Tironian notes (original) (raw)
Els Signes Tironians (notae Tironianae) formen un sistema de taquigrafia que es creu va ser inventat per un escriba de Ciceró de nom Marcus Tullius Tiro. Aquest sistema consistia en aproximadament 4.000 signes, ampliats posteriorment fins a 5.000. A l'Europa Medieval, els signes Tironians s'ensenyaven als monestirs i el sistema es va estendre a 13.000 signes aproximadament. L'ús dels signes Tironians va entrar en declivi des l'any 1100 tot i que al segle xvii encara es feia servir.
Property | Value |
---|---|
dbo:abstract | Els Signes Tironians (notae Tironianae) formen un sistema de taquigrafia que es creu va ser inventat per un escriba de Ciceró de nom Marcus Tullius Tiro. Aquest sistema consistia en aproximadament 4.000 signes, ampliats posteriorment fins a 5.000. A l'Europa Medieval, els signes Tironians s'ensenyaven als monestirs i el sistema es va estendre a 13.000 signes aproximadament. L'ús dels signes Tironians va entrar en declivi des l'any 1100 tot i que al segle xvii encara es feia servir. (ca) Tironské noty jsou systém těsnopisu užívaného především v latinských textech, který vytvořil Ciceronův propuštěnec . Ve středověku se řada znaků běžně užívala při zkracování listinných textů, takže bez znalosti nejdůležitějších tironských not nelze takové texty přečíst. Nejznámější tironskou notou byl znak zastupující spojky et (tedy české spojky a, ⁊, dnes zapsatelný v Unicode U+204A), který byl ve středověkých textech používán i v podobě tzv. okrouhlého r a dokonce je někdy dnes používán v irštině (a je irsky agus). (cs) Die Tironischen Noten sind ein römisches Kurzschriftsystem, das im ersten vorchristlichen Jahrhundert von Marcus Tullius Tiro, dem Privatsekretär Ciceros, zum Mitschreiben von Reden und Gerichtsverhandlungen entwickelt wurde und rund 4.000 Zeichen umfasste. Das Zeichensystem besteht aus stark reduzierten Kapital-, teils aus Kursivbuchstaben. Die groß geschriebenen Hauptzeichen (Wortzeichen) stehen für ein ganzes Wort und werden ergänzt durch kleine Beizeichen (Auxiliar, titulus), die die Flexionsendungen ausdrücken. (de) Les notes tironiennes (notae tironianae en latin) sont une méthode de sténographie abréviative dont l'invention remonterait à Marcus Tullius Tiro (dit Tiron), secrétaire de l'orateur romain Cicéron au Ier siècle av. J.-C. Le système de Tiron comporte environ 1 000 signes, étendus à l'époque classique à 5 000 signes. Au Moyen Âge, en Europe, les notes tironiennes sont enseignées dans les monastères et le système est élargi à environ 13 000 signes. Leur usage décline après le XIIe siècle mais certaines notes sont utilisées jusqu'au XVIIe siècle. (fr) Las notas tironianas (Notæ tironianæ, en latín) constituyen un sistema de taquigrafía inventado por Marco Tulio Tirón, exesclavo, secretario y escriba del político, orador y filósofo romano Marco Tulio Cicerón, en el siglo I a. C. El sistema de Tirón estaba formado por unos 1000 signos, ampliados posteriormente a 5000. En la Europa medieval, los signos tironianos se enseñaban en los monasterios, y el sistema se extendió a unos 13 000 signos. El uso de los signos tironianos entró en declive a partir del s. XII, pero siguió utilizándose hasta el s. XVII. (es) Tironian notes (Latin: notae Tironianae) are a set of thousands of signs that were formerly used in a system of shorthand (Tironian shorthand) dating from the 1st century BCE and named after Tiro, a personal secretary to Marcus Tullius Cicero, who is often credited as their inventor. Tiro's system consisted of about 4,000 signs, extended to 5,000 signs by others. During the medieval period, Tiro's notation system was taught in European monasteries and expanded to a total of about 13,000 signs. The use of Tironian notes declined after 1100 but lasted into the 17th century. A few Tironian signs are still used today. (en) ティロの速記 ( ラテン語: notae Tironianae ; 英語: Tironian notes, Tironian shorthand)は、 マルクス・トゥッリウス・キケロの奴隷兼秘書、そして後に彼の解放奴隷となったティロ (前94? – 前4)によって発明された速記法である (en:Tironian_notes)。ティロの速記は約4,000の符号で構成されていたが、古代ローマ時代にその数は5,000まで増えた。 中世の間に、ティロの速記法はヨーロッパの修道院で教えられ、符号の数は約13,000にまで増えた 。ティロの速記は1100年以降衰退したが、いくつかの省略符号は17世紀になっても使用されており、今日でもごく少数ながら使用されているものがある 。 (ja) Le note tironiane (in latino: notae tironianae) sono segni tachigrafici che abbreviano parole d'uso frequente. Debbono il nome a Marco Tullio Tirone, liberto e scriba di Cicerone che per trascrivere i discorsi di quest'ultimo aveva inventato un sistema di simboli. Il loro primo utilizzo fu riportato da Plutarco che lo colloca intorno al 63 a.C., quando Tirone trascrisse un discorso di Catone il Giovane contro Catilina. Il sistema tironiano consisteva in circa 4.000 simboli che sostituivano le radici verbali o le loro lettere finali; in epoca classica talvolta arrivava a 5.000 simboli. Nel periodo medievale le note tironiane venivano usate nei monasteri e il sistema arrivò a contare circa 13.000 simboli. L'uso delle note declinò dopo il 1100 ma in alcuni casi fu usato fino al XVII secolo. Rimasero in uso all'incirca fino al XV secolo due particolari note tironiane, una simile a un '7' (”⁊“) che vale et in latino ed e nei testi in lingua volgare, ed una simile ad un '9' che vale cum e con. Due dei simboli tironiani vengono talvolta usati oggigiorno: la "et" tironiana in Irlanda – anche usata nei testi in scrittura gotica dopo il 1821 – e la 'z' di "viz" (abbreviazione per videlicet), che indica un segno tironiano talvolta modellato come la 'z'. Come anche suggerito da Robert Harris nel libro "Imperium" del 2006 pare che Tirone sia stato anche l'inventore dell'oramai capillarmente usato simbolo "&", chiamato di norma "E commerciale". La “et” tironiana può assomigliare molto alla “”, a seconda del carattere utilizzato. (it) Noty tyrońskie – posługujący się wieloma skrótami system szybkiego pisania, który pojawił się w ostatnich latach republiki rzymskiej. (pl) Notas Tirãonianas (em latim: notae Tironianae) são um conjunto de milhares de sinais que foram usados anteriormente em um sistema de taquigrafia (taquigrafia Tirãoniana) que data do século I aC e recebeu o nome do inventor Tirão, secretário pessoal de Marco Túlio Cícero. O sistema de Tirão consistia em cerca de 4.000 sinais, estendido para 5.000 sinais por outros. Durante o período medieval, o sistema de notação de Tirão foi ensinado nos mosteiros europeus e expandido para um total de cerca de 13.000 sinais. O uso de notas Tirãonianas declinou depois de 1100, mas durou até o século XVII. Alguns sinais Tirãonianos ainda são usados hoje. (pt) Тиро́новы значки — система скорописи. Данное обозначение впервые встречается у французского адвоката в 1550 году; до этого они назывались «значки» Цицерона или Сенеки. (ru) Тіронові значки (лат. Notae tironianae) — стенографія давніх римлян, назване по імені винахідника їх Тірона, вільновідпущеника Цицерона. Це позначення вперше зустрічається в 1550 році, до цього вони називалися «значки» Цицерона або Сенеки. (uk) |
dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Tironisches_et.png?width=300 |
dbo:wikiPageExternalLink | http://www.martinellus.de/snt2/n/incipit.htm https://archive.org/details/commentariinotar00schm https://archive.org/details/introductionala00chatgoog/page/n7 http://www.mgh-bibliothek.de/Lexikothek/hs_b_16/hs_b_16.html%3F |
dbo:wikiPageID | 965498 (xsd:integer) |
dbo:wikiPageLength | 16197 (xsd:nonNegativeInteger) |
dbo:wikiPageRevisionID | 1123824185 (xsd:integer) |
dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Preposition dbr:Private_Use_Area dbr:Scottish_Gaelic dbr:Epistola_consolatoria_ad_pergentes_in_bellum dbr:Modern_English dbr:Segoe dbr:Blackletter dbr:Box-drawing_character dbr:DejaVu_fonts dbc:Shorthand_systems dbc:60s_BC_establishments dbr:Inflection dbr:General_Punctuation dbr:Supplemental_Punctuation dbr:ChromeOS dbr:Ennius dbr:Contraction_(grammar) dbr:Thomas_Becket dbr:Linux dbr:MacOS dbr:Émile_Chatelain dbr:Titus_Pomponius_Atticus dbr:Symbol dbr:Cato_the_Younger dbr:Typeface dbr:Typographic_ligature dbr:Gaelic_type dbr:Gaius_Maecenas dbr:Scribal_abbreviation dbr:Ampersand dbr:First_Catilinarian_conspiracy dbr:Dictionary_of_the_Irish_Language dbr:Font dbr:Forum_(Roman) dbr:Irish_language dbr:Isidore_of_Seville dbr:Archbishop_of_Canterbury dbc:Typography dbc:Latin-script_letters dbr:Johannes_Trithemius dbr:Latin dbr:Latin_letters dbr:Dio_Cassius dbr:Marcus_Tullius_Cicero dbr:Marcus_Tullius_Tiro dbr:Plutarch dbr:Sound_(geography) dbr:Sponheim dbc:Latin_language_in_ancient_Rome dbr:Free_software dbr:IOS dbr:Microsoft_Windows dbr:Old_English dbr:Carolingian_dynasty dbr:Seneca_the_Younger dbr:Medieval_Unicode_Font_Initiative dbr:Monumenta_Germaniae_Historica dbr:Viz. dbc:Writing_systems_introduced_in_the_1st_century dbr:R_rotunda dbr:Shorthand dbr:Medieval_period dbr:Sicily_(Roman_province) dbr:Tiro dbr:File:Pay_and_Display_sign_with_Tironian_et_for_Irish_agus.jpg dbr:File:Example_of_tironian_Notes.svg dbr:File:Fliegende_Blätter_Band_1_(München_1845)_Nr._21_S._168.png dbr:File:Tironisches_et.png dbr:Wikipedia:SAYWHEREYOUGOTIT |
dbp:creator | dbr:Marcus_Tullius_Tiro |
dbp:date | 60.0 (dbd:second) April 2020 (en) |
dbp:languages | dbr:Latin |
dbp:reason | See WP:SAYWHEREYOUGOTIT. We cannot cite a pre-modern manuscript, only a modern published edition. So provide a publisher and a page number in that edition. (en) |
dbp:status | a few Tironian symbols are still in modern use (en) |
dbp:time | 1 (xsd:integer) (en) |
dbp:type | shorthand (en) |
dbp:unicode | Et: U+204A, U+2E52; MUFI (en) |
dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Angbr dbt:Citation_needed dbt:No_wrap dbt:Quote dbt:Reflist dbt:Short_description dbt:Use_dmy_dates dbt:Wiktionary dbt:Infobox_writing_system dbt:Complete_citation_needed dbt:Angle_bracket dbt:Charmap dbt:List_of_writing_systems |
dct:subject | dbc:Shorthand_systems dbc:60s_BC_establishments dbc:Typography dbc:Latin-script_letters dbc:Latin_language_in_ancient_Rome dbc:Writing_systems_introduced_in_the_1st_century |
gold:hypernym | dbr:System |
rdf:type | yago:WikicatUncommonLatinLetters yago:WikicatShorthandSystems yago:Abstraction100002137 yago:Artifact100021939 yago:Communication100033020 yago:Creation103129123 yago:Document103217458 yago:Instrumentality103575240 yago:Letter106624161 yago:Matter106365467 yago:Object100002684 yago:PhysicalEntity100001930 yago:Representation104076846 yago:Writing106362953 yago:WrittenCommunication106349220 yago:System104377057 yago:Text106387980 yago:Whole100003553 |
rdfs:comment | Els Signes Tironians (notae Tironianae) formen un sistema de taquigrafia que es creu va ser inventat per un escriba de Ciceró de nom Marcus Tullius Tiro. Aquest sistema consistia en aproximadament 4.000 signes, ampliats posteriorment fins a 5.000. A l'Europa Medieval, els signes Tironians s'ensenyaven als monestirs i el sistema es va estendre a 13.000 signes aproximadament. L'ús dels signes Tironians va entrar en declivi des l'any 1100 tot i que al segle xvii encara es feia servir. (ca) Tironské noty jsou systém těsnopisu užívaného především v latinských textech, který vytvořil Ciceronův propuštěnec . Ve středověku se řada znaků běžně užívala při zkracování listinných textů, takže bez znalosti nejdůležitějších tironských not nelze takové texty přečíst. Nejznámější tironskou notou byl znak zastupující spojky et (tedy české spojky a, ⁊, dnes zapsatelný v Unicode U+204A), který byl ve středověkých textech používán i v podobě tzv. okrouhlého r a dokonce je někdy dnes používán v irštině (a je irsky agus). (cs) Die Tironischen Noten sind ein römisches Kurzschriftsystem, das