerim‟deki anlamlari arasindaki farkliligi ortaya koymak icin yapilmiĢtir. Yine bu caliĢma, her iki lafzin birlikte ve farkli kullanimlari ile Kur‟an ve hadislerdeki kullanimlari uzerinde durmayi amac edinmiĢtir. Bunu yaparken de her iki kelimeyi dil acisindan inceleyerek kullanildigi yerleri ele almiĢtir. AraĢtirma ulaĢtigi onemli sonuclari ortaya koyarak son bulmuĢtur.

Research paper thumbnail of Mâtürîdî'nin Kur'an Yorumuna İlişkin Tercihlerinde Akıl Kriteri

Bilimname, 2019

Öz Kur'an yorumunda nakil ile aklı birlikte kullanan Mâtürîdî Ehl-i sünnet kelamının sistemleşmes... more Öz Kur'an yorumunda nakil ile aklı birlikte kullanan Mâtürîdî Ehl-i sünnet kelamının sistemleşmesine katkı sunduğu gibi onun tefsir anlayışına da farklı bir soluk getirmiştir. Mâtürîdî tefsirde nakil ile birlikte aklı dengeli bir şekilde kullanarak, Kur'an'a rasyonel yaklaşımın sembolü olmuş olan Mu'tezile ile nakle sıkı sıkıya bağlı olan selef âlimleri arasında mutedil bir düşünce sistemi inşa etmeyi başarmıştır. Kur'an ayetlerinin yorumuna ilişkin kendi görüşünü birtakım kriterlere göre doğrudan ortaya koyan Mâtürîdî, pek çok ayetin tefsirinde ise kendisinden önceki müfessirlerin yaklaşımlarını aktarıp bunlar arasında tercihte bulunurken ya da ayetin anlamına ilişkin birden fazla ihtimalin söz konusu olduğu durumlarda Kur'an, sünnet, sahabe sözleri, kıraatler, dil ve Arap şiiri gibi kıstaslara göre tercihini belirlemiştir. Mâtürîdî'nin Kur'an yorumları arasında seçim yaparken esas aldığı kriterlerden birisi de akıldır. Müfessir, farklı görüşler/ihtimaller arasında aklı bir kriter olarak kabul ederken Kur'an'ın bütünlüğüne dikkat etmiştir. Kur'an'ın bütünlüğünü esas alma imkânı olmayan yerlerde ise arka planında ait olduğu kelâmî paradigmanın izleri olan yorumlar yaptığı görülmektedir. Mâtürîdînin akli izahlarının gerisinde kelamın temel konularından olan Allah'ın fiilleri, halku ef'ali'l-'ibâd, Allah'ın sıfatları, özellikle de, irade ve meşiet meselesi, Peygamberlerin sıfatları ve lütuf vb. meseleler yer almaktadır. Gerek müfessirlerin yorumları arasında tercihte bulunurken, gerekse doğru olması muhtemel anlamlar arasından seçimini yaparken ortaya koyduğu akli gerekçelerinde genel olarak isabetli yaklaşımlar sergileyen Mâtürîdî, bazen de sadece akıl zaviyesinden bakması neticesinde lafızların zahirini ve bağlamını dikkatten kaçırmış ve hatalı tercihlerde bulunmuştur. Bu çalışmada Mâtürîdî'nin Te'vîlâtü'l-Kur'an'da naklettiği görüşler arasında aklı esas alarak yaptığı tercihlerin arka planı tartışmaya açılarak onun Kur'an yorumuna ilişkin yaptığı yorumlar eleştirel bir bakışla ele alınacaktır.

Research paper thumbnail of El-İmam el-Mâtürîdî ve Menhecu Ehli’s-Sünne fî Tefsîri’l-Kur'an, Ahmet Sa‘d ed-Demenhûrî

Mütefekkir, 2019

Öz Ehl-i sünnet'in Kur'an yorumunun şekillenmesinde önemli bir yeri olan Mâtürîdî, yaşadığı dönem... more Öz Ehl-i sünnet'in Kur'an yorumunun şekillenmesinde önemli bir yeri olan Mâtürîdî, yaşadığı dönem itibariyle oldukça erken sayılabilecek bir dönemde yaşamıştır. Son dönemde İslam dünyasında özellikle onun Kitâbü't-tevhîd ve Te'vîlâtü'l-Kur'ân/Te'vîlâtü Ehli's-Sünne isimli eserlerinin tercüme edilmesi ve tahkikli baskılarının neşredilmesi ile birlikte, Mâtürîdî'ye olan ilginin ve eserleri üzerine yapılan çalışmaların arttığı görülmektedir. Kelamcı kişiliğinin ağır bastığı Te'vîlâtü'l-Kur'an isimli eseriyle de erken dönemin önemli müfessirlerinden birisi olarak kabul edilen Mâtürîdî'nin bu tefsiri üzerine ülkemizde ve Arap dünyasında onu farklı yönleriyle ele alan pek çok akademik çalışma yapılmış yapılmaya da devam etmektedir. Bunlardan birisi de onun tefsir anlayışını pek çok açıdan inceleyen ve son yıllarda yapılmış en hacimli çalışmalardan biri olan Ahmet Sa'd ed-Demenhûrî'nin kaleme aldığı el-İmam el-Mâtürîdî ve Menhecu Ehli's-Sünne fî tefsîri'l-Kur'an isimli eserdir. Bu çalışmada söz konusu müellifin bu eseri değerlendirilecektir.

