Early Palaeologan Period Research Papers (original) (raw)

- by Dimitrios E . Kalomirakis
- •
- Computer Science, E-learning, Digital Archives, Sinai

Thèse de doctorat présentée par Anestis VASILAKERIS Sous la direction du professeur M. Claude LEPAGE Devant un jury composé des professeurs Mme Théano CHATZIDAKIS Mme Catherine JOLIVET-LEVY M. Claude LEPAGE M. Thomas S. MATHEWS P a r i s... more

- by Anestis Vasilakeris
- •
- Byzantine art, Early Palaeologan Period, Byzantine painting

La période dont traite ce volume est encadrée par deux chutes, celle de 1204 et celle de 1453. Ces événements retentissants ont polarisé l’attention des historiens, suscitant des études nombreuses qui sont allées, pour certaines, jusqu’à mettre en doute la pérennité de l’Empire byzantin après 1204, en considérant ces deux siècles et demi comme l’épilogue d’une longue histoire impériale. La prise de Constantinople par les croisés en 1204 a, de fait, ouvert une période marquée par des crises multiples, que la conquête de la capitale en 1261 par la dynastie des Paléologues n’a pas résolues, tandis que d’autres périls se sont surajoutés : rivalités avec d’autres puissances régionales (en Épire, en Bulgarie, en Serbie, dans le Péloponnèse), prosélytisme de l’Église latine d’un côté et conversions à l’islam de l’autre, chute des rendements agricoles, bouleversements démographiques suscités par l’irruption de la peste noire ou l’arrivée de nouvelles populations turques acculées par l’expansion mongole… La conquête ottomane de Constantinople en 1453 a ainsi pu apparaître comme la conséquence logique d’un long processus d’affaiblissement entamé au début du XIIIe siècle.

""In more than 1000 years of history, the Byzantine Empire experienced several severe times of crisis which brought it almost to the point of destruction. Yet, Byzantium proved to be one of the most resilient polities of medieval Europe and endured; even after the loss of its capital to the Crusaders of 1204, Byzantine statehood and church were able to regenerate in exile and to reclaim Constantinople after 57 years. But the political and economic environment had changed dramatically, and Byzantium could not re-establish its own imperial sphere in the Eastern Mediterranean; the commercial centres of Italy
(Venice, Genoa) had integrated Byzantium´s former territories in the late medieval “Worldsystem” , in which Byzantium only occupied a position at the periphery; and new expansive Turkish polities had emerged in Western Asia Minor, which reduced Byzantium to a South-Eastern European regional power
and finally after 1350 extended their power to the politically fragmented Balkans. Internally, competing aristocratic factions, ecclesiastical disputes and a “lack of unity and social cohesion” weakened the central state´s ability to adapt to the challenges of this new environment. Despite this complex of factors and
developments, contemporary scholarship still often considers Late Byzantium a “Pseudo-Empire”, more or less “programmed” for destruction after 1204 (or even earlier) , and interprets the development of these 250 years from the perspective of its endpoint – the Ottoman conquest of 1453. Our paper challenges this view; it aims at a new analysis of Byzantium´s “last centuries” not as an isolated case, but from the perspective of a pre-modern polity facing the same dramatic changes and challenges as others societies did at the same time of the “Late Medieval Crisis”, which took hold of the entire old world from China to England in the 14th century. At the same time, we implement concepts, models and tools provided by the
new fields of complexity studies and social network analysis in order to include the historical dynamics of crisis and adaptation in all its complexities at the level of macro-processes (in demography, climate and economy), of the structural framework of political, economic, social and religious networks, of individual
and collective decision making and reaction to crisis phenomena. Thus, it becomes possible to identify similarities and peculiarities of Byzantium´s development in comparison with other contemporary polities and to find answers to the question why some segments of the Byzantine framework were able to adapt and to survive beyond 1453 within the new Ottoman framework while the Byzantine polity in its totality
collapsed.""

