History of Cambodia (original) (raw)
ترجع بدايات تاريخ كمبوديا إلى مملكتى فونان وشتلا الهندوسيتين في القرون الأولى من التاريخ الميلادي، ووقعت كمبوديا تحت حكم الخمير في القرن السادس، وتوسعت إمبراطوريتهم وضمت كثيرا من أراضي لاوس وتايلاند وفيتنام، وشيدت معابد أنكوروات الحجرية التي تعتبر واحدة من أعظم المنجزات المعمارية في جنوب شرق آسيا.وفي عام 1431 اجتاح السياميون المنطقة وشهدت السنوات التالية صعود السياميون والفيتناميون واللاويين، وفي منتصف القرن الثامن عشر كانت حدود كمبوديا
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | La història de Cambodja és la història dels pobles que han ocupat Cambodja, però sobretot n'és la història de l'ètnia majoritària, els khmers; els diferents regnes han desbordat la fronteres actuals del país en temps passats. El poble cambotjà fou un dels primers del sud-est asiàtic a adquirir idees polítiques i institucions polítiques índies, així com a establir regnes centralitzats cobrint vasts territoris propers. El primer regne conegut de l'àrea, Funan, va tenir la màxima esplendor entre els segles V i VI. En fou succeït pel de Chenla, que controlà grans àrees dels estats actuals de Cambodja, Vietnam, Laos i Tailàndia. La primera civilització avançada de Cambodja va aparèixer en el primer mil·lenni de l'era actual, amb la immigració de bramans de l'Índia, que fugien de guerres civils del seu territori i van introduir la religió hinduista, vocables sànscrits i generaren un procés d'agronomia més avançat amb la canalització dels rius. Aquesta fusió entre locals i gent de l'Índia feu que es conformés el Regne de Funan, que va ser substituït pel de Chenla en el 600 sota la influència de l'Imperi indonesià amb seu llavors a Sumatra. (ca) Dějiny Kambodže jsou dějinami území současného Kambodžského království, obnoveného roku 1993. Dějiny území lze vysledovat až do 5. tisíciletí př. n. l., nicméně prvním státním útvarem, o němž víme díky čínským zdrojům, byl , který se v 1. až 6. století rozkládal v nejjižnější části Indočíny. Šlo o hinduistickou kulturu, se silnou socio-ekonomickou interakcí s Indií. V 6. století byl Funan nahrazen novým státem , který ovládl větší území a již udržoval více než jediné centrum moci. Roku 802 byla založena Khmérská říše, velmi důležitá pro identitu Kambodžanů, neboť ač zaujímala území mnoha dnešních států jihovýchodní Asie (krom Kambodže i Vietnamu, Laosu a Thajska), politicky dominantním etnikem byli Khmerové, národ, který v současné Kambodži představuje 98 procent obyvatelstva. Říše dosáhla velkých úspěchů ve správě, zemědělství, architektuře, hydrologii, logistice, urbanismu i umění. Její základy byly jako u předchozích států hinduistické, ale v pozdějších fázích vývoje říše se prosadil i buddhismus, což mělo podle některých historiků podíl i na jejím rozkladu. Hlavním městem byl Angkor (ležící v dnešní kambodžské provincii Siem Reap), proto se někdy hovoří též o Angkorské říši. Když byla roku 1431 vyvrácena Ajutthajským královstvím (Thajci), začalo období někdy nazývané „temný věk kambodžských dějin“ (1431–1863). Kambodžské království nadále fungovalo, ale jako menší regionální síla. Převládl pozvolna plně théravádový buddhismus (ve specifické místní variaci). Význam Angkoru upadl a lidé se přesunuli jižněji, k soutoku řek Mekong a Tonlesap, kde se šlo mnohem lépe zapojit do námořního obchodu. Zde bylo založeno město Čaktomuk (dnešní Phnompenh), kam roku 1443 i král přesunul své sídlo. Roku 1528 bylo hlavní město přesunuto do . V roce 1601 se královské sídlo přesunulo do města a bylo zde až do roku 1866. Námořní obchod dal od 16. století zemi ekonomickou prosperitu, ovšem znamenal také vliv cizinců – zejména Malajců, a Evropanů – na vládu. Také Thajci a Vietnamci si stále více uvědomovali, že dolní Mekong je klíčem k ekonomickému ovládnutí oblasti a slabá kambodžská královská moc jim nedokázala vzdorovat. Vnější zásahy do nástupnické a sňatkové politiky vzaly královské rodině prestiž. A tak zatímco evropská kolonizace (v jihovýchodní Asii francouzská) byla pro Thajce a Vietnamce hrozbou (Thajci se jí ubránili, Vietnamci ne), pro kambodžskou královskou rodinu byla spíše vítanou oporou proti silnějším sousedům. Francouzi se vlády nad Kambodžou ujali roku 1863, v roce 1867 vznikl Francouzský kambodžský protektorát a roku 1887 byl začleněn do Indočínské federace známé jako Francouzská Indočína. Koloniální éra přinesla řadu modernizačních projektů, nicméně v 50. letech se Francouzská Indočína zhroutila, pod tlakem protikoloniálního boje vedeného zejména Vietnamci. Kambodža vyhlásila nezávislost roku 1953. Do čela království se postavil král Norodom Sihanuk (korunován již 1941, od 1955 předal vládu otci a zastával politické posty, včetně premiérského). Království se zpočátku snažilo zůstat neutrální ve studené válce, ale boje v sousedním Vietnamu velmi radikalizovaly zvláště kambodžskou politickou levici. Komunističtí Rudí Khmerové v roce 1968 zahájili povstání. Sihanuk postavil do čela země pravicového generála Lon Nola, aby povstání zpacifikoval. Ten ale roku 1970 provedl státní převrat, monarchii svrhl a založil Khmerskou republiku, do jejíhož čela se postavil. Výsledkem bylo, že vládu nově neohrožovali jen partyzáni komunističtí, ale i monarchističtí. Obě skupiny dobyly značná území na venkově. Roku 1975 pak hlavní město Phnompenh dobyli Rudí Khmerové. Ti vyhlásili nový stát Demokratická Kampučia a vedeni svou prapodivnou ideologií inspirovanou čínským maoismem, nenávidějící vše průmyslové, moderní a vůbec kulturní, zahájili brutální teror veškerého obyvatelstva a zničení veškeré kultury a tradice. Tyranie měla i rasistický aspekt, obětí se ve velkém staly národnostní menšiny (Vietnamci, Číňané, Laosané) ve jménu khmerské rasové nadřazenosti. Počet obětí jejich genocidy vystoupal do milionů. Zvrácený režim pak roku 1979 smetla invaze Vietnamu, jakkoli rovněž komunistického. Vietnamský okupační režim byl nazván Kampučská lidová republika. Šlo o režim loutkový, nicméně vrátil do země civilizaci. Okupace skončila roku 1993. Bylo obnoveno království, do jehož čela se postavil znovu Sihanuk, a nastolena parlamentní demokracie. Režim má však mnoho problémů, zejména premiér Hun Sen byl obviňován ze zavraždění mnoha politických oponentů. Navíc, jako bývalý Rudý Khmer, jenž přeběhl k Vietnamcům, vždy bránil potrestání viníků genocidy ze 70. let a tvrdému postupu proti zbytkům hnutí Rudých Khmerů, které od vietnamského vpádu udrželo kontrolu nad oblastí u hranic s Thajskem. Od roku 2004 je králem Norodom Sihamoni, který studoval v Československu a hovoří plynně česky. (cs) ترجع بدايات تاريخ كمبوديا إلى مملكتى فونان وشتلا الهندوسيتين في القرون الأولى من التاريخ الميلادي، ووقعت كمبوديا تحت حكم الخمير في القرن السادس، وتوسعت إمبراطوريتهم وضمت كثيرا من أراضي لاوس وتايلاند وفيتنام، وشيدت معابد أنكوروات الحجرية التي تعتبر واحدة من أعظم المنجزات المعمارية في جنوب شرق آسيا.وفي عام 1431 اجتاح السياميون المنطقة وشهدت السنوات التالية صعود السياميون والفيتناميون واللاويين، وفي منتصف القرن الثامن عشر كانت حدود كمبوديا (ar) Die Geschichte Kambodschas umfasst die Entwicklungen auf dem Gebiet des Königreichs Kambodscha von der Urgeschichte bis zur Gegenwart. Sie beginnt mit den ersten Siedlungen, deren erste Spuren auf 4200 v. Chr. datiert werden können. Im engeren Sinne umfasst sie den Zeitraum der letzten 1200 Jahre, in dem sich das Reich der Khmer (gesprochen: kmer) entwickelte, wie die Kambodschaner sich selbst und ihre Sprache nennen. (de) Kanbodiako historia hego-ekialdeko Asiako herrialde horretan bizi izan diren herrien historia da. Eta, batez ere, bertako etnia nagusiarena, khmer herriarena, eta haien erresumena, historian zehar gaurko estatuaren mugak gainditu zutenak. (eu) The history of Cambodia, a country in mainland Southeast Asia, can be traced back to Indian civilization. Detailed records of a political structure on the territory of what is now Cambodia first appear in Chinese annals in reference to Funan, a polity that encompassed the southernmost part of the Indochinese peninsula during the 1st to 6th centuries. Centered at the lower Mekong, Funan is noted as the oldest regional Hindu culture, which suggests prolonged socio-economic interaction with maritime trading partners of the Indosphere in the west. By the 6th century a civilization, called Chenla or Zhenla in Chinese annals, firmly replaced Funan, as it controlled larger, more undulating areas of Indochina and maintained more than a singular centre of power. The Khmer Empire was established by the early 9th century. Sources refer here to a mythical initiation and consecration ceremony to claim political legitimacy by founder Jayavarman II at Mount Kulen (Mount Mahendra) in 802 CE. A succession of powerful sovereigns, continuing the Hindu devaraja cult tradition, reigned over the classical era of Khmer civilization until the 11th century. A new dynasty of provincial origin introduced Buddhism, which according to some scholars resulted in royal religious discontinuities and general decline. The royal chronology ends in the 14th century. Great achievements in administration, agriculture, architecture, hydrology, logistics, urban planning and the arts are testimony to a creative and progressive civilisation - in its complexity a cornerstone of Southeast Asian cultural legacy. The decline continued through a transitional period of approximately 100 years followed by the Middle Period of Cambodian history, also called the Post-Angkor Period, beginning in the mid 15th century. Although the Hindu cults had by then been all but replaced, the monument sites at the old capital remained an important spiritual centre.Yet since the mid 15th century the core population steadily moved to the east and – with brief exceptions – settled at the confluence of the Mekong and Tonle Sap rivers at Chaktomuk, Longvek and Oudong. Maritime trade was the basis for a very prosperous 16th century. But, as a result foreigners – Muslim Malays and Cham, Christian European adventurers and missionaries – increasingly disturbed and influenced government affairs. Ambiguous fortunes, a robust economy on the one hand and a disturbed culture and compromised royalty on the other were constant features of the Longvek era. By the 15th century, the Khmers' traditional neighbours, the Mon people in the west and the Cham people in the east had gradually been pushed aside or replaced by the resilient Siamese/Thai and Annamese/Vietnamese, respectively. These powers had perceived, understood and increasingly followed the imperative of controlling the lower Mekong basin as the key to control all Indochina. A weak Khmer kingdom only encouraged the strategists in Ayutthaya (later in Bangkok) and in Huế. Attacks on and conquests of Khmer royal residences left sovereigns without a ceremonial and legitimate power base. Interference in succession and marriage policies added to the decay of royal prestige. Oudong was established in 1601 as the last royal residence of the Middle Period. The 19th-century arrival of then technologically more advanced and ambitious European colonial powers with concrete policies of global control put an end to regional feuds and as Siam/Thailand, although humiliated and on the retreat, escaped colonisation as a buffer state, Vietnam was to be the focal point of French colonial ambition. Cambodia, although largely neglected, had entered the Indochinese Union as a perceived entity and was capable to carry and reclaim its identity and integrity into modernity. After 80 years of colonial hibernation, the brief episode of Japanese occupation during World War II, that coincided with the investiture of king Sihanouk was the opening act for the irreversible process towards re-emancipation and modern Cambodian history.The Kingdom of Cambodia (1953–70), independent since 1953, struggled to remain neutral in a world shaped by polarisation of the nuclear powers USA and Soviet Union.As the Indochinese war escalates, Cambodia becomes increasingly involved, the Khmer Republic is one of the results in 1970, another is civil war. 1975, abandoned and in the hands of the Khmer Rouge, Cambodia endures its darkest hour – Democratic Kampuchea and its long aftermath of Vietnamese occupation, the People's Republic of Kampuchea and the UN Mandate towards Modern Cambodia since 1993. (en) La Historia de Camboya, es la historia de los pueblos que han ocupado el actual estado de Camboya, pero sobre todo es la historia de la etnia mayoritaria, los Jemers, cuyos diferentes reinos han desbordado la fronteras actuales del país en tiempos pasados. La primera civilización avanzada de Camboya apareció en el primer milenio después de Cristo con la inmigración de bramanes procedentes de la India que huían de guerras civiles de su territorio e introdujeron la religión hinduista en este territorio, vocablos del sánscrito y generaron un proceso de agronomía más avanzado con la canalización de los ríos. Tal fusión entre locales y gente de la India hizo que se conformaran el Reino de Funan que fue sustituido por el de Chenla en el 600 bajo la influencia del Imperio Indonesiano con sede entonces en Sumatra. (es) L’histoire du Cambodge est l'histoire des peuples qui ont occupé le pays que l'on appelle le Cambodge. Elle est surtout l'histoire de l’ethnie majoritaire, les Khmers dont les différents royaumes ont pu largement déborder les frontières actuelles du Cambodge. Le Cambodge actuel se veut l’héritier de l’empire khmer qui dominait la majeure partie de la péninsule indochinoise au XIIe siècle. De nombreux temples furent érigés sur l’ensemble du territoire, dont le plus notable est Angkor Vat. S’ensuivra un long déclin au profit du Siam à l’ouest puis de l’Annam à l’est ; paradoxalement, cet affaiblissement ne prendra fin qu’avec la mise sous tutelle du pays par la France, à la suite de la signature d’un traité de « protectorat » en 1863.La seconde période notoire dans l’histoire du pays débute après la Seconde Guerre mondiale et l’indépendance, dans un climat de guerre froide dont les avatars locaux en seront les trois guerres d’Indochine successives. Après avoir en vain tenté d’adopter une position de neutralité (royaume du Cambodge), le pays basculera tour à tour dans les camps pro-américain (république khmère), dans celui d’un communisme radical d’inspiration vaguement maoïste (Kampuchéa démocratique) puis du côté pro soviétique (République populaire du Kampuchéa). (fr) Sejarah Kamboja, sebuah negara di daratan utama Asia Tenggara, bermula pada sekitar milenium ke-5 SM. Catatan mendetail dari struktur politik di wilayah yang sekarang merupakan Kamboja mula-mula muncul dalam catatan-catatan Tiongkok dalam rujukan untuk Funan, sebuah negara yang berada di bagian paling selatan semenanjung Indochina pada abad ke-1 sampai ke-2. Berpusat di hilir Mekong, Funan dikenal sebagai budaya Hindu regional tertua, yang menjalin hubungan sosial-ekonomi dengan mitra-mitra dagang maritim di bagian barat. Pada abad ke-6, sebuah sipilisasi yang disebut Chenla atau Zhenla dalam catatan-catatan Tiongkok, menggantikan Funan, sebagai negara yang menguasai wilayah yang lebih besar dan memiliki lebih dari satu pusat kekuasaan. Kekaisaran Khmer berdiri pada awal abad ke-9. Sumber-sumber menyebut inisasi mistik dan upacara konsekrasi untuk mengklaim pengesahan politik oleh pendirinya Jayawarman II di Gunung Kulen (Gunung Mahendra) pada 802 Masehi. Sebuah suksesi kedaulatan berpengaruh, yang melanjutkan tradisi kultus dewaraja Hindu, memerintah sepanjang era klasik sipilisasi Khmer sampai abad ke-11. Sebuah dinasti baru yang berasal dari tingkat provinsi memperkenalkan agama Buddha, yang menurut beberapa cendekiawan mengakibatkan penghancuran umum dan ketidaklanjutan agama kerajaan. Kronologi kerajaan berakhir pada abad ke-12. Prestasi-prestasi besarnya dalam , pertanian, arsitektur, hidrologi, logistik, dan seni rupa merupakan testimoni pada sipilisasi kreatif dan progresif - dalam kompleksitas batu pijakan warisan kebudayaan Asia Tenggara. Penghancuran berlanjut melalui periode trasisional selama sekitar 100 tahun yang disusul oleh Periode Pertengahan sejarah Kamboja, yang disebut Zaman Kegelapan Kamboja, yang dimulai pada pertengahan abad ke-15. Meskipun seluruh kultus Hindu tergantikan, sebuah situs monumen di ibu kota lama masih menjadi pusat spiritual penting.Sejak pertengahan abad ke-15, populasi besar berpindah ke timur dan - dengan beberapa pengecualian - bermukim pada tepian sungai Mekong dan Tonle di Chaktomuk, dan . adalah dasar paling berpengaruh pada abad ke-16. Namun, para pendatang - Muslim Melayu dan Cham, dan para penjelajah Eropa Kristen - makin mengganggu dan mempengaruhi urusan pemerintahan. Keberuntungan yang ambisius, sebuah ekonomi satu tangan dan budaya yang mengganggu dan ikut campur kerajaan pada bidang lainnya membuat wilayah tersebut memasukki era Longvek. Pada abad ke-15, suku-suku tetangga tradisional Khmer, suku Mon di bagian barat dan suku Cham di bagian timur secara bertahap tergerogoti dan tergantikan masing-masing oleh Siam/Thai dan Annam/Vietnam. (in) カンボジアの歴史（カンボジアのれきし）について述べる。 (ja) 이것은 캄보디아사를 설명한 문서이다. (ko) Questo articolo è dedicato alla Storia della Cambogia. (it) Terytorium Kambodży było zamieszkiwane przynajmniej od V tysiąclecia p.n.e. Do najwcześniejszych, zorganizowanych form politycznych w tym rejonie zalicza się państwo Funan (okres od I wieku n.e.). W tym okresie dominującą religią rejonu stał się hinduizm, w ramach którego władcy Funanu mieli godność boską. Ok. VI w. Funan został podbity przez powstałe w wyniku secesji księstwo Czenla. Na początku IX w. powstało zjednoczone państwo Khmerów pod rządami dynastii angkorskiej (pozostałością tego okresu jest kompleks archeologiczny Angkor, znajdujący się w pobliżu rzeki Siĕm Réab). Jego złoty wiek to okres IX-XIII wieku. W skład imperium Khmerów wchodziły także terytoria znajdujące się we współczesnym Laosie, Mjanmie, Tajlandii, Wietnamie i Malezji. W XIV wieku roku imperium Khmerów zostało zajęte przez sąsiednich Tajów, a stolica przeniesiona z Angkor Thom do Phnom Penh, a część terenów znajdowała się od tej chwili w strefie wpływów Wietnamu. Wraz z upadkiem imperium w kraju zanikały wierzenia hinduistyczne, a w ich miejsce wpływy zyskał buddyzm. Około XVI wieku na obszar Kambodży przybyli misjonarze europejscy. W XIX wieku Kambodżę podbiła Francja. Kambodża w 1863 roku stała się protektoratem Francji, w 1884 roku kolonią, a w 1887 roku została włączona w skład kolonialnych Indochin Francuskich. Na przełomie wieku XIX i XX doszło do serii nieudanych powstań niepodległościowych. W latach 1941–1945 miała miejsce okupacja japońska, a od 1945 do 1946 roku okupacja tajlandzka. W trakcie I wojny indochińskiej na terenie Kambodży dochodziło do walk między wojskami kolonialnymi a niepodległościową organizacją Việt Minh z Wietnamu. Walki doprowadziły do ożywienia narodowego Khmerów, którzy również rozpoczęli batalię przeciwko Francuzom. Z wojskami francuskimi starli się miejscowi komuniści i ruch Khmer Issarak. W 1949 roku Kambodża proklamowała niepodległość w ramach Unii Francuskiej. Na skutek konferencji genewskiej w połowie lat 50. Francuzi wycofali się z Wietnamu. W 1955 roku Kambodża została przyjęta do ONZ po ówczesnym odejściu z Unii Francuskiej. W niepodległej Kambodży władzę objął król Norodom Suramarit a następnie Norodom Sihanouk. Sihanouk rządził w oparciu o monarchistyczną Powszechną Wspólnotę Socjalistyczną i realizował politykę współpracy z Chinami. W trakcie wojny wietnamskiej umożliwił Wietkongowi poruszanie się po obszarze Kambodży. Lewicowy kurs monarchy szczególnie przybrał na sile w połowie lat 60. Sytuacja zmieniła się gdy premierem rządu został proamerykański Lon Nol, który władzę objął na skutek sfałszowanych przez konserwatystów wyborów parlamentarnych. Lon Nol za zgodą monarchy rozpoczął rozprawę z dotychczasowymi lewicowymi sojusznikami z partii Pracheachon. Rządy Lon Nola doprowadziły do pogorszenia się sytuacji gospodarczej i napięć społecznych które w 1967 roku doprowadziły do wybuchu chłopskiej rebelii w Battambangu. Lon Nol pod nieobecność króla ogłosił stan wojenny i rozbił powstańców niszcząc przy tym szereg wiosek. Pacyfikacja doprowadziła do powstania partyzantki, na czele której stanęli Czerwoni Khmerzy do tej pory funkcjonujący jedynie jako jedna z kilku frakcji Komunistycznej Partii Kambodży. Król na skutek narastającego zamieszenia zdymisjonował Lon Nola jednak ten powrócił do łask po sukcesach partyzantki i pod koniec lat 60. powrócił do rządu jako premier. W 1970 roku Lon Nol przeprowadził zamach stanu, w wyniku którego obalono króla. Lon Nol zlikwidował Królestwo Kambodży, a w jego miejsce utworzył Republikę Khmerów. Po puczu król udał się na emigrację do Chin. Na emigracji utworzył Zjednoczony Front Narodowy Kambodży i poparł Czerwonych Khmerów w ich walce z reżimem. Rząd Lon Nola winą za fatalną sytuację kraju obarczał mniejszość wietnamską i pomógł organizować czystki wymierzone w tę grupę etniczną. Represje wobec Wietnamczyków zezłościły siły Wietkongu, który rozpoczął walkę z rządem Kambodży. Lon Nol nie radząc sobie z siłą wietnamskiej partyzantki poprosił o pomoc USA, które rozpoczęło bombardowanie pozycji Wietkongu w Kambodży. Rząd Kambodży tracił stopniowo kolejne części kraju. W połowie lat 70. z wojny przeciwko Lon Nolowi wycofał się Wietkong, który popadł w konflikt z Czerwonymi Khmerami. W 1975 roku Czerwoni Khmerzy obalili rządzący reżim, a w jego miejscu utworzyli Demokratyczną Kampuczę. Dowodzenie przez Pol Pota Czerwoni Khmerzy wprowadzili politykę znaną jako „Rok Zerowy”. Polityka ta doprowadziła do śmierci ogromnej liczby osób, zarówno wskutek głodu, jak i przepracowania i egzekucji. W wyniku krwawych rządów Pol Pota zginęło od 10 do 20-25% populacji. Czerwoni Khmerzy początkowo mianowali głową państwa króla, potem jednak został on przez ich odwołany i wysłany na emigrację. Demokratyczna Kampucza szybko popadła w konflikt z Wietnamem, co spowodowane było skrajnie nacjonalistycznymi i antywietnamskimi poglądami Czerwonych Khmerów. Demokratyczna Kampucza rozpoczęła serie ataków na sporne obszary i dokonywała licznych czystek etnicznych przeciwko Wietnamczykom. Brutalna polityka Czerwonych Khmerów spotkała się z oporem części armii która zdezerterowała i przeszła na stronę Wietnamu. W 1979 roku reżim Pol Pota został obalony przez armię wietnamską (wspartą przez ZSRR) i siły opozycyjne skupione w organizacji Zjednoczony Front Ocalenia Narodowego Kambodży. Po obaleniu Czerwonych Khmerów proklamowana została Ludowa Republika Kampuczy. Władzę w niej objęli politycy prowietnamscy a premierem został Hun Sen, który w okresie dyktatury Czerwonej Khmerów zdezerterował z armii i przedostał się do Wietnamu. Czerwoni Khmerzy przedostali się głównie na zachód kraju gdzie po wsparciu ze strony Tajlandii i CIA zaczęli formować partyzantkę antyrządową. Wietnam i nowy rząd Kambodży znalazły się w ogniu krytyki po tym gdy przedstawiciele Demokratycznej Kampuczy wezwali do nadzwyczajnego spotkania Rady Bezpieczeństwa ONZ, na którym przedstawiciele obalonego reżimu oprotestowali naruszenie suwerenności Wietnamu. Pomimo że polityka eksterminacji prowadzona przez reżim Pol Pota została już ujawniona, to państwa zachodnie poparły rząd Demokratycznej Kampuczy i włączyły się w akcje izolacji nowych władz. Czerwoni Khmerzy ponownie zostali poparci przez króla Sihanouka który w 1982 roku stworzył Koalicyjny Rząd Demokratycznej Kampuczy. W połowie lat 80. koalicja Czerwonych Khmerów i mniejszych grup partyzantki antywietnamskiej poniosła poważne straty w starciach z siłami Ludowej Republiki Kampuczy i Wietnamu, co skłoniło ją do rozpoczęcia rozmów z rządem. Na skutek rozmów pokojowych we wrześniu 1989 roku Wietnam wycofał swoje wojska z Kambodży, a w październiku 1991 roku powstała Rada Państwowa Kambodży, w której skład weszli przedstawiciele zarówno rządu jak i opozycji. W tym samym roku został też podpisany układ pokojowy. Wkrótce z układu wyłamali się Czerwoni Khmerzy, którzy kontynuowali działania partyzanckie. W maju 1993 roku odbyły się wybory parlamentarne nadzorowane przez ONZ. Zwycięstwo odnieśli zwolennicy Sihanouka. Doszło do utworzenia koalicji z ugrupowaniem prowietnamskim. W październiku 1993 roku zrestaurowana została monarchia z elementami demokracji parlamentarnej. Od tamtej pory w dalszym ciągu główną postacią sceny politycznej pozostawał Hun Sen. W 1998 roku zginął Pol Pot, a w grudniu tego roku przywódcy Czerwonych Khmerów poddali się. W 1999 roku Kambodża oficjalnie została członkiem Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN). W 2000 roku miała miejsce wizyta przewodniczącego ChRL, która zaowocowała podpisaniem porozumienia o współpracy i handlu. Chiny zobowiązały się także do bezinteresownej pomocy finansowej. W XXI wieku ruszył proces zbrodni reżimu Czerwonych Khmerów. W 2001 roku przyjęto ustawę o powołaniu specjalnego trybunału, a w 2003 roku utworzono Nadzwyczajną Izbę Sądu Kambodży, której celem jest postawienie przed sądem odpowiedzialnych za zbrodnie w czasie ery Czerwonych Khmerów. Pierwszy wyrok ws. zbrodni przeciwko ludzkości zapadł 26 lipca 2010 roku. W międzyczasie w 2004 roku król Norodom Sihanouk abdykował, a na tron wstąpił jego syn, Norodom Sihamoni. W XXI wieku odżył konflikt graniczny z sąsiednią Tajlandią (starcia o Preah Vihear w 2008 i 2011 roku). (pl) Den här artikeln behandlar Kambodjas historia. (sv) O território do Camboja (também conhecido internacionalmente, durante alguns anos, como Campucheia), situado na fértil bacia do Rio Mekong, no sudeste asiático, é coberto por florestas tropicais e cortado por três grandes cadeias de montanhas. Diversos conflitos causaram a morte de milhões de cambojanos nas últimas décadas. Os Estados Unidos bombardearam massivamente o país até 1975. No contexto da Guerra de Vietnã, entre 600.000 e 800.000 cambojanos foram mortos durante esta campanha militar. Na década de 1970, o Camboja foi vítima do regime Khmer Vermelho, liderada por Pol Pot. (pt) Современная Камбоджа — расположена на территории многих древних государств. Известно о существовании кхмерского государства ещё в I веке Нашей эры.Современное Королевство Камбоджа сформировалось в нынешней территории на рубеже XX века, но окончательно оформилось лишь во второй его половине. Археологические исследования доказывают, что на территории современной Камбоджи имелись поселения человека ещё в эпоху верхнего палеолита. Считается, что переход к мезолиту произошёл в 14-м тыс. до н. э. (хоабиньская культура). С 7-го тыс. до н. э. распространяются неолитические культуры. В период позднего неолита (6-5 тыс. до н. э.) в долинах рек появляются крупные земледельческие поселения. Население этого времени относят к австроазиатам, этнически близким к современным горным кхмерам. Они занимались подсечно-огневым земледелием в горных районах и орошаемых долинах. Уже в 4 тыс. до н. э. здесь выплавляли медь, в конце 3 тыс. до н. э. появилась бронза. В эпоху позднего бронзового века использовались мотыга и плуг с бронзовыми лезвиями, металлические серпы. В гончарном ремесле использовался гончарный круг. Было развито ткачество. На рубеже Новой эры начали развиваться торговые и культурные связи с сопредельными территориями, главным образом с Индией. Считается, что формирование ранних государств на территории современной Камбоджи произошло под влиянием индийской культуры. (ru) Історія Камбоджі драматична і сумна. Давня цивілізація переживала страшні потрясіння, немовби війни та кризи полюбили цю країну. В 1953 отримано незалежність від Франції. В'єтнамське вторгнення 1978 р.; республіка відомої як Народна Республіка Кампучія доти, доки, в'єтнамські війська не були виведені з її території. Мирна угода 1991 року встановила перехідний уряд ООН в Кампучії для управління країною в перехідний період разом з багатопартійною Національною Верховною Радою. Відмова від комунізму в 1991 р.; звільнення політичних в'язнів, проголошення свободи слова й освіти, нових політичних партій в 1992 р. Відмова Червоних кхмерів від роззброєння відповідно до процесу мирного врегулювання; рішення Ради Безпеки ООН накласти обмежене ембарго на торгівлю з областями країни, контрольованими кхмерськими партизанами в 1992 р. На вільних виборах 1993 року переміг Об'єднаний Фронт за Незалежну, Нейтральну, Мирну і Об'єднану Камбоджу. В 1995 кхмери все ще контролювали одну п'яту частину території країни. (uk) 柬埔寨是中南半島地区历史悠久的文明古国，有兩千年以上之歷史，其歷史可以追溯到印度文明。柬埔寨有詳細記錄以來最早出現、曾被中國史冊提及的是扶南國－一個在西元1至6世紀圍繞中南半島最南端的政體。扶南國被認為有著南湄公河一帶最古老的區域印度教文化，這顯示了其在印度圈中的角色，為西邊印度的長期海上貿易夥伴。到了6世紀，在中國史冊中被稱為真臘的另一個文明崛起，取代了扶南國，控制著中南半島更大、更起伏的地區，並且保持了不僅僅一個權力中心。 高棉帝國成立於9世紀初。傳說中於公元802年，高棉帝國的開國君主闍耶跋摩二世在庫楞山藉著神话啟示和神聖化的儀式，主张其政治合法性。繼承著印度神王崇拜傳統的強大主權統治了高棉文明的古典時代，直到11世紀。據一些學者稱，後期的省級引進了佛教，導致了皇家宗教的斷絕和衰落。高棉帝國的皇室結束於14世紀，其中高棉帝國在、農業、建築、水文、物流、城市規劃和藝術，皆是創新和進步的文明的見證，是東南亞歷史文化遺產的基石。 柬埔寨的衰落持續了大約100年，隨後是15世紀中葉開始的柬埔寨歷史中期，是為柬埔寨黑暗時代。雖然當時的印度教文化已全部被取代，但舊首都的遺址仍然是重要的精神中心。然而，自15世紀中葉以來，柬埔寨核心人口續漸向東遷移，其中只有少數例外－定居在湄公河的合流處，以及洞里薩湖週邊的金邊、洛韋和烏棟。 是16世紀繁榮的基礎，但與此同時，柬埔寨受到外地人的干擾和影響亦不斷增加，其中包括馬來人穆斯林、占族人，基督徒歐洲冒險家和傳教士。模棱兩可的命運，一方面帶來強勢的經濟發展，另一方面亦導致文化的混亂和削弱的王權，是洛韋時期 的常有特徵。 在15世紀，本來高棉人的相鄰部族，包括西部的孟族和東部的占族逐漸淡落，或是分別被更堅韌的泰族和越族取替。各強權已意識到，要全面控制中南半島，控制湄公河下游盆地尤其重要。虛弱的高棉王國成為了阿瑜陀耶王國（即後來的曼谷）和占城戰略家的眾矢之的。對高棉王室的攻擊和征服使主權者在表面和實際上皆失去了權力的基礎。對繼承和婚姻政策的干涉加劇了皇家威望的衰落。公元1601年，烏棟時期開始，是柬埔寨中世紀的最後一個時期。 至19世紀，當時技術更先進且野心勃勃的歐洲殖民大國，開始涉足東南亞。另一邊廂的拉達那哥欣王國，雖有遭到侮辱和並持續撤退，最終因作為英法殖民地之間的緩衝而逃過一劫。而越南則成為了法國征服對象。柬埔寨雖在很大程度上被忽略了，但亦同樣作為一個可感知的實體加入法屬印度支那，並將其身份和完整性重新納入現代。 在經歷了80年的殖民「冬眠」後，日本於第二次世界大戰期間短暫佔領柬埔寨，那時也巧合是柬埔寨國王諾羅敦·施漢諾的授銜儀式，成為柬埔寨重新解放和其現代歷史不可逆轉過程的開端。公元1953年，柬埔寨王國獨立，並在美、蘇兩極分化的世界中努力保持中立。隨著越戰升級，柬埔寨越來越多地涉及其中，1970年高棉共和國的建立是其中的一個結果。1975年，赤柬政權在柬埔寨內戰獲勝，取代了共和國，柬埔寨踏入最黑暗的時代，柬越戰爭亦為柬埔寨帶來毀滅性影響。1993年，柬埔寨人民共和國在聯合國協議下向現代柬埔寨邁進。 (zh) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/FunanMap001.jpg?width=300 |
| dbo:wikiPageExternalLink | https://web.archive.org/web/20160115205405/https:/repository.library.georgetown.edu/handle/10822/552494 https://web.archive.org/web/20121215064608/http:/repository.library.georgetown.edu/handle/10822/552701 https://2009-2017.state.gov/r/pa/ei/bgn/2732.htm http://countrystudies.us/cambodia/15.htm http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/133533.stm http://www.virginialawreview.org/content/pdfs/90/893.pdf https://archive.org/details/david_chandler_a_history_of_cambodia_4th_edition https://archive.org/details/in.gov.ignca.16589 https://web.archive.org/web/20160304090810/http:/cambodia.ohchr.org/klc_pages/KLC_files/section_001/section_01_01_ENG.pdf https://www.un.org/Depts/dpko/dpko/co_mission/untacbackgr1.html https://2009-2017.state.gov/r/pa/ei/bgn/2732.htm%23history http://siteresources.worldbank.org/DEC/Resources/DEWALQUE.PGS351-368.pdf https://search.archives.un.org/united-nations-advance-mission-in-cambodia-unamic-1991-1992 |
| dbo:wikiPageID | 5428 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 127352 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1122305414 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Cambodia dbr:Cambodia_National_Rescue_Party dbr:Cambodian_Civil_War dbr:Cambodian_People's_Party dbr:Cambodian_coup_of_1970 dbr:Cambodian_monarchs'_family_tree dbr:Cambodian_rebellion_(1811–1812) dbr:Cambodian–Vietnamese_War dbr:Carpet_bombing dbr:Bayon dbr:Ben_Kiernan dbr:Roluos dbr:Roman_Empire dbr:Romanisation dbr:Sambor_Prei_Kuk dbr:Sanskrit dbr:Sasanian_Empire dbr:Mercantilism dbr:One-party_state dbr:David_P._Chandler dbr:Deforestation dbr:Democratic_Kampuchea dbr:Allegory dbr:Hun_Manet dbr:Hun_Sen dbr:Huế dbr:Hydrology dbr:List_of_prime_ministers_of_Cambodia dbr:People's_Republic_of_Kampuchea dbr:Religion dbr:Cult_(religious_practice) dbr:United_Nations dbr:United_Nations_Transitional_Authority_in_Cambodia dbr:Viet_Cong dbr:Viet_Minh dbr:Vietnam dbr:Vietnam_War dbr:Vietnamese_people dbr:Vishnu dbr:Devaraja dbr:East_Baray dbr:Indian_Ocean_trade dbr:Indosphere dbr:Indravarman_I dbr:Infrastructure dbr:Insurgency dbr:Kingdom_of_Cambodia_(1953–70) dbr:Cambodian_Incursion dbr:Mekong dbr:Erosion dbr:Srivijaya dbr:Đồng_Tháp_Province dbr:List_of_kings_of_Cambodia dbr:List_of_monarchs_of_Cambodia dbr:Coalition_Government_of_Democratic_Kampuchea dbr:Epigraphy dbr:French_Indochina dbr:Gia_Long dbr:Brahman dbr:Mon_people dbr:Mount_Meru dbr:Mun_River dbr:Mun_river dbr:Muslim dbr:Myanmar dbr:Consecration dbr:Thieu_Tri dbc:History_of_Cambodia dbr:2018_Cambodian_general_election dbr:Ang_Chan_II dbr:Ang_Duong dbr:Angkor dbr:Angkor_Borei_District dbr:Angkor_Thom dbr:Angkor_Wat dbr:An_Giang_Province dbr:Lon_Nol dbr:Long_An dbr:Lê_Văn_Khôi_revolt dbr:Malaysia dbr:Bodhisattva dbr:Sihanoukville_(city) dbr:Sino-Vietnamese_War dbr:Stele dbr:Strongman_(politics) dbr:Sui_dynasty dbr:Colonialism dbr:Zhou_Daguan dbr:Óc_Eo dbr:Đại_Việt dbr:Khmer_architecture dbr:Urban_planning dbr:Mass_media_in_Cambodia dbr:Avalokiteshvara dbr:Ayutthaya_Kingdom dbr:Bangkok dbr:Banteay_Kdei dbr:British_Empire dbr:Buddhism dbr:Buddhist_Liberal_Democratic_Party dbr:Adam_Jones_(Canadian_scholar) dbr:Administration_(government) dbr:Tonlé_Sap dbr:Tây_Thành_Province dbr:Iron_Age dbr:Japanese_occupation_of_Cambodia dbr:Logistics dbr:Grantha_alphabet dbr:Military_history_of_Cambodia dbr:Suryavarman_I dbr:Age_of_Discovery dbr:Agriculture dbr:Dângrêk_Mountains dbr:Eastern_Wu dbr:Economic_history_of_Cambodia dbr:Ang_Em dbr:Ang_Mey dbr:Ang_Snguon_(prince) dbr:Norodom_Ranariddh dbr:Norodom_Sihanouk dbr:Norodom_of_Cambodia dbr:Nuon_Chea dbr:Oudong dbr:Pali dbr:Pallava_dynasty dbr:Party_of_Democratic_Kampuchea dbr:Bassac_river dbr:Battambang_Province dbr:History_of_Asia dbr:History_of_Buddhism_in_Cambodia dbr:Hoabinhian dbr:Kampuchean_United_Front_for_National_Salvation dbr:Indochina dbr:Rattanakosin_Kingdom dbr:Greg_Grandin dbr:Gulf_of_Thailand dbr:Hariharalaya dbr:Heng_Samrin dbr:Hindu dbr:Hinduism dbr:Isanavarman_I dbr:Jayavarman_II dbr:Thai_people dbr:Michael_Vickery_(historian) dbr:Architecture dbr:Champa dbr:Charles_de_Gaulle dbr:Chenla dbr:Chester_Bowles dbr:John_Crawfurd dbr:Khieu_Samphan dbr:Khmer_Empire dbr:Khmer_Republic dbr:Khmer_Rouge dbr:Khmer_language dbr:Khmer_people dbr:Khmer_script dbr:Laang_Spean dbr:Ta_Prohm dbr:Hibernation dbr:Jayavarman_IX dbr:Jayavarman_VI dbr:Jayavarman_VII dbr:Yasovarman_I dbr:Modern_Cambodia dbr:Art dbr:Maritime_Jade_Road dbr:Maritime_Southeast_Asia dbr:Phnom_Kulen dbr:Phnom_Penh dbr:Phum_Snay dbr:Pol_Pot dbr:Post-Angkor_Period dbr:Son_Sen dbr:South_Vietnam dbr:Southeast_Asia dbr:Southward_expansion_of_the_Han_Dynasty dbr:Civilizing_mission dbr:French_colonial_empire dbr:Menam_River dbr:Ieng_Sary dbr:In_Tam dbr:India dbr:Michael_Ignatieff dbr:Michael_Lind dbr:Minh_Mang dbr:Neak_Pean dbr:Radiocarbon_dating dbr:Rama_III dbr:World_War_II dbr:Yasodharapura dbr:Yasushi_Akashi dbr:New_Book_of_Tang dbr:Longvek dbr:Maritime_Silk_Road dbr:Peter_Rodman dbr:Shailendra_dynasty dbr:William_Shawcross dbr:The_Customs_of_Cambodia dbr:Kampong_Chhnang_Province dbr:Kampong_Thom_(city) dbr:Neolithic dbr:Luzones dbr:Cham_people dbr:Suryavarman_II dbr:Phimai dbr:Politics_of_Cambodia dbr:Mission_(Christianity) dbr:Kingdom_of_Funan dbr:My_Tho dbr:1997_Cambodian_Coup dbr:Takeo_Province dbr:Mahayana_Buddhism dbr:Malay_people dbr:Funcinpec dbr:Chinese_Foreign_Ministry dbr:KUFNS dbr:Miriam_T._Stark dbr:Free_French dbr:Sirik_Matak dbr:Tháp_Mười dbr:Bourbon_Dynasty dbr:File:Flag_of_Cambodia_(pre-1863).svg dbr:Roman_trade_with_India dbr:Srindravarman dbr:File:China_5.jpg dbr:File:1780_Raynal_and_Bonne_Map_of_Sout...raphicus_-_Philippines-bonne-1780.jpg dbr:File:Banner_of_the_Communist_Party_of_Kampuchea.svg dbr:File:FUNSK-emblem.JPG dbr:File:Hartini_Sukarno_with_Norodom_Siha...Karno_Penjambung_Lidah_Rakjat_253.jpg dbr:File:Norodom_Sihanouk_1941.jpg dbr:File:Map-of-southeast-asia_900_CE.png dbr:File:Phnom_Penh,_Killing_Fields_of_Choeung_Ek_(6226142426).jpg dbr:File:Flag_of_Democratic_Kampuchea.svg dbr:File:AMH-7235-KB_Bird's_eye_view_of_Eauweck.jpg dbr:File:AngkorThomBasRelief.JPG dbr:File:Bomb_craters_in_Cambodia.jpg dbr:File:FunanMap001.jpg dbr:File:Jayavarman_VII_Guimet_90508_3.jpg dbr:File:King_Norodom_Sihamoni_(2019).jpg dbr:File:LonNol_(cropped).jpg dbr:File:Norodom_Sianuc74b.jpg dbr:File:President_Richard_Nixon_and_Sirik_Matack.jpg dbr:File:Roulos_Group_-_005_Bakong_(8587796725).jpg dbr:File:Win-Win_Monument.jpg dbr:Iarchive:david_chandler_a_history_of_cambodia_4th_edition dbr:File:Periplous_of_the_Erythraean_Sea.svg |
| dbp:align | left (en) |
| dbp:bot | InternetArchiveBot (en) |
| dbp:caption | dbr:Angkor_Wat dbr:Norodom_of_Cambodia Faces of Bodhisattva Avalokiteshvara at Prasat Bayon. (en) Chenla-era statue of Buddha found at Binh Hoa, Long An. (en) Ancient Khmer script. (en) French colonial expansion (en) This stele found at Tháp Mười in Đồng Tháp Province, Vietnam. The text is in Sanskrit, written in Grantha alphabet of the Pallava dynasty, dated to the mid-5th century AD, and tells of a donation in honour of Vishnu by a Prince Gunavarman of the Kaundinya lineage. (en) Statue of Bodhisattva Lokeshvara excavated in My Tho, Tien Giang province, Vietnam. Style of Phnom Da . 7th century AD. Guimet Museum, Paris. (en) |
| dbp:captionAlign | center (en) |
| dbp:date | November 2017 (en) |
| dbp:direction | vertical (en) |
| dbp:fixAttempted | yes (en) |
| dbp:headerAlign | center (en) |
| dbp:image | Angkor Wat.jpg (en) Bayon Angkor frontal.jpg (en) AncientKhmerScript.jpg (en) Bodhisattva Lokeshvara of My Tho.jpg (en) Buddha of Binh Hoa.jpg (en) French Indochina expansion.jpg (en) King Norodom.jpg (en) Inscribed limestone stele, Bia đá có khắc chữ, Thap Muoi, Dong Thap, 2nd half of 5th century AD, Museum of Vietnamese History, Ho Chi Minh City03.jpg (en) |
| dbp:perrow | 2 (xsd:integer) |
| dbp:totalWidth | 300 (xsd:integer) 400 (xsd:integer) |
| dbp:width | 200 (xsd:integer) |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:StateDept dbt:Columns-list dbt:Convert dbt:Dead_link dbt:EngvarB dbt:Further dbt:Main dbt:Main_article dbt:More_citations_needed_section dbt:Multiple_image dbt:Portal dbt:Quotation dbt:Reflist dbt:See_also dbt:Short_description dbt:Sisterlinks dbt:Use_dmy_dates dbt:History_of_Cambodia dbt:POV_section dbt:History_of_Asia dbt:Cambodia_topics |
| dcterms:subject | dbc:History_of_Cambodia |
| rdf:type | owl:Thing |
