| dbo:abstract |
Els Wettin fou un llinatge alemany, el territori inicial de la qual fou el comtat de o Grabfeldgau. (ca) آل فتين (Haus Wettin) سلالة كونتات ودوقات وأمراء ناخبين ألمانية، والملوك الذين حكموا المنطقة التي تمثل اليوم ساكسونيا وساكسونيا أنهالت وتورينغن لأكثر من ثماني مائة سنة، تعد واحدة من أقدم السلالات في أوروبا، يمكن أرجاع أصل الأسرة إلى بلدة تقع اليوم في ساكسونيا أنهالت، ارتفعت سلطة الأسرة تدريجياً داخل الإمبراطورية الرومانية المقدسة، بحيث أصبح أفراد هذه الأسرة حكام العديد من الدول في العصور الوسطى بدءاً من في 1030، ومايسن في 1089، وتورينغيا في 1263، وساكسونيا في 1423. انقسمت الأسرة إلى فرعين حاكمين في عام 1485 بعد :فرع الإرنستين وفرع الألبرتين، لعب فرع الإرنستي القديم دوراً هاماً في الإصلاح البروتستانتي وكان العديد من الملوك خارج ألمانيا ينتسبون إلى هذا الفرع من خلال فرع ساكس-كوبرغ وغوتا، في حين ان فرع الألبرتين حكم معظم ساكسونيا وأيضا لعب دوراً في التاريخ البولندي. في وقت لاحق تمكن بعض أفراد الأسرة من كسب العرش البولندي لبعض الوقت ، وأيضا كسبوا عروش بريطانيا العظمى، والبرتغال، وبلغاريا، وبولندا، وساكسونيا، والمكسيك، وبلجيكا، لم يبق سوى الخطين البريطاني والبلجيكي محتظفين بالعرش. (ar) Wettinové jsou starý saský šlechtický rod, jehož kořeny sahají do 10. století, kdy byli poprvé doloženi jako hrabata v Harzgau. Později se Wettinové stali vévody a kurfiřty a nakonec i králi saskými. V Sasku vládli do roku 1918. V současnosti jsou dědičnými monarchy v nejvíce státech světa, a to v Belgii, Spojeném království (Windsorové) a zemích Commonwealth Realm. (cs) Ο Οίκος των Βέττιν (γερμανικά: Haus Wettin) είναι ένας δυναστικός οίκος της Ευρώπης, που τα πρώτα μέλη του ήταν κόμητες του Βέττιν. Τα μέλη του πλάγιου κλάδου του Αλβέρτου από δούκες (εκλέκτορες) της Σαξονίας έγιναν βασιλείς της Σαξονίας και δύο από αυτούς και της Πολωνίας, ενώ άλλα μέλη του ήταν δούκες του Βάισενφελς και του Μέρσεμπουργκ. Τα μέλη του κύριου κλάδου του Ερνέστου ήταν λαντγκράβοι της Θουριγγίας· διεκδικούσαν, και έφεραν όλα τα μέλη, τον τίτλο του δούκα της Σαξονίας· αργότερα μοίρασαν τη Θουριγγία στις περιοχές Βάιμαρ (ΒΑ), Γκότα (Β), Άιζεναχ (ΒΔ), Μάινινγκεν (Δ), Χιλντμπουργκχάουζεν (ΝΔ), Κόμπουργκ (Ν), Ζάαλφελντ (ΝΑ), Άλτενμπουργκ (Α), κά. Ο πιο διάσημος υπο-κλάδος είναι αυτός του Ζάαλφελντ & Γκότα, που όταν ο Ερνέστος Α΄ νυμφεύτηκε την Ελισάβετ-Σοφία Βέττιν, κληρονόμο του Κόμπουργ, άλλαξε το όνομα του κλάδου σε Κόμπουργκ & Γκότα. Οι απόγονοί του έγιναν βασιλείς της Βρετανίας, Πορτογαλίας, Βουλγαρίας και Βελγίου. (el) La dinastio Wettin [vetin] estis dinastio de germanaj margrafoj, princoj-elektistoj kaj reĝoj. Ili regis dum pli ol 800 jaroj en la teritorioj de la hodiaŭa federacia lando Saksio ("Supra Saksio"), partoj de Turingio kaj Luzacio.En la 18-a jarcento, du dinastianoj estis reĝoj kaj granddukoj de Pollando-Litovio en 66 jarojn longa persona unio Saksio-Pollando.La nomo devenas de la kastelo Wettin, germane Burg Wettin, en Wettin apud Halle. La familio Wettin estas unu el la plej aĝaj germanaj princaj familioj. En 1032 ili fariĝis margrafoj de Luzacio, 1089 margrafoj de Meißen kaj 1423 princoj-elektistoj de Saksio. En 1247, post la morto de , ili ankaŭ iĝis landgrafoj de landgraflando Turingio. En 1845 okazis decido nomata la "Lepsika