- by Johannes Preiser-Kapeller and +1
- •
- History, European History, Economic History, Palaeoclimatology

The less-studied frescoes in the sanctuary of Kokkine Panagia
сhurch near Konitsa in Epirus are typically provincial, but interesting
for their unique iconography. A convincing interpretation was given by
Ch. Konstantinidi for the two lower registers of the apse, where we find,
in the service of the Bishops, a unique combination of two iconographic
versions of Melismos. In the conch of the apse, the Virgin Mary is represented in an iconography which combines a number of Old Testament prototypes. Scholars have interpreted this composition as the Virgin of the Tabernacle, although some details of the image force us to doubt the correctness of this identification. The Virgin is shown in a rounded bowl, which should be interpreted as the image of the Virgin Zoodochos Pege, to whom the church is dedicated.
Stylistic analysis of the frescoes shows that they could not have been
produced in the late 14th–early 15th centuries, but must be dated to the
era of the Despotate of Epirus, the late 13th century, close to the frescoes of Porta Panagia. So the sophisticated iconography of the frescoes is not the result of long evolution, but a unique phenomenon of the turn of the 13–14th centuries, corresponding to the intellectual trends of the era.

- by Elena Vinogradova
- •
- Byzantine Iconography, Epirus, Byzantine art, Early Palaeologan Period
- by Yannis Stoyas
- •
- Military History, Catalan Studies, Medieval History, Research Methodology

The Palaiologan frescoes of the Protaton Church on mount Athos (13th centurey), count amon the most important ensembles of monumental Byzantine art still preserved. This study of the creating process of the work of art analyzes in three parts the construction of the discourse, the construction of the image and the construction of the painting. Apart from the content previewed by its current function as the iconographicprogram of a church, the discourse bears also a latent content ; the last one develops some theological and political commentaries, of a very similar rhetoric to contemporary literary works of high style. The image is constructed according to some grids that we call primary components ; important equivalences have been observed with rhetorical figures and qualities much appreciated in literary compositions of the Byzantine society of the time. The construction of the painting has been studied by establishing links between the formal aspect and some formal factors that ...

- by Anestis Vasilakeris
- •
- Art, Byzantine art, Early Palaeologan Period, Byzantine painting
- by Yannis Stoyas
- •
- Catalan Studies, Medieval History, Byzantine Studies, Byzantine History

Τὸ pdf ἀρχεῖο περιέχει σαρωμένο κείμενο σαράντα πέντε σελίδων, συνταγμένο ἀνάμεσα στὸν Ὀκτὠβριο τοῦ 1972 μὲ τὸν Φεβρουάριο τοῦ 1973· μετὰ τὴν παράθεσι τοῦ ἠλεκτρονικῶς σαρωμένου κειμένου, δίδονται ἀνὰ κεφάλαιο ψηφιοποιημένα τὰ κύρια ἀποσπάσματα ἐκ τῶν γενικῶν του συμπερασμάτων.
Τὸ κείμενο ἀποτελεῖ φροντιστηριακὴ ἐργασία στὸ μάθημα τῆς Βυζαντινῆς Ἀρχαιολογίας στὸ Ἀριστοτέλειο Πανεπιστήμιο τῆς Θεσσαλονίκης. Ἡ σχετικὴ ἀνάθεση εἶχε δοθεῖ τὸ Φθινόπωρο τοῦ 1972 ἀπὸ τὸν ἀείμνηστο καθηγητὴ Στυλιανὸ Πελεκανίδη, σὲ περίοδο κατὰ τὴν ὁποία εἶχε ὡς βοηθοὺς τοὺς μετέπειτα καθηγητὲς κ.κ. Ἄννα Τσιτουρίδου καὶ Γ. Γούναρη.
Ἡ πρώτη καταγραφὴ στὸ μνημεῖο ἔγινε στὶς 24 Δεκεμβρίου τοῦ 1972 (κατὰ τὸ παλαιὸ ἡμερολόγιο), ὅταν στὴν Ἱερὰ Ἐπιστασία ἦταν οἱ μακαριστοί: Πρωτοεπιστάτης ὁ γέρων Κλεόνικος ὁ Ἰβηρίτης, καὶ Ἐπιστάτες, ὁ γέρων Παρθένιος Παντοκρατορινός, ὁ προηγούμενος Εὐγένιος Φιλοθεΐτης καὶ ὁ ἱερομόναχος Χρυσόστομος Σιμωνοπετρίτης. Τότε τὸ διακόνημα τῆς λειτουργίας τοῦ ναοῦ τοῦ Πρωτάτου εἶχε ὁ μακαριστὸς γέρων Ἱερόθεος.
Ἡ ὅλη φροντιστηριακὴ παρουσίασις ἐπραγματοποιήθηκε σὲ δύο ἑνότητες, διαρκείας τῶν τριῶν ὡρῶν ἑκάστη, κατὰ τὰ τέλη τοῦ Φεβρουαρίου τοῦ 1973.
Γιὰ τὴν ἐν λόγῳ φοιτητικὴ ἐργασία βλέπε σχετικῶς καὶ στό: Πρωτάτου Ἱστόρησις, Εἰκόνα ἀρχέτυπη καὶ ὁμολογιακὴ τῆς καθολικότητας τῆς ὀρθοδόξου χριστιανικῆς ἱεροκοσμικῆς ἀνθρωπολογίας καὶ πολιτογραφίας, Μαργαρίται, Μελέτες στὴν Μνήμη τοῦ Μανόλη Μπορμπουδάκη, ἐπ. Μ. Σ. Πατεδάκης, Κ. Δ. Γιαπιτζόγλου, Κοινωφελὲς Ἵδρυμα Παναγία ἡ Ἀκρωτηριανή, Ἱερὰ Μητρόπολις Ἱεραπύτνης καὶ Σητείας, Σητεία 2016, 172 ὑπ. 92., Βλέπε:
https://www.academia.edu/34840671/PROTATON_The_wall_paintings_1289-_1293_AD_Pre-Publication_in_Greek._2016_

