Klasy Społeczne Research Papers - Academia.edu (original) (raw)

W jaki sposób przedstawiciele trzech klas społecznych postrzegają zróżnicowania społeczne? Czy je dostrzegają? Jak je ugruntowują? Jakie miejsce w ich ramach przypisują sobie i swojemu sposobowi życia?
Artykuł jest próbą rekonstrukcji etosów trzech klas: wyższej, średniej i ludowej. Do analizy wykorzystano materiał z badań nad strukturą klasową polskiego społeczeństwa, prowadzonych przez zespół z Instytutu Socjologii UW pod kierownictwem Macieja Gduli i Przemysława Sadury.

- by
- •
- Pierre Bourdieu, Social Classes, Klasy Społeczne, Badania Jakościowe

Sposób istnienia klas społecznych jest ściśle związany z reprezentacją. W tekście przyglądam się reprezentacji różnicy klasowej z perspektywy psychoanalitycznej, wykorzystując pojęcie rejestru symbolicznego, wyobrażeniowego i realnego wprowadzone przez Jacquesa Lacana. Pojęcia te pozwalają odróżnić rozmaite wymiary reprezentacji (przede wszystkim wymiar symboliczny i wyobrażeniowy), a także stawiają kwestię aporetyczności wszelkiej reprezentacji (dzięki pojęciu rejestru realnego). Wymiar symboliczny związany jest z tworzeniem grupy (inkluzją i ekskluzją) i wskazuje na normatywny charakter klasowych identyfikacji. Z wymiarem wyobrażeniowym powiązane są ucieleśnione obrazy siebie i innych, napędzane przez dynamikę zazdrości i resentymentu. Wymiar realny zaś jest wprowadzany przez metafory obiektów utraconych i traumatycznej międzyklasowej przemocy. Do zilustrowania analiz trzech rejestrów wykorzystuję rozmaite materiały wizualne i teksty literackie pochodzące z różnych momentów historycznych kapitalistycznej formacji społecznej. W podsumowującej części tekstu opisuję powiązanie trzech rejestrów na przykładzie fragmentu narracji biograficznej robotnika. W zakończeniu podejmuję problem współczesnej nieprzejrzystości relacji klasowych, nie interpretuję go jednak jako wskaźnika „śmierci klas”, ale jako historyczny moment dezartykulacji różnicy klasowej.

- by Krzysztof Świrek
- •
- Psychoanalysis, Visual Culture, Capitalism, Social Class

Artykuł jest polemiką z niektórymi tezami Manfreda Spitzera postawionymi w książce „Cyfrowa demencja. W jaki sposób pozbawiamy rozumu siebie i swoje dzieci”, w której niemiecki psychiatra dowodzi, że korzystanie z mediów cyfrowych powoduje zmniejszenie potencjału umysłowego. Po krótkim przedstawieniu powodów sukcesu pracy Spitzera i jego głównych poglądów, artykuł skupia się m. in. na ukazaniu że dokonuje on redukcjonizmu technologicznego, a także zawierza zdroworozsądkowym przekonaniom. Zasadniczym punktem krytyki jest jednak zwrócenie uwagi na pominięcie przez Spitzera – kluczowych dla analiz społecznych – warunków strukturalnych. Autor „Demencji…” nie dostrzega bowiem nierówności klasowych w dostępie, ale przede wszystkim w sposobie korzystania, z mediów cyfrowych.

The article discusses the key theories, concepts, and notions used in comparative research into intergen-erational social class mobility. More specifically, it discusses the Featherman, Jones, and Hauser hypothesis about cross-national similarity in social class mobility, describes a distinction between absolute and relative social mobility, and presents the Erikson-Goldthorpe-Portocarero class scheme. After discussing the results of both classical and recent studies on intergenerational social class mobility, this paper deals with the evidence-based policy recommendations relevant for decision-makers who can influence within certain limits the extent to which the rate of intergenerational social mobility can be equalised.
Celem tego artykułu będzie przedstawienie podstawowych pojęć (ruchliwość absolutna i ruchliwość względna/płynność społeczna) i koncepcji (hipoteza Feathermana, Jonesa i Hausera,
schemat klasowy Eriksona–Goldthorpe’a–Portocarero) używanych w porównawczych (międzynarodowych) badaniach nad międzypokoleniową ruchliwością społeczną (zmianą własnej
pozycji społecznej w porównaniu z pozycją społeczną jednego lub obojga rodziców). W tym
celu zostaną omówione wyniki klasycznych oraz najnowszych prac dotyczących mobilności społecznej, przy czym będą to publikacje, które nie zostały jeszcze przetłumaczone na język polski.
Szczególnie istotne będą rekomendacje pomocne przy dokonywaniu wyborów politycznych,
które mogą mieć przełożenie na szybsze lub wolniejsze tempo ruchliwości społecznej.