Divido", laŭ kiu la dinastio disiĝis en du branĉojn, la "albertidan" kaj la "ernestidan". La Lepsika Divido estas konsiderata la plej grava misdecido de la saksuja historio. Ĝi malfortigis la dinastion Wettin por pluraj postaj jarcentoj kaj ebligis la plifortiĝon de Brandenburgio-Prusio anstataŭ Saksio kiel regiona grandpotenco. La pli aĝa "ernestida linio" perdis la princo-elektistan rangon en 1547 al la pli juna "albertida linio", sed plu havis siajn posedaĵojn en Turingio, kiujn la ernestidoj dividis inter si en plurajn "Ernestajn duklandojn". Unu el tiuj ernestidaj flanko-linioj, la dinastio Saksio-Koburgo kaj Gotao, poste fariĝis gravega en Eŭropo, havanta inter siaj anoj reĝojn de Britio ekde 1901 ĝis nun (ekde 1917 alinomita al "Windsor"), de Belgio ekde 1831, de Bulgario 1908-1946, kaj reĝaj edzoj de portugalaj kaj anglaj reĝinoj. La pli juna "albertida linio" regis kiel reĝoj de Pollando-Litovio 1697-1763 kaj de Saksio 1806-1918. (eo) Das Haus Wettin ist mit über 1000 Jahren Familiengeschichte eines der ältesten urkundlich nachgewiesenen Geschlechter des deutschen Hochadels, dem eine historische Bedeutung für die Landesgeschichte der Bundesländer Sachsen, Thüringen, Sachsen-Anhalt und Bayern zukommt. Ihren Namen leitet die Dynastie von der Burg Wettin ab, gelegen in der Nähe von Halle. Seit dem hohen Mittelalter stellte das Geschlecht zahlreiche Markgrafen von Meißen, Landgrafen von Thüringen sowie Herzöge und Kurfürsten von Sachsen. Im Jahr 1485 entstanden mit der Leipziger Teilung zwei Hauptlinien – die ernestinische Linie mit dem hauptsächlichen Herrschaftsgebiet des heutigen Thüringen und die albertinische Linie mit dem hauptsächlichen Herrschaftsgebiet des heutigen Freistaats Sachsen. Die Albertiner bekamen 1806 die sächsische Königswürde; der letzte König Friedrich August III. dankte 1918 nach den Ereignissen der Novemberrevolution ab. Bis zum selben Jahr regierten die Ernestiner im Großherzogtum Sachsen-Weimar-Eisenach und in den Herzogtümern Sachsen-Altenburg, Sachsen-Coburg-Gotha und Sachsen-Meiningen. Aus den Wettinern gingen bis zur Neuzeit mehrere Monarchen von Sachsen, Polen, Belgien, Portugal, Bulgarien und Großbritannien hervor. Aktuell regierender Monarch ernestinischer Abstammung ist der belgische König Philippe. (de) The House of Wettin (German: Haus Wettin) is a dynasty of German kings, prince-electors, dukes, and counts that once ruled territories in the present-day German states of Saxony, Saxony-Anhalt and Thuringia. The dynasty is one of the oldest in Europe, and its origins can be traced back to the town of Wettin, Saxony-Anhalt. The Wettins gradually rose to power within the Holy Roman Empire. Members of the family became the rulers of several medieval states, starting with the Saxon Eastern March in 1030. Other states they gained were Meissen in 1089, Thuringia in 1263, and Saxony in 1423. These areas cover large parts of Central Germany as a cultural area of Germany. The family divided into two ruling branches in 1485 by the Treaty of Leipzig: the Ernestine and Albertine branches. The older Ernestine branch played a key role during the Protestant Reformation. Many ruling monarchs outside Germany were