Κείμενο ἕνδεκα σελίδων, ἀπὸ ταινία Μικροῦ μήκους 55΄ 1983-1984.
Τὸ pdf ἀρχεῖο περιέχει σαρωμένο τὸ πλῆρες κείμενο τὸ ὁποῖο συντάχθηκε τὴν ἀνοιξι τοῦ 1983, τμῆμα τοῦ ὁποίου δημοσιεύθηκε κατὰ τὸ 1984 στὸ περιοδικό: Πρωτᾶτον, 9 (Μάρτιος-Ἀπρίλιος 1984), ἔκδ. Πανσέληνος, Καρυές, Ἅγιον Ὄρος 1984, 33-36.
Ἐπάνω στὸ κείμενο αὐτὸ δομήθηκε ἡ ταινία μικροῦ μήκους «Πρωτᾶτο», ἡ ὁποία προέκυψε ἀπὸ μία κινηματογράφησι Πρωτάτου 13 ὡρῶν γενομένη τὸ 1978. Κείμενο καὶ ἐπιλογὴ κινηματογραφημένου ὑλικοῦ: Δ. Καλομοιράκης· σκηνοθέτης: Γιῶργος Ζερβουλάκος καὶ Βαγγέλης Σερντάρης· ἀφηγητής: Κῶστας Καστανᾶς· παραγωγή: CINEVIDEO· χρηματοδότησις παραγωγῆς: Ὑπουργεῖο Πολιτισμοῦ, Ἀθήνα 1983.
Τὸ δημοσιευμένο ἀπόσμασμα ζητήθηκε καὶ δόθηκε στὸ περιοδικὸ : Πρωτᾶτον, 9 (Μάρτιος-Ἀπρίλιος 1984), ἔκδ. Πανσέληνος, Καρυές, Ἅγιον Ὄρος 1984, 33-36.
Στὸ τέλος τοῦ κυρίως κειμένου, περιέχεται μία σελίδα κειμένου τοῦ ἀρχικοῦ συνταγμένου ἐπιλόγου μὲ περιεχόμενο δίκην μελετητικοῦ ἀπολογισμοῦ γιᾶ τὴν ταινία· αύτὴ ὅμως ἐξαιρέθηκε κατὰ τὰ τὴν σύνθεσι τῆς ταινίας ἐπειδὴ κρίθηκε ὅτι δὲν ἦταν δυνατόν νὰ καλυφθῆ είκαστικῶς. Ἀντί αὐτοῦ συντάχθηκε ἑπίλογος τεσσάρων συνοπτικών παραγράφων. πολιτιστικοῦ ἀπολογισμοῦ.

