Wampum (original) (raw)
Wampum o sewan és una corda o cinturó fets amb conquilles de colors utilitzats tradicionalment pels indis de l'Amèrica del Nord (ho consideraven un objecte sagrat). També servia com reflex de tractats o pactes: l'any 1923, Deskaheh líder de la Confederació Iroquesa va anar a la seu de la Societat de Nacions a Ginebra, viatjant amb passaport iroquès, i presentant en el memorial The red man's appeal for Justice, portant-hi el Wampum de dos fileres, el pacte més antic firmat amb europeus. La bandera de la Confederació iroquesa representa un disseny d'un wampum.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Wampum o sewan és una corda o cinturó fets amb conquilles de colors utilitzats tradicionalment pels indis de l'Amèrica del Nord (ho consideraven un objecte sagrat). També servia com reflex de tractats o pactes: l'any 1923, Deskaheh líder de la Confederació Iroquesa va anar a la seu de la Societat de Nacions a Ginebra, viatjant amb passaport iroquès, i presentant en el memorial The red man's appeal for Justice, portant-hi el Wampum de dos fileres, el pacte més antic firmat amb europeus. La bandera de la Confederació iroquesa representa un disseny d'un wampum. (ca) Wampum byl etnický symbolický šperk z organických materiálů, zhotovovaný některými kmeny severoamerických Indiánů, hlavně Irokézy, v 16.–19. století. U negramotných Indiánů plnil také roli smlouvy. Byl rozšířený od oblíbený také po určitou dobu u přistěhovalců a nakonec i u Evropanů. (cs) Wampum (Massachusett und Narragansett wampumpe, wanpanpi, Mehrzahl: wampumpeag, wanpanpiak „Weiße [Perlen]Kette“, von wa[m]p „weiß“, und ompe „Kette“) ist in den östlichen Algonkin-Sprachen die Bezeichnung für Perlen aus Meeresschnecken und Muscheln, wie sie von den Indianern östlich der Rocky Mountains bis hinauf nach Saskatchewan allgemein als Tauschmittel benutzt wurden und so auch zu den Stämmen westlich der Rocky Mountains gelangten. Hier dienten sie allerdings nur als Schmuckgegenstand. Doch auch im Osten behielten sie neben dem geldartigen Charakter immer Eigenschaften des individuell Wertvollen oder sogar Heiligen. So unterstrich die Überreichung eines Wampums Versprechen, Verträge oder Eheschließungen. Die Wampum-Farben variierten von weiß über purpurfarben bis braunschwarz. Die weißen Exemplare wurden meist aus der 12 bis 15 cm langen Schneckenmuschel Venus buccinum angefertigt, die dunkleren aus dem Gehäuse der Quahog-Muschel (Venus mercenaria, eine Unterart der Venusmuscheln). Man reihte sie auf Tiersehnen oder Schnüren auf, die dann in ein handbreites Geflecht, den so genannten Wampumgürtel, geschlungen wurden. Wampumgürtel mit einem besonderen Muster, die zur sogenannten Gegenstandsschrift gehören, dienten zur Nachrichtenübermittlung und wurden für die Überlieferung wichtiger Ereignisse (wie zum Beispiel von Friedensverträgen oder Freundschaftsbündnissen) gegenseitig untereinander ausgetauscht. Wampum wurden von den Indianern Long Islands, der Küste Connecticuts und Rhode Islands, insbesondere Shinnecock, Pequot und Narraganset, hergestellt, während man Schneckenmuscheln nördlich von Cape Cod nicht mehr in größeren Mengen fand. Diese Perlen gelangten nordostwärts entlang der Handelsroute bis nach Nova Scotia (Neuschottland), ihr Wert wuchs überproportional zur Entfernung vom Produktionsort. Der Wampumhandel scheint schon in der Zeit vor dem europäischen Kontakt bestanden zu haben. Um 1606 ist die Herstellung und der Vertrieb von Perlen von Marc Lescarbot beobachtet worden, der dies auch gut beschrieben hat. Bevor es Metallwerkzeuge gab, wurden die Muscheln auf steinernen Scheiben in die richtige Form geschliffen und mit steinernen Bohrern durchbohrt. Bald nach dem Kontakt mit Europäern gebrauchten die Indianer eiserne Bohrer und begannen, größere Mengen dieses Artikels für den Handel mit Holländern und Engländern zu produzieren, die ihn wiederum als Tausch- bzw. Zahlungsmittel gegen Felle bei den Inland- und den nördlichen Indianern