later tied to its cadet branch, the House of Saxe-Coburg and Gotha. The Albertine branch, while less prominent, ruled most of Saxony and played a part in Polish history. Agnates of the House of Wettin have, at various times, ascended the thrones of the United Kingdom, Portugal, Bulgaria, Poland, Saxony, Mexico and Belgium. Only the Belgian line retains their throne today. All undisputably members, or those without morganatic marriages, are more than 70 years old. (en) La Casa de Wettin fue una casa dinástica de condes, duques, príncipes electores (Kurfürsten) y monarcas alemanes que gobernaron el territorio de lo que hoy es el estado federado de Sajonia durante más de 800 años. Algunos de sus representantes lograron también ser elegidos reyes de Polonia. Ramas patrilineales de la Casa de Wettin han ascendido en algún momento a los tronos de Reino Unido, Portugal, Bulgaria, Polonia, Sajonia y Bélgica; de ellas, solo la británica y la belga se mantienen reinando. (es) Wangsa Wettin adalah dinasti bangsawan yang selama lebih dari 800 tahun pernah menguasai dan memerintah wilayah yang sekarang menjadi negara bagian Sachsen, Jerman. Anggota dari wangsa ini juga selama beberapa waktu juga pernah menjadi penguasa Polandia. Jika dirunut lebih jauh, keturunan wangsa Wettin pada masa-masa yang berbeda pernah menduduki takhta Britania Raya, Portugal, Bulgaria, Polandia, Sachsen, dan Belgia. Dari semua negara-negara ini, hanya keturunan di Britania (dari cabang Sachsen-Coburg-Gotha, sekarang dikenal sebagai wangsa Windsor) dan Belgia yang masih bertahan di tahta mereka dewasa ini. (in) La maison de Wettin est une dynastie dont une branche règne actuellement sur la Belgique (depuis 1831, aujourd'hui sous le nom de maison de Belgique) et dont des branches régnèrent sur le Royaume-Uni (de 1901 à 2022), la Bulgarie (de 1887 à 1946), le Portugal (de 1853 à 1910), la Pologne (de 1697 à 1763), le duché, l'électorat puis le royaume de Saxe (de 1423 à 1918), le grand-duché de Saxe-Weimar (de 1815 à 1918), le duché de Saxe-Cobourg et Gotha (de 1826 à 1918), le duché de Saxe-Meiningen (de 1826 à 1918), le duché de Saxe-Altenbourg (de 1826 à 1918), les Indes (de 1901 à 1947). Originellement margraves de Misnie en 1089, les seigneurs de Wettin devinrent landgraves de Thuringe en 1263, puis ducs de Saxe en 1423 avec la dignité d’électeurs du Saint-Empire romain germanique. À cette occasion ils ont brisé leur blason, d'or au lion de sable langué et armé de gueules, pour l'actuel, qui reprend les mêmes couleurs en y ajoutant la couronne palatine. (fr) 베틴 가(Haus Wettin)는 800여 년 동안 오늘날의 작센을 비롯한 독일의 여러 왕후들, 그리고 유럽의 왕가들을 배출했다. (ko) ヴェッティン家（ドイツ語: Haus Wettin）は、中世以来、主にドイツのザクセン地方、テューリンゲン地方を支配した有力な諸侯の家系。後述するように9世紀ごろに発祥したリクベルト伯爵から21世紀の現在に至るまで男系の子孫が絶えずに続く稀有な家系である。 (ja) Het huis Wettin is een van oorsprong Duitse dynastie die 800 jaar de heersers van het gebied Saksen leverde (tegenwoordig grotendeels gelegen in de huidige Duitse deelstaten Saksen en Thüringen). Ook stond het huis aan de wieg van tal van andere Europese dynastieën, zo waren telgen uit deze dynastie onder andere koning van het Verenigd Koninkrijk, Polen, Portugal en Bulgarije. Tegenwoordig bezetten telgen uit een van de zijtakken van deze dynastie, het huis Saksen-Coburg en Gotha, nog de troon van België. De stamvader van het geslacht Wettin is Diederik I, graaf van Wettin. Hij was een zoon van de Zwabische hertog Burchard III. Hij sneuvelde op 13 juli 982 samen met zijn broer Burkhard in een veldslag bij het Italiaanse Colonna. De naam Wettin is afkomstig van de in de Saalkreis, Saksen-Anhalt. Sinds 1089 leverde het huis Wettin de markgraaf van Meißen. In de middeleeuwen breidde de macht van de Wettins zich steeds verder uit: in 1263 werden ze landgraaf van Thüringen, in 1365 lijfden zij Weimar-Orlamünde in en in 1423 werden zij hertogen van Saksen en daarmee ook keurvorsten in het Heilige Roomse Rijk. De bezittingen van het huis Wettin werden na de dood van Frederik II van Saksen (Frederik de Zachtmoedige) verdeeld over zijn zonen Albrecht en Ernst (Verdeling van Leipzig, 26 augustus 1485). Hierbij ontstonden de Albertijnse en Ernestijnse linie van het huis Wettin.De Albertijnse linie leverde later de koningen van Saksen en Polen. De bezittingen van de Ernestijnse linie werden later weer onderverdeeld onder diverse zijtakken: de zogenaamde Ernestijnse hertogdommen. Het huis Saksen-Coburg en Gotha, waarvan de Engelse en Belgische koningshuizen afstammen, is afkomstig uit deze Ernestijnse linie. Na de Eerste Wereldoorlog was het door de Novemberrevolutie gedaan met de heerschappij van het huis Wettin in Duitsland. Het koninkrijk Saksen en Thüringse staten (waaronder een deel van de nog bestaande Ernestijnse hertogdommen: Saksen-Altenburg, Saksen-Coburg en Gotha, Saksen-Meiningen en Saksen-Weimar-Eisenach) gingen als vrijstaat Saksen, vrijstaat Coburg, vrijstaat Gotha en deel uitmaken van de Weimarrepubliek. De regerende Wettiners werden gedwongen af te treden. Sinds 1876 zijn in Dresden aan de Augustusstrasse alle (regerende) leden van deze familie te zien. Aanvankelijk als grafittotekening, maar sinds 1907 als het wellicht grootste tegeltableau ter wereld. Deze door de Meissener Porzellanfabrik gemaakte zogenaamde Fürstenzug beeldt over een lengte van 102 meter en een hoogte van 9,50 meter in plm. 24.000 tegels alle regerende vorsten (beginnend met Koenraad de Grote in 1123 en eindigend met Frederik August III van Saksen in 1918) af. (nl) La Casata di Wettin, dal nome Witzel modificatosi nel tempo, fu una dinastia tedesca di conti, duchi, principi elettori (Kurfürsten) e re che governarono l'area corrispondente allo stato della Sassonia per più di ottocento anni. Discendenti della Casata di Wettin, in varie epoche, ascesero ai troni di Gran Bretagna, Portogallo, Bulgaria, Polonia, Sassonia e Belgio; di questi, solo la linea britannica (Windsor) e quella belga (Sassonia-Coburgo-Gotha) regnano ancora. (it) Wettynowie (Wettinowie, Wettyni, niem. Wettiner) – dynastia niemiecka wywodząca się z dzisiejszej Saksonii-Anhaltu. Panowała w Miśni, Saksonii oraz w księstwach Turyngii. Jej przedstawiciele zasiadali także na tronie w Warszawie (elektorowie August II Mocny, August III Sas jako królowie Polski i wielcy książęta Litwy oraz król Saksonii Fryderyk August I jako książę warszawski). W 1423 Wettinowie uzyskali wraz z księstwem