- by Tomasz Drabowicz
- •
- Comparative Research, Social Class, Social Mobility, Social Inequality

We współczesnej socjologii studia nad ciałem zajmują doniosłe miejsce, stanowiąc bez wątpienia jedną z dynamiczniej rozwijających się subdyscyplin. W artykule dowodzi się, że władzę sprawuje się przede wszystkim poprzez praktyki cielesne. Punktem wyjścia dla tak postawionego zagadnienia jest teoria społeczna Pierre’a Bourdieu – zdolna przezwyciężyć ugruntowaną w socjologii opozycję między jednostką i strukturą, a także między ciałem i umysłem. Francuski socjolog analizując fenomen władzy koncentruje się na jej symbolicznym aspekcie, zdolności do bycia jednocześnie arbitralną i nierozpoznaną (ergo ukrytą i społecznie uznaną) nawet przez podmioty jej podlegające. Dowodzi, że ciało, przyswajając arbitralne właściwości, internalizuje dominację i właśnie fenomen somatyzacji władzy jest przyczyną jej nierozpoznania. Proces ten najdobitniej pokazać zaś można na przykładzie relacji między płciami, analizując warunki prowadzące do podporządkowania się ciała kobiecego, a także wyjaśniając trudności wyzwolenia się spod jarzma męskiej dominacji. Co ważne, w teorii Bourdieu ciało jest zarówno nośnikiem symbolicznych znaczeń, jak i w pełni materialnym bytem. Jest więc także wyznacznikiem klasy społecznej oraz stanowi rodzaj zasobu, zwanego kapitałem fizycznym, który można wykorzystać dla zdobycia i utrzymania znaczącej pozycji w przestrzeni społecznej. A zatem w niniejszym artykule władza symboliczna jest również zdolnością narzucenia przez klasy dominujące sposobu definiowania i wyglądu ciała.

- by Hanna Debska
- •
- Gender Studies, Gender, Pierre Bourdieu, Sociology of the Body

Celem eseju jest omówienie pracy Piotra Kulasa pt. "Inteligenckość zaprzeczona. Etos i tożsamość młodych inteligenckich elit" w kontekście dorobku polskich badań nad samowiedzą inteligencji oraz analiz przemian znaczenia, statusu i publicznej roli tej kategorii społecznej. Na podstawie wywiadów z kilkudziesięciorgiem młodych przedstawicieli elit symbolicznych Kulas rekonstruuje między innymi ich stosunek do inteligenckiej samoidentyfikacji, opinie o społecznej roli inteligencji i podejście do innych klas społecznych. Oś badań stanowi kwestia długiego trwania inteligenckiego etosu w warunkach potransformacyjnych. Autorka niniejszego eseju stawia pytanie o to, na ile Kulas esencjalizuje i psychologizuje kategorię etosu inteligenckiego, a na ile rekonstruuje jej reprezentacje w dyskursie młodych inteligentów.

- by Magdalena Nowicka-Franczak
- •
- Tożsamość, Klasy Społeczne, Transformacja Ustrojowa, Inteligencja

Artykuł ten - w świetle założonej siatki pojęciowej nie-Marksowskiego materializmu historycznego - próbuje odpowiadzieć na następujące pytania:
- jaki jest sens społeczny dokonanej w 2015 zmiany politycznej w Polsce?
- czy wybory prezydenckie i parlamentarne oznaczają zmianę wyłącznie w polu politycznym, czy też mogą doprowadzić do zmiany "antysystemowej" prowadzącej do redystrybucji wpływów intelektualnych i gospodarczych?
- jak w ogóle konceptualizować "system"?
- jakie racje i interesy kryją się za sporem o skład Trybunału Konstytucyjnego?
- próba prognozy czyli jak rozwijać się będzię sytuacja polityczna w Polsce?

- by Krzysztof Brzechczyn
- •
- Polish History, Polish Studies, Po, Nierówności Społeczne