Karay Turkish Research Papers - Academia.edu (original) (raw)

Adam Mickiewicz, işgal atındaki ülkesinin sorunlarını kalbinden hisseden ve ulusunun bağımsızlığa kavuşması için duygularını şiire yansıtıp halkını etkileyen ve bu uğurda faaliyetler yapan Polonya’nın en önemli milli şairidir. Rus çarına... more

Adam Mickiewicz, işgal atındaki ülkesinin sorunlarını kalbinden hisseden ve ulusunun bağımsızlığa kavuşması için duygularını şiire yansıtıp halkını etkileyen ve bu uğurda faaliyetler yapan Polonya’nın en önemli milli şairidir. Rus çarına karşı gizli faaliyetlerde bulunduğu suçlaması ile önce St. Petersburg’a ardından da Odessa’ya sürülen Mickiewicz, Odessa’da kaldığı dönemlerde Kırım’ın çeşitli yerlerine yapmış olduğu gezileri şiirselleştirip ‘Kırım Soneleri’ olarak yayınlamıştır.
Ünlü Karay kökenli âlim Ananiasz Zajączkowski, Türkoloji dünyasında Kıpçak sahası alanında verdiği değerli çalışmalarla bilinmektedir. Kendisinin de Karay olması nedeniyle; Karaylar ve Hazarlar, Karay kültürü ve dili alanında da makaleler yazarak halkına hizmet etmiştir. Bu çalışmalarından bazılarını Karay Avazı ve Myśl Karaimska (Karay Düşüncesi) gibi ünlü Karayca dergilerde okuyucu ile buluşturmuştur. Bu bildiri metninde de Karay Avazı dergisinin muhtelif sayılarında yayımlattığı Adam Mickiewicz’in Kırım Soneleri’nin Karayca’ya aktarılmış metinleri incelenmiştir.

Bu makalede Kıpçak grubu Türk lehçelerinden biri olan Karay Türkçesi'nin batı grubunu oluşturan Trakay ve Haliç-Lutsk ağızları üzerine durulmuştur. Eski Türkçe unsurları bulundurma ve özellikle Haliç ağzında karşılaşılan Oğuz Türkçesi... more

Bu makalede Kıpçak grubu Türk lehçelerinden biri olan Karay Türkçesi'nin batı grubunu oluşturan Trakay ve Haliç-Lutsk ağızları üzerine durulmuştur. Eski Türkçe unsurları bulundurma ve özellikle Haliç ağzında karşılaşılan Oğuz Türkçesi özellikler bakımından Karay Türkçesi, Türk lehçeleri arasında önemli bir yere sahiptir. İki ağız arasındaki fonetik karşılaştırmaya değinilerek incelenen metinlerde karşılaşılabilecek imlaların özellikleri transkripsiyon sistemiyle verilmiştir. Bu sistemin karşılaştırabilmesi için Trakay ve Haliç ağızları ile ilgili " Karay Avazı " dergisinde bulunan iki şiir örneği ve transkriptleri ile Türkiye Türkçesi'ne aktarması yapılmıştır.

Karay Türkçesi yapılan Türk lehçeleri sınıflamasında, coğrafi yönlere göre Batı Türkçesi, Kuzey-Batı Türkçesi; coğrafi adlara göre Karadeniz-Hazar çevresi; boy adlandırmasına göre, Kıpçak, Kıpçak-Polevets ve dil özellikleri bakımından da... more

Karay Türkçesi yapılan Türk lehçeleri sınıflamasında, coğrafi yönlere göre Batı Türkçesi, Kuzey-Batı Türkçesi; coğrafi adlara göre Karadeniz-Hazar çevresi; boy adlandırmasına göre, Kıpçak, Kıpçak-Polevets ve dil özellikleri bakımından da tav; tavlı; kalġan olarak gruplandırılmaktadır. Kendi içerisinde de Doğu Karaycası (Kırım) ve Batı Karaycası (Trakay, Haliç-Lutsk) olmak üzere sınıflandırılmaktadır.
Bu bildiri metninde, Doğu Karay Türkçesi grubuna ait olan Kırım ve Batı Karay Türkçesi Haliç-Lutsk ağzı arasındaki leksik farklar incelenmiştir. Bu farklar kimi zaman ‘kez/köz (göz), yinek/inek (inek), esek/eşşäk (eşek), avur/ahır (ağır)’ örneklerindeki gibi yalnızca ‘fonetik’ farklardan oluşurken, kimi zaman da ‘caypal-/çik-, aran/ahır (ahır), avaz/laf (söz), kergiz-/yodeya et- (göstermek)’ örneklerindeki gibi ‘leksik’ farklara dayanmaktadır. İki Karay ağzındaki bu ve buna benzer kelimeler, 79 atasözü bağlamında toplam 158 cümle esas alınarak değerlendirilmiş ve farkları ortaya konmuştur.