im ersten vorchristlichen Jahrhundert von Marcus Tullius Tiro, dem Privatsekretär Ciceros, zum Mitschreiben von Reden und Gerichtsverhandlungen entwickelt wurde und rund 4.000 Zeichen umfasste. Das Zeichensystem besteht aus stark reduzierten Kapital-, teils aus Kursivbuchstaben. Die groß geschriebenen Hauptzeichen (Wortzeichen) stehen für ein ganzes Wort und werden ergänzt durch kleine Beizeichen (Auxiliar, titulus), die die Flexionsendungen ausdrücken. (de) Les notes tironiennes (notae tironianae en latin) sont une méthode de sténographie abréviative dont l'invention remonterait à Marcus Tullius Tiro (dit Tiron), secrétaire de l'orateur romain Cicéron au Ier siècle av. J.-C. Le système de Tiron comporte environ 1 000 signes, étendus à l'époque classique à 5 000 signes. Au Moyen Âge, en Europe, les notes tironiennes sont enseignées dans les monastères et le système est élargi à environ 13 000 signes. Leur usage décline après le XIIe siècle mais certaines notes sont utilisées jusqu'au XVIIe siècle. (fr) Las notas tironianas (Notæ tironianæ, en latín) constituyen un sistema de taquigrafía inventado por Marco Tulio Tirón, exesclavo, secretario y escriba del político, orador y filósofo romano Marco Tulio Cicerón, en el siglo I a. C. El sistema de Tirón estaba formado por unos 1000 signos, ampliados posteriormente a 5000. En la Europa medieval, los signos tironianos se enseñaban en los monasterios, y el sistema se extendió a unos 13 000 signos. El uso de los signos tironianos entró en declive a partir del s. XII, pero siguió utilizándose hasta el s. XVII. (es) Tironian notes (Latin: notae Tironianae) are a set of thousands of signs that were formerly used in a system of shorthand (Tironian shorthand) dating from the 1st century BCE and named after Tiro, a personal secretary to Marcus Tullius Cicero, who is often credited as their inventor. Tiro's system consisted of about 4,000 signs, extended to 5,000 signs by others. During the medieval period, Tiro's notation system was taught in European monasteries and expanded to a total of about 13,000 signs. The use of Tironian notes declined after 1100 but lasted into the 17th century. A few Tironian signs are still used today. (en) ティロの速記 ( ラテン語: notae Tironianae ; 英語: Tironian notes, Tironian shorthand)は、 マルクス・トゥッリウス・キケロの奴隷兼秘書、そして後に彼の解放奴隷となったティロ (前94? – 前4)によって発明された速記法である (en:Tironian_notes)。ティロの速記は約4,000の符号で構成されていたが、古代ローマ時代にその数は5,000まで増えた。 中世の間に、ティロの速記法はヨーロッパの修道院で教えられ、符号の数は約13,000にまで増えた 。ティロの速記は1100年以降衰退したが、いくつかの省略符号は17世紀になっても使用されており、今日でもごく少数ながら使用されているものがある 。 (ja) Noty tyrońskie – posługujący się wieloma skrótami system szybkiego pisania, który pojawił się w ostatnich latach republiki rzymskiej. (pl) Notas Tirãonianas (em latim: notae Tironianae) são um conjunto de milhares de sinais que foram usados anteriormente em um sistema de taquigrafia (taquigrafia Tirãoniana) que data do século I aC e recebeu o nome do inventor Tirão, secretário pessoal de Marco Túlio Cícero. O sistema de Tirão consistia em cerca de 4.000 sinais, estendido para 5.000 sinais por outros. Durante o período medieval, o sistema de notação de Tirão foi ensinado nos mosteiros europeus e expandido para um total de cerca de 13.000 sinais. O uso de notas Tirãonianas declinou depois de 1100, mas durou até o século XVII. Alguns sinais Tirãonianos ainda são usados hoje. (pt) Тиро́новы значки — система скорописи. Данное обозначение впервые встречается у французского адвоката в 1550 году; до этого они назывались «значки» Цицерона или Сенеки. (ru) Тіронові значки (лат. Notae tironianae) — стенографія давніх римлян, назване по імені винахідника їх Тірона, вільновідпущеника Цицерона. Це позначення вперше зустрічається в 1550 році, до цього вони називалися «значки» Цицерона або Сенеки. (uk) Le note tironiane (in latino: notae tironianae) sono segni tachigrafici che abbreviano parole d'uso