verwendeten. Werkzeuge, Herstellungsreste und halbfertige Perlen fand man in Mengen an Stätten der Corchaug, Mohegan und Narraganset aus dem 17. Jahrhundert. Wampum wurde ein echter Tauschartikel und war wahrscheinlich ein wichtiges Mittel, um die Indianer Süd-Neuenglands in die europäische Geldwirtschaft einzubinden. (de) Wampum o sewan es un cordel o cinturón de abalorios, en su mayoría hechos por cuentas tubulares de conchas de , que eran usados tradicionalmente como moneda por algunos pueblos amerindios. A su vez, eran considerados también como objetos sagrados. También servía como reflejo de tratados o pactos: en 1923, Deskaheh líder de la Confederación Iroquesa fue a la sede de la Sociedad de Naciones en Ginebra, viajando con pasaporte iroqués, y presentando en el memorial The red man’s appeal for Justice, aportando el Wampum de dos hileras, el pacto más antiguo firmado con europeos. (es) Wampuma edo sewana, Ipar Amerikako ekialdeko baso eremuetako amerindiar herrien usadiozko gerrikoa da, zenbait herrik elkartruke moneta eta adosteko objektu bezala erabiltzen zuten. Gainera, hainbat herrietan objektu sakratu estatusa ere badu. * Datuak: Q943899 * Multimedia: Wampum (eu) Un collier de wampum, collier de porcelaine, est un collier de coquillages utilisé par les Amérindiens du Nord-Est du continent américain comme objet diplomatique et religieux ou comme monnaie d'échange. On trouve aussi des branches, ceintures et d'autres objets de wampum, par exemple une ceinture de porcelaine. Bien que le mot wampum ait souvent été utilisé pour désigner différents types de perles, de coquillages ou d'objets perlés, il se réfère à un type de perles en particulier. Celles-ci se distinguent des autres par la combinaison de quatre critères : le matériel utilisé (certains coquillages marins provenant exclusivement des côtes de l'océan Atlantique), leur forme tubulaire et leur taille (environ 3 à 5 mm de diamètre sur 7 à 10 mm de longueur). Il importe de faire une distinction entre le wampum et les wampums. Lorsque l'on se réfère à du wampum, on renvoie à la matière première, c'est-à-dire aux perles. Par contre, lorsque l'on parle des wampums, on réfère alors à des colliers, qui sont en fait des bandes perlées de plusieurs rangs de perles tissées. Ainsi, par extension, le mot wampums en est venu à désigner les colliers de wampum. Par l'alternance des couleurs des perles, blanches et pourpres exclusivement, des motifs étaient généralement illustrés : carrés, losanges, hexagones, triangles, croix, lignes parallèles et/ou obliques, zigzags, cercles, pipes, haches, bâtiments, figures animales ou humaines, écritures, chiffres. (fr) Wampum is a traditional shell bead of the Eastern Woodlands tribes of Native Americans. It includes white shell beads hand-fashioned from the North Atlantic channeled whelk shell and white and purple beads made from the quahog or Western North Atlantic hard-shelled clam. In New York, wampum beads have been discovered dating before 1510. Before European contact, strings of wampum were used for storytelling, ceremonial gifts, and recording important treaties and historical events, such as the Two Row Wampum Treaty and the Hiawatha Belt. Wampum was also used by the northeastern Indigenous tribes as a means of exchange, strung together in lengths for convenience. The first colonists understood it as a currency and adopted it as such in trading with them. Eventually, the colonists applied their technologies to more efficiently produce wampum, which caused inflation and ultimately its obsolescence as currency. (en) 왐펌(Wampum)은 북아메리카 동부 우드랜즈 인디언 부족들에게 신성한 조개껍질 염주이다. 왐펌은 북미 수로 웰크 조개로 장식한 하얗고, 자주색 염주 조개껍질을 포함하고 있다. 또는 서북부 방면의 대서양 딱딱한 껍질 대합조개로 만들어지기도 한다. 왐펌으로 짠 벨트는 조약이나 역사적 사건을 기념하거나, 결혼과 같은 개인적, 사회적 거래를 위해 만들어져 왔다. 북미의 식민지에서는 유럽 개척민들이 인디언들과 거래를 하기 위해 종종 화폐로 사용해 왔다. (ko) Un Wampum, o sewan, è una cintura utilizzata dalle tribù di nativi americani dell'America Nordorientale come oggetto rituale e religioso, spesso scambiato come testimonianza e vincolo durante la stipula di trattati, per ricordare avvenimenti storici, o usato come supporto per la tradizione orale di memorie e racconti. Anche se originariamente il termine indicava solo le larghe cinture, è invalsa l'abitudine di definire "in wampum" anche altri capi d'abbigliamento o ornamento (collane, bracciali, cavigliere ecc.), creati utilizzando la medesima tecnica. Particolare di wampum creati da Elizabeth James Perry (it) Wampum is de benaming voor witte en paarse kralen gemaakt van de binnenste spiraal van schelpen van een wulkachtige (Busycotypus canaliculatus of ) en de Amerikaanse venusschelp (Mercenaria mercenaria). Amerikaanse indianen langs de Atlantische kust tot aan Saskatchewan gaven ze bij ceremonies als beloftes, verdragen en huwelijken. Nederlandse kolonisten pasten wampum toe als ruilmiddel voor bevervellen omdat de Indianen geen belangstelling hadden voor munten en gingen over tot massaproductie, zodat wampum ook de stammen ten westen van de Rocky Mountains bereikten. Aldaar werden ze echter alleen als sieraden gebruikt. Aan de oostzijde behielden de schelpen echter hun oorspronkelijke waarde en werden soms zelfs als heilig gezien. Met wampum wordt soms ook een gordel van schelpkralen aangeduid. (nl) Wampum – nazwa pochodzi z języka algonkiańskiego, od wyrazu wampompeag. Rodzaj pasa z koralików – wykonanych z zaokrąglonych i przewierconych muszli - splecionych w określony wzór lub czasem naszywanych na skórze zwierzęcej (później - po spotkaniu "białych" - na materiale, dziele rąk ludzkich); stosowany był przez Indian ze wschodniego wybrzeża USA i rejonu Wielkich Jezior, głównie przez plemiona irokeskie (ang. Iroquois) i Algonkinów (ang. Algonquin). W kulturach opartych na ustnej tradycji służył do utrwalania i potwierdzania ważnych wydarzeń politycznych, np. traktatów, takich jak ten, który doprowadził do powstania Ligi Irokezów, ale również jako środek płatniczy. Pojedyncze muszle, pochodzące z terenów nadbrzeżnych i będące przedmiotem handlu międzyplemiennego, nie miały większej wartości - nabierał jej dopiero pas wampum. Traktowany jako przedmiot święty, przechowujący pamięć wielu ważnych wydarzeń, miał też zastosowanie jako heraldyczny znak plemienia i glejt poselski. Wraz z przybyciem białych osadników na kontynent amerykański, Indianie zaczęli wyrabiać wampumy także ze szklanych koralików. Od początku XVII w. własne wampumy w celach handlowych wyrabiali oraz skupowali od okolicznych plemion także holenderscy koloniści z okolic Nowego Jorku i Anglicy z Massachusetts, wymieniając je za skóry wśród Indian z głębi kraju, np. Mohikan (ang. Mahicans). Podbijane przez białych plemiona niejednokrotnie zmuszane były do płacenia haraczu w postaci pasów wampum o długości nawet kilkudziesięciu i więcej metrów. Rosnący napływ europejskich towarów i narzędzi, ułatwiających wyrób wampumów i zastępujących je częściowo innymi środkami płatniczymi, oraz postęp europejskiej kolonizacji i niszczenia tubylczych kultur sprawiły jednak, że handlowe znaczenie wampumów w XVII w. stopniowo zmalało. Wraz z późniejszym (XIX w. – XX w.) wzrostem zainteresowania tubylczymi kulturami i sztuką pierwotną wzrosło ponownie zainteresowanie nimi ze strony kolekcjonerów, muzeów i galerii sztuki. Współcześnie część wampumów przechowywanych przez dziesięciolecia w północnoamerykańskich muzeach zwracanych jest tubylczym plemionom, które je wytworzyły i dla których nadal mają one dużą wartość historyczną, kulturową i duchową. Wampumy te przechowywane są w uzgodniony z naukowcami i zgodny z lokalnymi tradycjami sposób w plemiennych muzeach lub ośrodkach kultury. Wykorzystywane są podczas plemiennych uroczystości oraz do publicznej edukacji, świadcząc o ciągłości, żywotności i oryginalności kultur tubylczych Amerykanów. Wampum trafił też do współczesnej kultury popularnej. Np. mająca po części tubylcze pochodzenie piosenkarka Tori Amos skomponowała piosenkę Wampum Prayer, która znalazła się na jej albumie Scarlet's Walk, którego tematyka związana jest z Indianami. Piosenka mówi też o Szlaku Łez i znaczeniu modlitwy w życiu tubylczych Amerykanów. (pl) Wampum é a designação dada a contas feitas de conchas de moluscos marinhos, tradicionalmente consideradas sagradas pelas tribos ameríndias da região nordeste do continente norte-americano. Wampum inclui as contas brancas feitas com as conchas do búzio e as contas brancas e púrpura feitas com conchas da amêijoa quahog (todos moluscos comuns na costa atlântica da América do Norte). As contas de wampum eram entretecidas com fibras vegetais e animais para criar cintos wampum destinados a comemorar eventos históricos ou importantes marcos pessoais e para troca de presentes em importantes ocasiões sociais, tais como casamentos. Nos tempos coloniais, os colonos europeus por vezes usaram wampum como moeda para negociar com os povos ameríndios. (pt) Wampum är traditionella, heliga pärlor tillverkade av snäckskal, vilka spelade en stor roll bland indianerna i det nordamerikanska nordöstra kulturområdet. (sv) Ва́мпум — нанизані на мотузки (ремінці) циліндричні намистини з раковин виду , що служили північноамериканським індіанцям для різних цілей. Ці пояси у алгонкінів та особливо у ірокезів мали ряд особливих функцій: вони були окрасою одягу, служили валютною одиницею, а головне — з їх допомогою передавалися різні важливі повідомлення. Такі вампуми у ірокезьких племен зазвичай доставляли особливі гінці — вампумоносці. Розвиток вампумових записів, цілком ймовірно, призвело б до створення і розвитку у північноамериканських індіанців писемності. Виключно за допомогою вампум довгий час оформлялися договори між білими та індіанцями. Зберігся, наприклад «записаний» договір про союз між знаменитим Пенном і квакерами, з одного боку, і делаварами — з іншого. Згідно з цією угодою делавари поступалися квакерам досить великою частиною території свого племені. На цьому вампум зображений індіанець та білий, які символічно тримаються за руки. Однак вампуми служили не тільки для передачі повідомлень та укладення договорів. Найпростішими умовними символами на них позначалися і найбільш важливі події з історії племені. За допомого цих «записів» старі, які володіли мистецтвом «читання» вампум, знайомили нові покоління воїнів з племінними традиціями. Наскільки важливим вважалося таке складання і читання вампум у деяких алгонкінських та ірокезьких племен північноамериканського сходу, найкраще ілюструє той факт, що ім'я легендарного Гаявати (творця найбільш значного союзу північноамериканських індіанців — Ліги ірокезів) буквально означає «Той, хто складає вампуми». Незабаром після появи білих торговців індіанці перестали робити вампуми з простих черепашок і почали широко застосовувати скляні намистини, які привозили в Америку з північної Чехії. (uk) 貝殼串珠（Wampum）是北美洲所使用的一種類似貨幣的物件。“Wampum”一詞本意就是“白色貝殼珠子”，由的製成。而類似的“Sewant”、“Zeewant”或“suckauhock”則是由蚌蠣或其他牡蠣的殼製成的。 (zh) Ва́мпум — нанизанные на шнуры цилиндрические бусины из раковин моллюсков вида , принадлежащего к семейству трубачей, служившие североамериканским индейцам для различных целей. (ru) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Wampum_ej_perry.jpg?width=300 |
| dbo:wikiPageExternalLink | http://www.sidis.net/TSContents.htm http://www.nativetech.org/wampum/wamphist.htm http://www.europa.com/~telscope/busycnPr.jpg http://www.coins.nd.edu/ColCoin/ColCoinIntros/NNWampum.html http://www.onondaganation.org/culture/wampum/ https://web.archive.org/web/20111013195532/http:/iroquoismuseum.org/ve11.html https://web.archive.org/web/20171227235614/http:/www.chiefs-of-ontario.org/sites/default/files/files/Treaty_of_Fort_Niagara_Wampum_Belts.pdf |
| dbo:wikiPageID | 416702 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 18192 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1118147587 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Proto-Algonquian_language dbr:Penny dbr:Robert_Beverley_Jr. dbr:Virginia_Colony dbr:Duit dbr:Massachusett_language dbr:Narragansett_language dbr:Shell_money dbr:Pump_drill dbr:Quipu dbr:Cockle_(bivalve) dbr:Conch dbc:History_of_the_Thirteen_Colonies dbr:Lenape dbr:Long_Island dbr:Stuiver dbr:Columella_(gastropod) dbr:Frank_Speck dbc:Proto-writing dbc:Iroquois_culture dbr:William_James_Sidis dbr:Economy_of_the_Iroquois dbc:Indigenous_culture_of_the_Northeastern_Woodlands dbc:Indigenous_beadwork_of_the_Americas dbr:Iroquois dbr:Tecumseh dbc:First_Nations_culture dbr:Channeled_whelk dbr:Kanesatake dbr:Hiawatha dbc:American_Indian_relics dbc:Currencies_of_ancient_Americas dbr:Southampton,_New_York dbr:Great_Law_of_Peace dbr:Mercenaria_mercenaria dbr:National_Museum_of_the_American_Indian dbr:New_Netherland dbr:Onondaga_Reservation dbr:Longhouse_Religion dbr:Shinnecock_Indian_Nation dbr:File:Tworowwampum.jpg dbr:Seneca_nation dbr:Two_Row_Wampum_Treaty dbr:Quahog dbr:Steatite dbr:Eastern_Woodlands_tribes dbr:Seneca_Nation dbr:File:Iroquois_Chiefs_from_the_Six_Nati...ampum_belts_in_Brantford,_Ontario.jpg dbr:File:Thechanneledwhelkshell.png dbr:File:Wampum_Georgina_Ontario.png dbr:File:Wampum_william_penn_greaty_treaty.jpg dbr:File:Wampum_ej_perry.jpg |
| dbp:colwidth | 20 (xsd:integer) |
| dbp:small | yes (en) |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Authority_control dbt:Citation_needed dbt:Cleanup_reorganize dbt:Commons_category dbt:Div_col dbt:Div_col_end dbt:For dbt:Portal dbt:Reflist dbt:Rp dbt:Short_description dbt:Transl dbt:Unreliable_sources dbt:Use_mdy_dates dbt:Wikisource1911Enc dbt:Beadwork |
| dct:subject | dbc:History_of_the_Thirteen_Colonies dbc:Proto-writing dbc:Iroquois_culture dbc:Indigenous_culture_of_the_Northeastern_Woodlands dbc:Indigenous_beadwork_of_the_Americas dbc:First_Nations_culture dbc:American_Indian_relics dbc:Currencies_of_ancient_Americas |
| gold:hypernym | dbr:Beads |
| rdf:type | owl:Thing yago:Abstraction100002137 yago:Currency113385913 yago:Measure100033615 yago:MediumOfExchange113372961 yago:WikicatHistoricalCurrenciesOfTheUnitedStates yago:Standard107260623 yago:SystemOfMeasurement113577171 |
| rdfs:comment | Wampum o sewan és una corda o cinturó fets amb conquilles de colors utilitzats tradicionalment pels indis de l'Amèrica del Nord (ho consideraven un objecte sagrat). També servia com reflex de tractats o pactes: l'any 1923, Deskaheh líder de la Confederació Iroquesa va anar a la seu de la Societat de Nacions a Ginebra, viatjant amb passaport iroquès, i presentant en el memorial The red man's appeal for Justice, portant-hi el Wampum de dos fileres, el pacte més antic firmat amb europeus. La bandera de la Confederació iroquesa representa un disseny d'un wampum. (ca) Wampum byl etnický symbolický šperk z organických materiálů, zhotovovaný některými kmeny severoamerických Indiánů, hlavně Irokézy, v 16.–19. století. U negramotných Indiánů plnil také roli smlouvy. Byl rozšířený od oblíbený také po určitou dobu u přistěhovalců a nakonec i u Evropanů. (cs) Wampum o sewan es un cordel o cinturón de abalorios, en su mayoría hechos por cuentas tubulares de conchas de , que eran usados tradicionalmente como moneda por algunos pueblos amerindios. A su vez, eran considerados también como objetos sagrados. También servía como reflejo de tratados o pactos: en 1923, Deskaheh líder de la Confederación Iroquesa fue a la sede de la Sociedad de Naciones en Ginebra, viajando con pasaporte iroqués, y presentando en el memorial The red man’s appeal for Justice, aportando el Wampum de dos hileras, el pacto más antiguo firmado con europeos. (es) Wampuma edo sewana, Ipar Amerikako ekialdeko baso eremuetako amerindiar herrien usadiozko gerrikoa da, zenbait herrik elkartruke moneta eta adosteko objektu bezala erabiltzen zuten. Gainera, hainbat herrietan objektu sakratu estatusa ere badu. * Datuak: Q943899 * Multimedia: Wampum (eu) 왐펌(Wampum)은 북아메리카 동부 우드랜즈 인디언 부족들에게 신성한 조개껍질 염주이다. 왐펌은 북미 수로 웰크 조개로 장식한 하얗고, 자주색 염주 조개껍질을 포함하고 있다. 또는 서북부 방면의 대서양 딱딱한 껍질 대합조개로 만들어지기도 한다. 왐펌으로 짠 벨트는 조약이나 역사적 사건을 기념하거나, 결혼과 같은 개인적, 사회적 거래를 위해 만들어져 왔다. 북미의 식민지에서는 유럽 개척민들이 인디언들과 거래를 하기 위해 종종 화폐로 사용해 왔다. (ko) Wampum é a designação dada a contas feitas de conchas de moluscos marinhos, tradicionalmente consideradas sagradas pelas tribos ameríndias da região nordeste do continente norte-americano. Wampum inclui as contas brancas feitas com as conchas do búzio e as contas brancas e púrpura feitas com conchas da amêijoa quahog (todos moluscos comuns na costa atlântica da América do Norte). As contas de wampum eram entretecidas com fibras vegetais e animais para criar cintos wampum destinados a comemorar eventos históricos ou importantes marcos pessoais e para troca de presentes em importantes ocasiões sociais, tais como casamentos. Nos tempos coloniais, os colonos europeus por vezes usaram wampum como moeda para negociar com os povos ameríndios. (pt) Wampum är traditionella, heliga pärlor tillverkade av snäckskal, vilka spelade en stor roll bland indianerna i det nordamerikanska nordöstra kulturområdet. (sv) 貝殼串珠（Wampum）是北美洲所使用的一種類似貨幣的物件。“Wampum”一詞本意就是“白色貝殼珠子”，由的製成。而類似的“Sewant”、“Zeewant”或“suckauhock”則是由蚌蠣或其他牡蠣的殼製成的。 (zh) Ва́мпум — нанизанные на шнуры цилиндрические бусины из раковин моллюсков вида , принадлежащего к семейству трубачей, служившие североамериканским индейцам для различных целей. (ru) Wampum (Massachusett und Narragansett wampumpe, wanpanpi, Mehrzahl: wampumpeag, wanpanpiak „Weiße [Perlen]Kette“, von wa[m]p „weiß“, und ompe „Kette“) ist in den östlichen Algonkin-Sprachen die Bezeichnung für Perlen aus Meeresschnecken und Muscheln, wie sie von den Indianern östlich der Rocky Mountains bis hinauf nach Saskatchewan allgemein als Tauschmittel benutzt wurden und so auch zu den Stämmen westlich der Rocky Mountains gelangten. Hier dienten sie allerdings nur als Schmuckgegenstand. Doch auch im Osten behielten sie neben dem geldartigen Charakter immer Eigenschaften des individuell Wertvollen oder sogar Heiligen. So unterstrich die Überreichung eines Wampums Versprechen, Verträge oder Eheschließungen. (de) Un collier de wampum, collier de porcelaine, est un collier de coquillages utilisé par les Amérindiens du Nord-Est du continent américain comme objet diplomatique et religieux ou comme monnaie d'échange. On trouve aussi des branches, ceintures et d'autres objets de wampum, par exemple une ceinture de porcelaine. (fr) Un Wampum, o sewan, è una cintura utilizzata dalle tribù di nativi americani dell'America Nordorientale come oggetto rituale e religioso, spesso scambiato come testimonianza e vincolo durante la stipula di trattati, per ricordare avvenimenti storici, o usato come supporto per la tradizione orale di memorie e racconti. Anche se originariamente il termine indicava solo le larghe cinture, è invalsa l'abitudine di definire "in wampum" anche altri capi d'abbigliamento o ornamento (collane, bracciali, cavigliere ecc.), creati utilizzando la medesima tecnica. (it) Wampum is a traditional shell bead of the Eastern Woodlands tribes of Native Americans. It includes white shell beads hand-fashioned from the North Atlantic channeled whelk shell and white and purple beads made from the quahog or Western North Atlantic hard-shelled clam. (en) Wampum is de benaming voor witte en paarse kralen gemaakt van de binnenste spiraal van schelpen van een wulkachtige (Busycotypus canaliculatus of ) en de Amerikaanse venusschelp (Mercenaria mercenaria). Amerikaanse indianen langs de Atlantische kust tot aan Saskatchewan gaven ze bij ceremonies als beloftes, verdragen en huwelijken. Met wampum wordt soms ook een gordel van schelpkralen aangeduid. (nl) Wampum – nazwa pochodzi z języka algonkiańskiego, od wyrazu wampompeag. Rodzaj pasa z koralików – wykonanych z zaokrąglonych i przewierconych muszli - splecionych w określony wzór lub czasem naszywanych na skórze zwierzęcej (później - po spotkaniu "białych" - na materiale, dziele rąk ludzkich); stosowany był przez Indian ze wschodniego wybrzeża USA i rejonu Wielkich Jezior, głównie przez plemiona irokeskie (ang. Iroquois) i Algonkinów (ang. Algonquin). W kulturach opartych na ustnej tradycji służył do utrwalania i potwierdzania ważnych wydarzeń politycznych, np. traktatów, takich jak ten, który doprowadził do powstania Ligi Irokezów, ale również jako środek płatniczy. (pl) Ва́мпум — нанизані на мотузки (ремінці) циліндричні намистини з раковин виду , що служили північноамериканським індіанцям для різних цілей. Ці пояси у алгонкінів та особливо у ірокезів мали ряд особливих функцій: вони були окрасою одягу, служили валютною одиницею, а головне — з їх допомогою передавалися різні важливі повідомлення. Такі вампуми у ірокезьких племен зазвичай доставляли особливі гінці — вампумоносці. Розвиток вампумових записів, цілком ймовірно, призвело б до створення і розвитку у північноамериканських індіанців писемності. Виключно за допомогою вампум довгий час оформлялися договори між білими та індіанцями. Зберігся, наприклад «записаний» договір про союз між знаменитим Пенном і квакерами, з одного боку, і делаварами — з іншого. Згідно з цією угодою делавари поступалися ква (uk) |
| rdfs:label | Wampum (ca) Wampum (en) Wampum (cs) Wampum (de) Wampum (es) Wampum (eu) Wampum (it) Collier de wampum (fr) 왐펌 (ko) Wampum (nl) Wampum (pl) Вампум (ru) Wampum (pt) Wampum (sv) Вампум (uk) 貝殼串珠 (zh) |
| owl:sameAs | freebase:Wampum http://d-nb.info/gnd/7659612-6 wikidata:Wampum dbpedia-be:Wampum dbpedia-bg:Wampum dbpedia-ca:Wampum dbpedia-cs:Wampum dbpedia-de:Wampum dbpedia-es:Wampum dbpedia-eu:Wampum dbpedia-fi:Wampum dbpedia-fr:Wampum dbpedia-it:Wampum dbpedia-ko:Wampum http://lt.dbpedia.org/resource/Vampumas http://lv.dbpedia.org/resource/Vampums dbpedia-nl:Wampum dbpedia-no:Wampum dbpedia-pl:Wampum dbpedia-pt:Wampum dbpedia-ru:Wampum dbpedia-sr:Wampum dbpedia-sv:Wampum dbpedia-uk:Wampum http://uz.dbpedia.org/resource/Vampum dbpedia-zh:Wampum https://global.dbpedia.org/id/55VTq |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Wampum?oldid=1118147587&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Iroquois_Chiefs_from_...ampum_belts_in_Brantford,_Ontario.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Thechanneledwhelkshell.png wiki-commons:Special:FilePath/Tworowwampum.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Wampum_Georgina_Ontario.png wiki-commons:Special:FilePath/Wampum_ej_perry.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Wampum_william_penn_greaty_treaty.jpg |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Wampum |
| is dbo:currency of | dbr:Miꞌkmaꞌki |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Bead_money dbr:Wampam dbr:Wampum_belt dbr:Sewan dbr:Sewant dbr:Zewant dbr:Peag dbr:Seawant dbr:Zeewant |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Canadian_folklore dbr:Bead dbr:Beadwork dbr:Samuel_Gorton dbr:Sassoonan dbr:Saucunk dbr:List_of_U.S._county_name_etymologies_(N–R) dbr:Midewiwin dbr:Money dbr:Montaukett dbr:Peter_Minuit dbr:Meshemethequater dbr:Metoac dbr:Tadodaho dbr:Battle_of_Fort_Necessity dbr:Battle_of_Jumonville_Glen dbr:Battle_of_Quebec_(1690) dbr:Bedford_(town),_New_York dbr:Bergen_Beach,_Brooklyn dbr:Bivalvia dbr:Block_Island dbr:Bluff_Point_State_Park dbr:Deskaheh dbr:Anishinaabe_Nation_in_Treaty_No._3 dbr:Hoboken,_New_Jersey dbr:Holland_Land_Office dbr:List_of_Canadian_flags dbr:Pelham_Bay_Park dbr:Pequot_War dbr:Peter_Jones_(missionary) dbr:René-Robert_Cavelier,_Sieur_de_La_Salle dbr:Roanoke_River dbr:Custaloga dbr:Union_City,_New_Jersey dbr:Union_Hill,_New_Jersey dbr:Degree_of_Pocahontas dbr:Early_American_currency dbr:Index_of_articles_related_to_Indigenous_Canadians dbr:Indigenous_peoples_of_the_Northeastern_Woodlands dbr:Jacob_Smith_(fur_trader) dbr:Pedro_Piernas dbr:Pound_Ridge_massacre dbr:Paul_Otto_(historian) dbr:Timeline_of_Native_American_art_history dbr:Concord,_Massachusetts dbr:Massachusett_Pidgin dbr:Massachusett_language dbr:New_Amsterdam dbr:Nottoway_people dbr:Oral_tradition dbr:Shell_money dbr:Quipu dbr:Timeline_of_North_American_prehistory dbr:1753_in_Canada dbr:1765_in_Canada dbr:1779_in_Canada