sasko-wittenberskim godność elektora Rzeszy, a całość ich posiadłości zaczęto określać historyczną nazwą Saksonia. W 1485 nastąpił podział dynastii na dwie linie: ernestyńską (starszą), elektorską panującą w Wittenberdze i w znacznej części Turyngii oraz albertyńską (młodszą), panującą w Miśni i płn. Turyngii. Boczną, ernestyńską linią dynastii jest rodzina Koburgów (Coburg), znana także jako dynastia sasko-koburska. Nazwa wzięła się od nazwy księstwa Saksonii-Coburg-Gotha (Sachsen-Coburg-Gotha), gdzie panowali. Koburgowie zasiadają na tronie belgiskim (od 1831), w latach 1901–2022 dzierżyli tron brytyjski (od 1917 pod nazwiskiem Windsor), wcześniej zaś rządzili w Portugalii (w latach 1837–1910 pod nazwiskiem poprzedniej dynastii Bragança) i Bułgarii (w latach 1908–1946). (pl) A dinastia Wettin de duques, condes, príncipes-eleitores ou Kurfürsten, e reis alemães governou a área do actual estado alemão da Saxónia durante mais de 800 anos, dominando também, durante alguns anos, a Polónia. Membros agnatas da Casa de Saxe-Coburgo-Gota subiram aos tronos da Grã-Bretanha, Portugal, Bulgária, Polónia, Saxónia e Bélgica. Apenas as linhas dinásticas britânica e belga mantêm os tronos actualmente. (pt) Wettin var ett tyskt furstehus som har sitt namn efter släktens stamborg vid staden Wettin i Sachsen-Anhalt. Den Wettiniska dynastin bestående av markgrevar, kurfurstar och kungar regerade områden i nuvarande Sachsen under mer än 800 år, under en tid också i Polsk-litauiska samväldet, och regerar nu Storbritannien (under namnet Windsor). * År 1089 markgrevar av Meissen * År 1236 lantgrevar av Thüringen. * År 1436 kurfurstar av Sachsen * År 1485 splittrades huset Wettin i två linjer mellan bröderna Ernst och Albrekt. Den äldre ernestinska linjen: Linjen grundades av kurfursten Ernst av Sachsen. Den förlorade år 1547 kurfurstevärdigheten till albertinska linjen, men behöll Thüringen, som delades i mindre länder (Sachsen-Weimar, Sachsen-Coburg, Sachsen-Meiningen och Sachsen-Altenburg). Medlemmar av en av dessa grenar, huset Sachsen-Coburg-Gotha, blev senare kungar av Belgien (sedan år 1831), Bulgarien (1887–1946) och prinsgemåler och senare kungar i Portugal och England (prins Albert, gift med drottning Viktoria). Den yngre albertinska linjen: Grundades av hertigen Albrekt III av Sachsen-Meissen. Hertigar av Sachsen-Meissen, markgrevar av Meissen som regerade i Dresden. Från 1547 kurfurstar av Sachsen. Regerade som kungar av Polen (1697–1763) och Sachsen (1806–1918). (sv) Ветти́ны (нем. Wettiner, англ. House of Wettin) — немецкий королевский и княжеский род, ныне представленный Виндзорской династией, правящей в Великобритании, а также Саксен-Кобург-Готской династией королей Бельгии. Династия Веттинов господствовала более 800 лет в средненемецком пространстве; имена её представителей навсегда вписаны в историю Саксонии. После Лейпцигского раздела Веттины имеют две линии: эрнестинскую и альбертинскую. Герб Веттинов представляет собой зелёную перевязь (рутовый венец) в девятикратно пересечённом на чернь и золото поле щита. (ru) Веттіни (нім. Wettiner, англ. House of Wettin) — німецький княжий рід, нині представлений Віндзорською династією, що