Research paper thumbnail of Yaratılış ile İlgili Ayetlerin Yorumunda Kelami Paradigmanın Etkisi (Kâdî Abdülcebbâr Özelinde)

Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 2018

Allah Teâlâ Kur'an-ı Kerim'de baştan sona tevhit vurgusu yaparken hiç de azımsanmayacak sayıda ay... more Allah Teâlâ Kur'an-ı Kerim'de baştan sona tevhit vurgusu yaparken hiç de azımsanmayacak sayıda ayette akıl ve sorumluluk sahibi her insana, varlık âleminin bir sahibi ve yaratıcısı olduğunu, insan ve onunla birlikte yaratılan her şeyin yaratılışını ve bu yaratılmışlar arasındaki dengeyi ortaya koyan pek çok Kur'anî-akli delil sunmuştur. Kur'an'da yaratma ile ilgili ayetler, bağlamlarına bakıldığında hiç tartışmasız Allah Teâlâ'nın varlığı, yaratmadaki güç ve kudretinin ne kadar tartışılmaz olduğunu ortaya koymaktadır. Kur'an, evrende hiçbir şeyin tesadüf eseri olmadığını ve bir yaratıcının var olduğunu, insanın yaratılışı ve insan dışındaki varlıkların yaratılışına dair verdiği örneklerle ortaya koymaktadır. Söz konusu örneklerde, başlangıçta hiçbir şey değilken kâinatın en şerefli varlığı olarak yaratılan insan ile büyüklük bakımından kendileriyle mukayese edilmesi dahi mümkün olmayan güneşin, ayın, yıldızların, göklerin, yeryüzünün vb. yaratılışı, aralarındaki ahenk ve bunların insanın emrine verilişi Allah'ın varlığına ve birliğine delil olarak sunulmaktadır. Kur'an-ı Kerim yüce yaratıcının birliğini ve kudretini insana akıl ve düşünce zaviyesinden seslenerek birtakım delillerle ortaya koymaktadır. Yaratılış konusundaki bu delilleri yorumlamada bazı müfessirler farklı yaklaşımlar ortaya koymuşlardır. Bu farklı yaklaşımın önemli sebeplerinden birisi de müfessirin sahip olduğu kelami paradigmadır. Bu çalışmada Mu'tezile kelam ekolünün önemli müfessirlerinden Kâdî Abdülcebbâr'ın yaratılışla ilgili ayetlere yaklaşımı ele alınmıştır. Müfessirin sahip olduğu kelami paradigmanın ve mezhebi ilkelerinin Allah'ın varlığına ve birliğine delil olan insan ve onunla birlikte evrende yaratılan her şeyi konu edinen bu ayetleri anlaması ve yorumlamasında ne denli etkili olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Research paper thumbnail of İdeolojinin Kur’ân Yorumuna Yansıması -Mevdûdî’nin Yûsuf Sûresi 76. Âyetini Tefsiri Özelinde

Mütefekkir, 2018

Bu makale en az iki hakem tarafından incelenmiş ve bir intihal yazılımı ile taranmıştır. İntihal ... more Bu makale en az iki hakem tarafından incelenmiş ve bir intihal yazılımı ile taranmıştır. İntihal yapılmadığı tespit edilmiştir. / This article has been reviewed by at least two referees and scanned via a plagiarism software. No plagiarism has been detected.

Research paper thumbnail of İnsan Kelimesinin Kur'an'daki Genel ve Özel Kullanımları Bağlamında Meallere Eleştirel Bir Yaklaşım

Bilimname, 2018

Allah imtihan etmek ve teslimiyetini görmek için sorumluluk yüklediği ve buna mukabil yeryüzünün ... more Allah imtihan etmek ve teslimiyetini görmek için sorumluluk yüklediği ve buna mukabil yeryüzünün en değerli varlığı kıldığı insana Kur'an'da çeşitli vesilelerle farklı hitap şekilleriyle seslenmiştir. Bu seslenişlerde "insan" kelimesi öne çıkmaktadır. Dilbilimciler "insan" kelimesinin etimolojik kökenini tespit ederken farklı görüşler ileri sürmüşlerdir. Kelimenin aslına dair ortaya koydukları görüşlerin hepsi dikkat çekici bir şekilde insanı tanımlayan niteliklere işaret etmektedir. Bu çerçevede "insan" kelimesinin; "unutan varlık anlamında" ‫اﻹﻧﺲ/‪ins‬‬ kökünden, kendisine öğretilen varlık anlamında înâs/ ‫اﻹ�س‬ mastarından veya "çok hareket etmek" manasındaki nvs/‫ﻧﻮس‬ kökünden türediği söylenmektedir. Ayrıca "cana yakın olmak, uyum sağlamak" anlamındaki ‫اﻷﻧﺲ/‪üns‬‬ mastarından türediği "yaratılış itibariyle sosyal varlık" olarak a Dr., Selçuk Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi,