eget - Wikeriadur (original) (raw)

Ur pennad eus ar Wikeriadur, ar geriadur liesyezhek frank a wirioù.

Brezhoneg

Etimologiezh

Da dostaat ouzh ar ger kerneveurek eges, dezhañ ar memes ster. Deuet eus an henvrezhoneg hacet, diwar hac, « hag », evel ar c'hembraeg nogyt « eget na » deuet eus nag. Met en abeg d'o heñvelsoniezh darnel ha d'o arster a stagell eo bet kemmesket an daou c'her eget hag evit a-wezhioù.[1]

E Geriadur Favereau e kaver "neged", roet evel stumm eus Eusa.

• E kembraeg e kaver nog, noged, nogyd (Y Geiriadur Mawr), met nag eo ar stumm ordinal.

Stagell

eget /e.ˈget/

1. Stagell an derez uheloc'h.
   • [...] ! é sellet doh er pikol gad, ha doh er jiboésour é skampein ar hé lerh, iahoh eget é gi, rag hennan ne gerhe mui meit a droedig kamm. — (Job Jaffre, Yann ar Baluc'henn, DASTUM, 1986, p. 10.)
   • Brasoc'h egetañ on.
   • Gwelloc'h, gwashoc’h egedout zo.
   • Sotoc’h eo eget gwechall, eget biskoazh.
   • Aesoc’h e oa eget boaz.
   • N’eo ket diaesoc'h eget an dra-se.
   • Blejal gwashoc’h eget un azen pennfollet
   • Debriñ muioc’h a voued eget ar re all.
   • Kavout gwelloc’h gwelout kein unan bennak eget e zremm.[2]
   • Kemer muioc’h eget nebeutoc’h.
   • Kompren gwelloc’h eget unan bennak, eget biskoazh[3]
   • Lakaat unan bennak izeloc’h eget ar c’hi, eget ar chas.
   • Mont pelloc’h eget ar vachelouriezh.
   • _— Ac'hanta, ma mab, a lâras da Arzhur, eürusoc'h ez out bet eget da vreudeur ?_— (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 16.)
   • Un azen bev zo talvoudusoc’h eget daou varc’h marv.[6]
   • N’eus ket dudiusoc’h trugar eget e glevout o kanañ.[7]
   • _— [...]. Neuze ec'h aio d'e varchosi hag e pigno war e dremedar, a zo buanoc'h eget an avel, evit dont war hon lerc'h. [...]._— (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/1, Al Liamm, 1984, p. 144.)
   • Puilhoc'h e kouez an taoliou eget ar morzoliou e miz meurz. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 48.)
   • E galon a lamme taeroc'h eget kustum, ha, da heul lammoù e galon, priz ar marc'had tonket. — (Jakez Riou, Geotenn ar Werc'hez ha danevelloù all, Al Liamm, 1957, p. 21.)
2. En droienn eget na.
   • Ha brema 'c'h eus-hi roët, hac hi n' ket contant:
     Gwell' ê carantez fidel eget aour hac arc'hant. — (Fañch an Uhel, Soniou Breiz-Izel 2, Pariz, 1891, 1971, p. 8.)
   • Gwell' ve gant ann dud ober waz
     Eget na ve redec en noaz — (Fañch an Uhel, Soniou Breiz-Izel 2, Pariz, 1891, 1971, p. 224.)
   • — [...]. Evidon-me, selaou, me 'gav ez eo easoc'h klask eur vi **eget n'**eo tapout al loar da zibri. [...]. — (Ivon Krog, Eur Zac'had Marvailhou, Buhez Breiz, Kemper, 1924, p. 20.)
   • — Aotrou manac'h Leunafurnez, eme Youen, prins Pouldahud, biskoaz kelenner ne zougas gwelloc'h e hano eget na rit c'houi. [...]. — (Ivon Krog, Eur Zac'had Marvailhou, Buhez Breiz, Kemper, 1924, p. 22.)
3. Ober un dra bennak kentoc’h eget un dra bennak all.
   • kentoc’h eget ho tilezel.
4. eget biskoazh
5. Kent eget un dra bennnak.
   • kent eget an setañs, MDLM
   • kent eget o monet, MDLM
   • kent eget tremen deiz Gwener, GMJ
   • Gwelout kent evit.
6. Estroc'h eget : Estreget
   • Estroc’h eget.
   • Estroc’h eget amañ.: « estreget amañ »
7. Eget e.
   • Ia, a garrie beza marv hac êt da genta,
     Dousoc'h ez eo mervel eget ez ê beva. — (Fañch an Uhel, Soniou Breiz-Izel 2, Pariz, 1891, 1971, p. 74.)
8. Eget ma.
   • Labourat a rez gwelloc’h eget ma ran-me.
9. eget pa.
10. Oc'hpenn eget .

• Oc'hpenn eget ur c'henderv YABA 12/13

Gerioù heñvelster

• evit

Deveradoù

• estreget

Implij

Ne vez implijet eget nemet en derez uheloc'h, ha ne vez ket implijet en derez kevatal.

Iskis

•Ur stagell n’eo ket anavet e-maez Bro Leon, a vez lavaret. Iskis eta e gavout

• e kanaouennoù zo, bet dastumet gant Fañch an Uhel, hag e KAB 1.
• dindan pluenn Loeiz Herrieu e Kammdro an Ankou hag e-barzh Yann Ar Baluc'henn.

•N’eo ket ken iskis avat gwelout an implij fall anezhi e EZM: fallimplij ur ger a oa estren da yezh voas ar skrivagner, pe reizhadenn graet gant ul Leonad (en adembannadur)? Da wiriañ.

1. • Biskoaz ker bras aon ne lammas war gein ar C'hidour, ken na grene evel eur bern deliou sec'h, ken na strake e zent dre e c'henou, gant kement a drouz eget trouz eul lur piz bihan hejet en eur zoroc'hell graz !... — (Ivon Krog, Eur Zac'had Marvailhou, Buhez Breiz, Kemper, 1924, p. 193.)

Troidigezhioù

• alamaneg : als (de)
• arabeg : من (ar) (min)
• esperanteg : ol (eo)
• euskareg : baino (eu)
• finneg : kuin (fi)
• galleg : que (fr)
• hungareg : mint (hu)
• ido : kam (io)
• italianeg : di (it) , che (it)
• japaneg : ...より (ja) (...yori)
• kembraeg : na (cy)
• koreaneg : ~보다 (ko) (~boda)
• nederlandeg : dan (nl)
• norvegeg : enn (no)
• poloneg : niż (pl)
• portugaleg : que (pt) , do que (pt)
• roumaneg : ca (ro) , decat (ro)
• rusianeg : чем (ru) (čem)
• saozneg : than (en)
• sinaeg : 比 (zh) (bǐ)
• spagnoleg : que (es)
• svedeg : än (sv)
• tchekeg : než (cs)
• telougou : కంటె (te) (kaMTe)

Gwelet ivez

• estreget
• evit, estrevit

Daveoù

Roll an daveoù :

• [1] : Lexique Étymologique des termes les plus usuels du Breton Moderne
• [2] : YAG
• [3] : SKKR
• [6] : GDFB