frequente. Debbono il nome a Marco Tullio Tirone, liberto e scriba di Cicerone che per trascrivere i discorsi di quest'ultimo aveva inventato un sistema di simboli. Il loro primo utilizzo fu riportato da Plutarco che lo colloca intorno al 63 a.C., quando Tirone trascrisse un discorso di Catone il Giovane contro Catilina. Il sistema tironiano consisteva in circa 4.000 simboli che sostituivano le radici verbali o le loro lettere finali; in epoca classica talvolta arrivava a 5.000 simboli. Nel periodo medievale le note tironiane venivano usate nei monasteri e il sistema arrivò a contare circa 13.000 simboli. L'uso delle note declinò dopo il 1100 ma in alcuni casi fu usato fino al XVII secolo. (it) |
rdfs:label | Notació Tironiana (ca) Tironské noty (cs) Tironische Noten (de) Notación tironiana (es) Notes tironiennes (fr) Note tironiane (it) ティロの速記 (ja) Noty tyrońskie (pl) Notas tironianas (pt) Tironian notes (en) Тироновы значки (ru) Тіронові ноти (uk) |
owl:sameAs | freebase:Tironian notes yago-res:Tironian notes wikidata:Tironian notes dbpedia-ca:Tironian notes dbpedia-cs:Tironian notes dbpedia-de:Tironian notes dbpedia-es:Tironian notes dbpedia-fi:Tironian notes dbpedia-fr:Tironian notes dbpedia-gd:Tironian notes dbpedia-hr:Tironian notes dbpedia-it:Tironian notes dbpedia-ja:Tironian notes dbpedia-la:Tironian notes dbpedia-pl:Tironian notes dbpedia-pt:Tironian notes dbpedia-ru:Tironian notes dbpedia-sh:Tironian notes dbpedia-uk:Tironian notes https://global.dbpedia.org/id/imYs |
prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Tironian_notes?oldid=1123824185&ns=0 |
foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Pay_and_Display_sign_with_Tironian_et_for_Irish_agus.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Example_of_tironian_Notes.svg wiki-commons:Special:FilePath/Fliegende_Blätter_Band_1_(München_1845)_Nr._21_S._168.png wiki-commons:Special:FilePath/Initialen.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Reg.lat.846_fol._103v.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Tironian_Notes_Codex_Casselanus.png wiki-commons:Special:FilePath/Tironian_Notes_Psalm_68.png wiki-commons:Special:FilePath/Tironisches_et.png |
foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Tironian_notes |
is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Tironian dbr:Tironian_shorthand dbr:⁊ dbr:Notae_tironianae dbr:Notae_Tironianae dbr:Tironian_et dbr:Tironian_nota dbr:Tironian_notae dbr:Tironian_note dbr:Tironian_sign dbr:Tironian_system |
is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Punctuation dbr:Roman_cursive dbr:Epistola_consolatoria_ad_pergentes_in_bellum dbr:List_of_creators_of_writing_systems dbr:List_of_eponymous_adjectives_in_English dbr:List_of_Unicode_characters dbr:Insular_G dbr:Internet_slang dbr:List_of_illuminated_manuscripts dbr:List_of_scripts_with_no_ISO_15924_code dbr:Wall_box dbr:SMS_language dbr:English_alphabet dbr:Long_s dbr:Émile_Chatelain dbr:Wessobrunn_Prayer dbr:Gaelic_type dbr:Lir dbr:Scribal_abbreviation dbr:Ampersand dbr:Ancient_Roman_technology dbr:Anglo-Saxon_runes dbr:Breviograph dbr:British_Library,_Harley_MS_1775 dbr:Florin_(English_coin) dbr:Formulary_(model_document) dbr:History_of_the_Latin_script dbr:Text_messaging dbr:List_of_English_translations_from_medieval_sources:_A dbr:Latin_alphabet dbr:Coins_of_the_pound_sterling dbr:Marcus_Tullius_Tiro dbr:Claude_Dupuy_(jurist) dbr:Insular_script dbr:Agusan dbr:Viz. dbr:Et_cetera dbr:Ludwig_Traube_(palaeographer) dbr:R_rotunda dbr:Tironian dbr:Tironian_shorthand dbr:Shorthand dbr:Polygraphia_Nova dbr:Ulrich_Friedrich_Kopp dbr:Papal_diplomatics dbr:⁊ dbr:Notae_tironianae dbr:Notae_Tironianae dbr:Tironian_et dbr:Tironian_nota dbr:Tironian_notae dbr:Tironian_note dbr:Tironian_sign dbr:Tironian_system |
is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Tironian_notes |