Dünya üzerindeki toplumlarda insan yaşamındaki doğum, evlenme, ölüm gibi geçiş dönemlerine ait inanışlar ve ritüeller farklı şekillerde icra edilse de önemini çağımızda hâlâ devam ettirmektedir. Her millette yeni doğan çocuğun, umudu ve... more

Dünya üzerindeki toplumlarda insan yaşamındaki doğum, evlenme, ölüm gibi geçiş dönemlerine ait inanışlar ve ritüeller farklı şekillerde icra edilse de önemini çağımızda hâlâ devam ettirmektedir. Her millette yeni doğan çocuğun, umudu ve mutluluğu getirdiğine inanıldığı gibi Karaylarda da ulusuna mutluluk, kıvanç ve bereket getirdiğine inanılır, bu nedenle doğumdan itibaren birçok kültürel ve dinî uygulamalar yapılırdı. İki bölüme ayrılan çalışmanın birinci kısmında 'Doğum, Lohusalık ve Bebekle İlgili Uygulamalar' başlığı altında doğum ve lohusalıkla ilgili pratiklere dikkat çekildiği gibi 'beşik, ad verme, sünnet etme, emzirme' gibi önemli ritüellere de değinilmiştir. İkinci bölümde ise 'Çocuğun Büyümesi ile İlgili Uygulamalar' başlığı altında ilk kez ibadethaneye giden çocuğun duası ve öğretime başlayacak çocuk için edilen dua metinleri yer almaktadır. Böylece, Karayların hem Türklük ağacının köklerinden getirdiği kültür hem de inançlarının etkisiyle Musevi inanışı ile yoğurmuş oldukları ritüeller birlikte gösterilecektir. Karay dinî metinlerinden verilecek olan dua örnekleri ile de geçiş dönemindeki bu safhanın Karay Türklerindeki önemine ışık tutulacaktır.

Milletler arasındaki siyasal, sosyal, kültürel, ekonomik ve dini ilişkiler sonucunda diller de etkilenmekte olup çoğunlukla kelime olmak üzere ek, kelime ve gramer kuralları bakımından alıntılar meydana gelmektedir. Bir dile başka... more

Milletler arasındaki siyasal, sosyal, kültürel, ekonomik ve dini ilişkiler sonucunda diller de etkilenmekte olup çoğunlukla kelime olmak üzere ek, kelime ve gramer kuralları bakımından alıntılar meydana gelmektedir. Bir dile başka dillerden giren sözcük, ek veya gramer kuralları ödünçleme (alıntı) terimi ile adlandırılmaktadır. Bu makalede de, incelenen Karayca eserlerden elde edilen İbranice ödünçlemeler üzerinde durulmuştur. Abstract As a result of the political, social, cultural, economic and religious relationships between nations also affect the language. Borrowings are words adopted by the speakers of one languages from a different language. In this article, focused on Hebrew loanwords in the Karay Language.