править у Великій Британії, а також Саксен-Кобург-Готської династією королів Бельгії. Династія Веттинів панувала понад 800 років на середньонімецьких просторах; імена її представників назавжди вписані в історію Саксонії. Після Лейпцігського поділу Веттіни мають дві лінії: ернестінську і альбертинську. Представники династії Веттингів були (або є) королями Великої Британії, Бельгії, Болгарії, Португалії, Саксонії, Польщі, були Великими князями Литовськими, Великими князями Руськими (Українськими), Київськими, Волинськими та Чернігівськими. (uk) 韦廷王朝（英語：House of Wettin）是源自德國的一個王朝，此家族成員曾出任薩克森選帝侯、國王以及波蘭國王、英国国王等。 (zh) |
| rdfs:comment |
Els Wettin fou un llinatge alemany, el territori inicial de la qual fou el comtat de o Grabfeldgau. (ca) Wettinové jsou starý saský šlechtický rod, jehož kořeny sahají do 10. století, kdy byli poprvé doloženi jako hrabata v Harzgau. Později se Wettinové stali vévody a kurfiřty a nakonec i králi saskými. V Sasku vládli do roku 1918. V současnosti jsou dědičnými monarchy v nejvíce státech světa, a to v Belgii, Spojeném království (Windsorové) a zemích Commonwealth Realm. (cs) La Casa de Wettin fue una casa dinástica de condes, duques, príncipes electores (Kurfürsten) y monarcas alemanes que gobernaron el territorio de lo que hoy es el estado federado de Sajonia durante más de 800 años. Algunos de sus representantes lograron también ser elegidos reyes de Polonia. Ramas patrilineales de la Casa de Wettin han ascendido en algún momento a los tronos de Reino Unido, Portugal, Bulgaria, Polonia, Sajonia y Bélgica; de ellas, solo la británica y la belga se mantienen reinando. (es) Wangsa Wettin adalah dinasti bangsawan yang selama lebih dari 800 tahun pernah menguasai dan memerintah wilayah yang sekarang menjadi negara bagian Sachsen, Jerman. Anggota dari wangsa ini juga selama beberapa waktu juga pernah menjadi penguasa Polandia. Jika dirunut lebih jauh, keturunan wangsa Wettin pada masa-masa yang berbeda pernah menduduki takhta Britania Raya, Portugal, Bulgaria, Polandia, Sachsen, dan Belgia. Dari semua negara-negara ini, hanya keturunan di Britania (dari cabang Sachsen-Coburg-Gotha, sekarang dikenal sebagai wangsa Windsor) dan Belgia yang masih bertahan di tahta mereka dewasa ini. (in) 베틴 가(Haus Wettin)는 800여 년 동안 오늘날의 작센을 비롯한 독일의 여러 왕후들, 그리고 유럽의 왕가들을 배출했다. (ko) ヴェッティン家（ドイツ語: Haus Wettin）は、中世以来、主にドイツのザクセン地方、テューリンゲン地方を支配した有力な諸侯の家系。後述するように9世紀ごろに発祥したリクベルト伯爵から21世紀の現在に至るまで男系の子孫が絶えずに続く稀有な家系である。 (ja) La Casata di Wettin, dal nome Witzel modificatosi nel tempo, fu una dinastia tedesca di conti, duchi, principi elettori (Kurfürsten) e re che governarono l'area corrispondente allo stato della Sassonia per più di ottocento anni. Discendenti della Casata di Wettin, in varie epoche, ascesero ai troni di Gran Bretagna, Portogallo, Bulgaria, Polonia, Sassonia e Belgio; di questi, solo la linea britannica (Windsor) e quella belga (Sassonia-Coburgo-Gotha) regnano ancora. (it) A dinastia Wettin de duques, condes, príncipes-eleitores ou Kurfürsten, e reis alemães governou a área do actual estado alemão da Saxónia durante mais de 800 anos, dominando também, durante alguns anos, a Polónia. Membros agnatas da Casa de Saxe-Coburgo-Gota subiram aos tronos da Grã-Bretanha, Portugal, Bulgária, Polónia, Saxónia e Bélgica. Apenas as linhas dinásticas britânica e belga mantêm os tronos actualmente. (pt) Ветти́ны (нем. Wettiner, англ. House of Wettin) — немецкий королевский и княжеский род, ныне представленный Виндзорской династией, правящей в Великобритании, а также Саксен-Кобург-Готской династией королей Бельгии. Династия Веттинов господствовала более 800 лет в средненемецком пространстве; имена её представителей навсегда вписаны в историю Саксонии. После Лейпцигского раздела Веттины имеют две линии: эрнестинскую и альбертинскую. Герб Веттинов представляет собой зелёную перевязь (рутовый венец) в девятикратно пересечённом на чернь и золото поле щита. (ru) 韦廷王朝（英語：House of Wettin）是源自德國的一個王朝，此家族成員曾出任薩克森選帝侯、國王以及波蘭國王、英国国王等。 (zh) آل فتين (Haus Wettin) سلالة كونتات ودوقات وأمراء ناخبين ألمانية، والملوك الذين حكموا المنطقة التي تمثل اليوم ساكسونيا وساكسونيا أنهالت وتورينغن لأكثر من ثماني مائة سنة، تعد واحدة من أقدم السلالات في أوروبا، يمكن أرجاع أصل الأسرة إلى بلدة تقع اليوم في ساكسونيا أنهالت، ارتفعت سلطة الأسرة تدريجياً داخل الإمبراطورية الرومانية المقدسة، بحيث أصبح أفراد هذه الأسرة حكام العديد من الدول في العصور الوسطى بدءاً من في 1030، ومايسن في 1089، وتورينغيا في 1263، وساكسونيا في 1423. (ar) Ο Οίκος των Βέττιν (γερμανικά: Haus Wettin) είναι ένας δυναστικός οίκος της Ευρώπης, που τα πρώτα μέλη του ήταν κόμητες του Βέττιν. Τα μέλη του πλάγιου κλάδου του Αλβέρτου από δούκες (εκλέκτορες) της Σαξονίας έγιναν βασιλείς της Σαξονίας και δύο από αυτούς και της Πολωνίας, ενώ άλλα μέλη του ήταν δούκες του Βάισενφελς και του Μέρσεμπουργκ. Τα μέλη του κύριου κλάδου του Ερνέστου ήταν λαντγκράβοι της Θουριγγίας· διεκδικούσαν, και έφεραν όλα τα μέλη, τον τίτλο του δούκα της Σαξονίας· αργότερα μοίρασαν τη Θουριγγία στις περιοχές Βάιμαρ (ΒΑ), Γκότα (Β), Άιζεναχ (ΒΔ), Μάινινγκεν (Δ), Χιλντμπουργκχάουζεν (ΝΔ), Κόμπουργκ (Ν), Ζάαλφελντ (ΝΑ), Άλτενμπουργκ (Α), κά. (el) La dinastio Wettin [vetin] estis dinastio de germanaj margrafoj, princoj-elektistoj kaj reĝoj. Ili regis dum pli ol 800 jaroj en la teritorioj de la hodiaŭa federacia lando Saksio ("Supra Saksio"), partoj de Turingio kaj Luzacio.En la 18-a jarcento, du dinastianoj estis reĝoj kaj granddukoj de Pollando-Litovio en 66 jarojn longa persona unio Saksio-Pollando.La nomo devenas de la kastelo Wettin, germane Burg Wettin, en Wettin apud Halle. La familio Wettin estas unu el la plej aĝaj germanaj princaj familioj. (eo) Das Haus Wettin ist mit über 1000 Jahren Familiengeschichte eines der ältesten urkundlich nachgewiesenen Geschlechter des deutschen Hochadels, dem eine historische Bedeutung für die Landesgeschichte der Bundesländer Sachsen, Thüringen, Sachsen-Anhalt und Bayern zukommt. Ihren Namen leitet die Dynastie von der Burg Wettin ab, gelegen in der Nähe von Halle. (de) The House of Wettin (German: Haus Wettin) is a dynasty of German kings, prince-electors, dukes, and counts that once ruled territories in the present-day German states of Saxony, Saxony-Anhalt and Thuringia. The dynasty is one of the oldest in Europe, and its origins can be traced back to the town of Wettin, Saxony-Anhalt. The Wettins gradually rose to power