Κεντρικὲς Είσηγήσεις, Περιλήψεις Ἀνακοινώσεων, Ἐρευνητικά-Μεταπτυχιακά Προγράμματα.
στὴν Ζ΄ Συνάντησi Βυζαντινολόγων Ἑλλάδος καὶ Κύπρου, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Κομοτηνὴ 2007 -2011, 383-384.
Περίληψις ἀνακοινώσεως. Ἐπισκαιροποιημένο τὸ πλῆρες κείμενο θὰ ἀποτελέσῃ τμῆμα στὴν προετοιμαζομένη τελικὴ δημοσίευσι τῆς Ἱστορήσεψς τοῦ Πρωτάτου ὑπὸ τὸν τότλο: «Ἡ οἴκοθεν Καινὴ καὶ ὄχι Καινοτόμος ἀνάγνωσις τῆς ἱστορήσεως τοὺ Ἱεροῦ ναοῦ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, Καθολικοῦ τῆς Μοναστικῆς Πολιτείας, Καρυές Ἁγίου Ὀρους».

The aim of the present paper is to delineate the translation and editorial activities of Maximos Planudes (Manuel Planoudes, ca. 1255-1305), important figure of the Early Palaeologan Renaissance, with an emphasis on the mapping of motivations for such projects. Translations of Maximos Planudes were mainly concentrated on Roman ancient texts with strong ties to moral philosophy: Catonis Disticha, Cicero, Macrobius. Reflecting Planudes' editorial and translation activities relating to ancient Greek and Roman literature (among philological and theological works of his own) one must consider him as the most important representative of the Byzantine humanism of an early Palaeologan Renaissance in its most genuine form. Planudes' philological approach represents a humanist attitude par excellence looking forward, toward an Italian Renaissance. The study provides a description of the reception of Planudes' translated or edited works both within the Byzantine intellectual milieu and the Italian Renaissance. The translations of Latin works into Greek were probably undertook in the sense of the broader cultural mission. Planudes' editorial and translation projects tries to consider common intellectual and spiritual roots of Latins and Greeks. Such a knowledge tends to delineate culture patterns of that other one. It could be traced the phenomenon previously unprecedented: a more intense effort to understand the Latin world, toward which the Byzantine attitude was defined at a certain distance in earlier stages. In the context of cultural cognition of the second world, a higher imperative is emerging, and that is: the need to preserve the living traditions of both cultures for the contemporaries as well as for the next generations. / Záměrem předkládaného příspěvku bylo přiblížit významného učence raného palaiologovského období, Maxima Planúda (kol. 1255-1305), se zvýšeným zřetelem na jeho činnost překladatelskou a editorskou, přičemž byl kladen důraz na zmapování motivačních pohnutek. Planúdův filologický přístup představuje humanistický postoj par excellence hledící vpřed, k velké italské renesanci. Studie přináší popis působení Planúdem přeložených či editovaných děl jak v rámci byzantského intelektuálního prostoru, tak se snaží o zmapování radiace těchto spisů do prostoru italské renesance. Překlady latinských děl latinských autorů do řečtiny pravděpodobně měly za cíl širší kulturní osvětovou misi v byzantském prostředí, ať již se jednalo o recepci mravních ponaučení anonymní sbírky Catonis Disticha či díla Ciceronova, Macrobiova a Boëthiova. Po období níkajského exilu lze tak sledovat jev do té doby nevídaný: výraznější snahu pochopit svět Latinů, vzhledem k němuž se v předchozích etapách byzantský postoj vymezoval s notnou dávkou distance. V podtextu kulturního poznávání druhého světa se zračí vyšší imperativ, a tím je: nutnost uchování živých tradic obou kultur jak pro současníky, tak pro příští generace.

- by Marcel Martin
- •
- Translation Studies, Renaissance Studies, Italian Humanism, Byzantine Studies