The role of the grammatical cases’ category expressing the relationships between the nouns and other words, especially verbs, within the word groups and sentences is very important in the agglutinative languages. The number and functions... more

ÖZET Canlı hayatının bir daha geri gelmemek üzere hayati faaliyetlerinin kesin olarak sona ermesi olarak tanımlanan ölüm; ahiret inancına sahip olan kültürlerde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu makalede de Karay inancına sahip olan Karay... more

ÖZET Canlı hayatının bir daha geri gelmemek üzere hayati faaliyetlerinin kesin olarak sona ermesi olarak tanımlanan ölüm; ahiret inancına sahip olan kültürlerde önemli bir dönüm noktasıdır. Bu makalede de Karay inancına sahip olan Karay Türklerinin ölümle ilgili âdetleri; ölümden önce, ölüm anı ve sonrasında gerçekleşen ritüeller olarak incelenmiştir. Yeri geldiğinde dipnotta, Anadolu coğrafyası ve Yahudilik inancıyla da benzer veya farklı yönleri gösterilmeye çalışılmıştır. Makalede bulunan iki ağıt metni ve mezar taşı yazıları da hem Karay Türkçesi hem de Türkiye Türkçesi aktarması ile verilerek iki lehçenin karşılaştırmalı olarak incelenmesi amaçlanmıştır. ABSTRACT Death is defined as the total and permanenet cessation of all the vital functions of an organism. Death is significant situation for those who have faith in the hereafter. In this article , focused on death rituals of Karaim Turks. It is displayed in annotation, Karaim's tradition with similar and different aspects of Karaim's tradition between Turkish folklore and Judaism. 1 7. Uluslararası Balkanlarda Sosyal Bilimler Kongresi, Kaposvar-Macaristan'da sunulan bildiri metni.

During more than a century of investigation, northwestern Karaim has been labelled as being consonant-, vowel- and syllable-harmonical. The present paper attempts at summarizing the debate and drawing some conclusions from it. Views of 36... more

During more than a century of investigation, northwestern Karaim has been labelled as being consonant-, vowel- and syllable-harmonical. The present paper attempts at summarizing the debate and drawing some conclusions from it. Views of 36 researchers are presented chronologically together with a commentary and information on their impact on our discussion.

Gazi Türkiyat, Güz 2019/25: 253-258

Türk dili, sistematiği içindeki kelime türetme yollarıyla tarih boyunca yüzbinlerce Türkçe kelimeyi söz varlığına kazandırmıştır. Türkçenin zengin bir söz varlığının oluşmasında Türkçe kelimelerin yanı sıra dinî, sosyo-kültürel, edebî vs.... more

Türk dili, sistematiği içindeki kelime türetme yollarıyla tarih boyunca yüzbinlerce Türkçe kelimeyi söz varlığına kazandırmıştır. Türkçenin zengin bir söz varlığının oluşmasında Türkçe kelimelerin yanı sıra dinî, sosyo-kültürel, edebî vs. gibi çok çeşitli alanlara bağlı etkileşimlerde bulunduğu yabancı dillerden alıntılanan kelimelerin de önemli bir yer teşkil ettiği bir gerçekliktir. Türk dilinin Kuzeybatı grubu lehçeleri arasında yer alan Karayca da yine birtakım ilişkiler neticesinde söz varlığına İbranice, Slavca, Arapça, Farsça vs. gibi dillerden alıntılama yoluyla kelimeler kazandırmıştır. 20. yüzyılın ikinci çeyreğinde çıkarılan Karay Awazy, Onarmach, Halic, Sahyszymyz, Luwachlar, Przyjaciel Karaima ve Mysl Karaimska gibi Karayca süreli yayınlar, hem o dönem içinde Karay yazı dilini canlı kılarken hem de Karaycanın Trakay ve Haliç ağızlarının söz varlığına dair önemli bilgiler sunmaktadır. Bu çalışmada, 20. yüzyılın ikinci çeyreğinde Mardkowicz ve Tınfoviç gibi öncülerin özel gayretleriyle meydana getirilen Karayca süreli yayınlar taranmakta ve bu yayınlardan tespit edilen alıntı kelimeler kökenlerine göre sınıflandırılarak, bu alanda hazırlanmış çalışmalara katkı sunulacaktır.

The paper presents some thoughts on the phonology of Northwestern Karaim during its transition from vowel to consonant harmony, that were enabled and spurred by a recent discovery of an 18th century manuscript. It advocates a greater... more

The paper presents some thoughts on the phonology of Northwestern Karaim during its transition from vowel to consonant harmony, that were enabled and spurred by a recent discovery of an 18th century manuscript. It advocates a greater inclusion of the diachronic perspective in synchronic endeavours, and the concession of the notion of multiple phonologies coexisting and cooperating in one period.