within the Holy Roman Empire. Members of the family became the rulers of several medieval states, starting with the Saxon Eastern March in 1030. Other states they gained were Meissen in 1089, Thuringia in 1263, and Saxony in 1423. These areas cover large parts of Central Germany as a cultural area of Germany. (en) La maison de Wettin est une dynastie dont une branche règne actuellement sur la Belgique (depuis 1831, aujourd'hui sous le nom de maison de Belgique) et dont des branches régnèrent sur le Royaume-Uni (de 1901 à 2022), la Bulgarie (de 1887 à 1946), le Portugal (de 1853 à 1910), la Pologne (de 1697 à 1763), le duché, l'électorat puis le royaume de Saxe (de 1423 à 1918), le grand-duché de Saxe-Weimar (de 1815 à 1918), le duché de Saxe-Cobourg et Gotha (de 1826 à 1918), le duché de Saxe-Meiningen (de 1826 à 1918), le duché de Saxe-Altenbourg (de 1826 à 1918), les Indes (de 1901 à 1947). (fr) Het huis Wettin is een van oorsprong Duitse dynastie die 800 jaar de heersers van het gebied Saksen leverde (tegenwoordig grotendeels gelegen in de huidige Duitse deelstaten Saksen en Thüringen). Ook stond het huis aan de wieg van tal van andere Europese dynastieën, zo waren telgen uit deze dynastie onder andere koning van het Verenigd Koninkrijk, Polen, Portugal en Bulgarije. Tegenwoordig bezetten telgen uit een van de zijtakken van deze dynastie, het huis Saksen-Coburg en Gotha, nog de troon van België. (nl) Wettynowie (Wettinowie, Wettyni, niem. Wettiner) – dynastia niemiecka wywodząca się z dzisiejszej Saksonii-Anhaltu. Panowała w Miśni, Saksonii oraz w księstwach Turyngii. Jej przedstawiciele zasiadali także na tronie w Warszawie (elektorowie August II Mocny, August III Sas jako królowie Polski i wielcy książęta Litwy oraz król Saksonii Fryderyk August I jako książę warszawski). W 1423 Wettinowie uzyskali wraz z księstwem sasko-wittenberskim godność elektora Rzeszy, a całość ich posiadłości zaczęto określać historyczną nazwą Saksonia. W 1485 nastąpił podział dynastii na dwie linie: ernestyńską (starszą), elektorską panującą w Wittenberdze i w znacznej części Turyngii oraz albertyńską (młodszą), panującą w Miśni i płn. Turyngii. (pl) Wettin var ett tyskt furstehus som har sitt namn efter släktens stamborg vid staden Wettin i Sachsen-Anhalt. Den Wettiniska dynastin bestående av markgrevar, kurfurstar och kungar regerade områden i nuvarande Sachsen under mer än 800 år, under en tid också i Polsk-litauiska samväldet, och regerar nu Storbritannien (under namnet Windsor). * År 1089 markgrevar av Meissen * År 1236 lantgrevar av Thüringen. * År 1436 kurfurstar av Sachsen * År 1485 splittrades huset Wettin i två linjer mellan bröderna Ernst och Albrekt. Den äldre ernestinska linjen: Den yngre albertinska linjen: (sv) Веттіни (нім. Wettiner, англ. House of Wettin) — німецький княжий рід, нині представлений Віндзорською династією, що править у Великій Британії, а також Саксен-Кобург-Готської династією королів Бельгії. Династія Веттинів панувала понад 800 років на середньонімецьких просторах; імена її представників назавжди вписані в історію Саксонії. Після Лейпцігського поділу Веттіни мають дві лінії: ернестінську і альбертинську. (uk) |