dbr:Coinage_Act_of_1965 dbr:Edward_Sapir dbr:Egg_Harbor_Township,_New_Jersey dbr:George_Rogers_Clark_Flag dbr:Miꞌkmaꞌki dbr:Mohawk_people dbr:Monarchy_of_Canada_and_the_Indigenous_peoples_of_Canada dbr:Montauk,_New_York dbr:Theodore_J._Forstmann dbr:Thomas_Willett dbr:Apple_Island_(Michigan) dbr:Aquidneck_Island dbr:Bergen,_New_Netherland dbr:Lenape dbr:Leon_Shenandoah dbr:Logstown dbr:Lone_Scouts_of_America dbr:Long_Island dbr:Manhasset,_New_York dbr:Simon_W._Rosendale dbr:Simsbury,_Connecticut dbr:Siwanoy dbr:Smaug dbr:Commodity_money dbr:Horatio_Hale dbr:Joseph_Tehawehron_David dbr:Palatines dbr:Pavonia,_New_Netherland dbr:Survivalism dbr:Massachusett_Pidgin_English dbr:Massaco dbr:Mystic_massacre dbr:Cayuga_Nation_of_New_York dbr:Warwick,_Rhode_Island dbr:West_Hoboken,_New_Jersey dbr:Wheeler's_Surprise dbr:William_Clapham dbr:William_Commanda dbr:William_D._Boyce dbr:William_Douglass_(physician) dbr:William_Dummer dbr:William_James_Sidis dbr:William_Phelps_(colonist) dbr:Iroquois_mythology dbr:Quinnipiac dbr:Shell_jewelry dbr:Seawane_Country_Club dbr:Adriaen_van_der_Donck dbr:Agawam,_Massachusetts dbr:E._Pauline_Johnson dbr:East_Hampton_(town),_New_York dbr:East_Hampton_(village),_New_York dbr:Economy_of_the_Iroquois dbr:Fairfield_Swamp_Fight dbr:Fort_Massapeag_Archeological_Site dbr:Fort_Ninigret dbr:Francis_Small dbr:Nipmuc dbr:Ostenaco dbr:Passenger_pigeon dbr:Chase_Manhattan_Bank_Money_Museum dbr:Dish_With_One_Spoon dbr:Fort_Halifax_(Pennsylvania) dbr:Four_Mohawk_Kings dbr:History_of_New_York_City_(prehistory–1664) dbr:History_of_Stamford,_Connecticut dbr:History_of_Troy,_New_York dbr:History_of_the_Canadian_dollar dbr:Kakowatcheky dbr:Kechemeche dbr:Knobbed_whelk dbr:Visual_arts_by_indigenous_peoples_of_the_Americas dbr:Lenapehoking dbr:Peter_Chartier dbr:List_of_English_words_from_indigenous_languages_of_the_Americas dbr:List_of_New_Netherland_placename_etymologies dbr:Puka_shell dbr:Redbird_Smith dbr:Repatriation dbr:Hannah_Claus dbr:Hard_clam dbr:Hartford,_Connecticut dbr:Hastings-on-Hudson,_New_York dbr:Hendrick_Theyanoguin dbr:History_of_Long_Island dbr:Atherton_Trading_Company dbr:Jamaica,_Queens dbr:Jamaica_Avenue dbr:James_Le_Tort dbr:Tanacharison dbr:The_Indian_in_the_Cupboard dbr:Humphrey_Atherton dbr:Cherokee dbr:John_Arthur_Gibson dbr:John_Buck_(Onondaga_politician) dbr:John_Clarke_(Baptist_minister) dbr:John_Endecott dbr:Keetoowah_Nighthawk_Society dbr:Kekewepelethy dbr:Keri_Ataumbi dbr:Sunderland_Center_Historic_District dbr:Coat_of_arms_of_New_Brunswick dbr:Cocumscussoc dbr:Codification_(law) dbr:Economic_anthropology dbr:Treaty_of_Casco_(1678) dbr:Treaty_of_Casco_(1703) dbr:Sanford_Plummer dbr:Red_Horn dbr:Busycotypus_canaliculatus dbr:Philadelphia_History_Museum dbr:Pickawillany dbr:Pontiac's_War dbr:Southampton,_Pennsylvania dbr:St._Francis_Raid dbr:Clam dbr:Great_Law_of_Peace dbr:Indian_Creek_massacre dbr:Kittanning_(village) dbr:Kuskusky dbr:Mi'kmaq dbr:Native_Americans_in_the_United_States dbr:Nespelem_people dbr:Oneida_language dbr:Onondaga_Lake dbr:Onondaga_people dbr:Canadian_Indigenous_law dbr:Randall_Holden dbr:Seneca_people dbr:Shamokin_(village) dbr:Shannopin's_Town dbr:Massachusetts_Bay_Colony dbr:Longhouse_Religion dbr:Rombout_Patent dbr:Seashell dbr:Shinnecock_Indian_Nation dbr:Wabanaki_Confederacy dbr:Wampi dbr:Neucheconeh dbr:The_Technicolor_Time_Machine dbr:Woodcraft_Indians dbr:Tobacco_in_the_United_States dbr:Gun_Machine dbr:Improved_Order_of_Red_Men dbr:Flag_of_the_Iroquois_Confederacy dbr:Flags_of_New_York_City dbr:Native_American_cultures_in_the_United_States dbr:Native_American_temperance_activists dbr:Native_American_jewelry dbr:Molluscs_in_culture dbr:Two_Row_Wampum_Treaty dbr:Seven_fires_prophecy dbr:Whiteshell dbr:Bead_money dbr:Wampam dbr:Wampum_belt dbr:Sewan dbr:Sewant dbr:Zewant dbr:Peag dbr:Seawant dbr:Zeewant |
| is dbp:currency of | dbr:Miꞌkmaꞌki |
| is dbp:sisters of | dbr:Quipu |
| is rdfs:seeAlso of | dbr:Iroquois |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Wampum |