| rdfs:comment | ترجع بدايات تاريخ كمبوديا إلى مملكتى فونان وشتلا الهندوسيتين في القرون الأولى من التاريخ الميلادي، ووقعت كمبوديا تحت حكم الخمير في القرن السادس، وتوسعت إمبراطوريتهم وضمت كثيرا من أراضي لاوس وتايلاند وفيتنام، وشيدت معابد أنكوروات الحجرية التي تعتبر واحدة من أعظم المنجزات المعمارية في جنوب شرق آسيا.وفي عام 1431 اجتاح السياميون المنطقة وشهدت السنوات التالية صعود السياميون والفيتناميون واللاويين، وفي منتصف القرن الثامن عشر كانت حدود كمبوديا (ar) Die Geschichte Kambodschas umfasst die Entwicklungen auf dem Gebiet des Königreichs Kambodscha von der Urgeschichte bis zur Gegenwart. Sie beginnt mit den ersten Siedlungen, deren erste Spuren auf 4200 v. Chr. datiert werden können. Im engeren Sinne umfasst sie den Zeitraum der letzten 1200 Jahre, in dem sich das Reich der Khmer (gesprochen: kmer) entwickelte, wie die Kambodschaner sich selbst und ihre Sprache nennen. (de) Kanbodiako historia hego-ekialdeko Asiako herrialde horretan bizi izan diren herrien historia da. Eta, batez ere, bertako etnia nagusiarena, khmer herriarena, eta haien erresumena, historian zehar gaurko estatuaren mugak gainditu zutenak. (eu) カンボジアの歴史（カンボジアのれきし）について述べる。 (ja) 이것은 캄보디아사를 설명한 문서이다. (ko) Questo articolo è dedicato alla Storia della Cambogia. (it) Den här artikeln behandlar Kambodjas historia. (sv) O território do Camboja (também conhecido internacionalmente, durante alguns anos, como Campucheia), situado na fértil bacia do Rio Mekong, no sudeste asiático, é coberto por florestas tropicais e cortado por três grandes cadeias de montanhas. Diversos conflitos causaram a morte de milhões de cambojanos nas últimas décadas. Os Estados Unidos bombardearam massivamente o país até 1975. No contexto da Guerra de Vietnã, entre 600.000 e 800.000 cambojanos foram mortos durante esta campanha militar. Na década de 1970, o Camboja foi vítima do regime Khmer Vermelho, liderada por Pol Pot. (pt) La història de Cambodja és la història dels pobles que han ocupat Cambodja, però sobretot n'és la història de l'ètnia majoritària, els khmers; els diferents regnes han desbordat la fronteres actuals del país en temps passats. El poble cambotjà fou un dels primers del sud-est asiàtic a adquirir idees polítiques i institucions polítiques índies, així com a establir regnes centralitzats cobrint vasts territoris propers. El primer regne conegut de l'àrea, Funan, va tenir la màxima esplendor entre els segles V i VI. En fou succeït pel de Chenla, que controlà grans àrees dels estats actuals de Cambodja, Vietnam, Laos i Tailàndia. La primera civilització avançada de Cambodja va aparèixer en el primer mil·lenni de l'era actual, amb la immigració de bramans de l'Índia, que fugien de guerres civils (ca) Dějiny Kambodže jsou dějinami území současného Kambodžského království, obnoveného roku 1993. Dějiny území lze vysledovat až do 5. tisíciletí př. n. l., nicméně prvním státním útvarem, o němž víme díky čínským zdrojům, byl , který se v 1. až 6. století rozkládal v nejjižnější části Indočíny. Šlo o hinduistickou kulturu, se silnou socio-ekonomickou interakcí s Indií. V 6. století byl Funan nahrazen novým státem , který ovládl větší území a již udržoval více než jediné centrum moci. (cs) The history of Cambodia, a country in mainland Southeast Asia, can be traced back to Indian civilization. Detailed records of a political structure on the territory of what is now Cambodia first appear in Chinese annals in reference to Funan, a polity that encompassed the southernmost part of the Indochinese peninsula during the 1st to 6th centuries. Centered at the lower Mekong, Funan is noted as the oldest regional Hindu culture, which suggests prolonged socio-economic interaction with maritime trading partners of the Indosphere in the west. By the 6th century a civilization, called Chenla or Zhenla in Chinese annals, firmly replaced Funan, as it controlled larger, more undulating areas of Indochina and maintained more than a singular centre of power. (en) La Historia de Camboya, es la historia de los pueblos que han ocupado el actual estado de Camboya, pero sobre todo es la historia de la etnia mayoritaria, los Jemers, cuyos diferentes reinos han desbordado la fronteras actuales del país en tiempos pasados. (es) Sejarah Kamboja, sebuah negara di daratan utama Asia Tenggara, bermula pada sekitar milenium ke-5 SM. Catatan mendetail dari struktur politik di wilayah yang sekarang merupakan Kamboja mula-mula muncul dalam catatan-catatan Tiongkok dalam rujukan untuk Funan, sebuah negara yang berada di bagian paling selatan semenanjung Indochina pada abad ke-1 sampai ke-2. Berpusat di hilir Mekong, Funan dikenal sebagai budaya Hindu regional tertua, yang menjalin hubungan sosial-ekonomi dengan mitra-mitra dagang maritim di bagian barat. Pada abad ke-6, sebuah sipilisasi yang disebut Chenla atau Zhenla dalam catatan-catatan Tiongkok, menggantikan Funan, sebagai negara yang menguasai wilayah yang lebih besar dan memiliki lebih dari satu pusat kekuasaan. (in) L’histoire du Cambodge est l'histoire des peuples qui ont occupé le pays que l'on appelle le Cambodge. Elle est surtout l'histoire de l’ethnie majoritaire, les Khmers dont les différents royaumes ont pu largement déborder les frontières actuelles du Cambodge. (fr) Terytorium Kambodży było zamieszkiwane przynajmniej od V tysiąclecia p.n.e. Do najwcześniejszych, zorganizowanych form politycznych w tym rejonie zalicza się państwo Funan (okres od I wieku n.e.). W tym okresie dominującą religią rejonu stał się hinduizm, w ramach którego władcy Funanu mieli godność boską. Ok. VI w. Funan został podbity przez powstałe w wyniku secesji księstwo Czenla. Na początku IX w. powstało zjednoczone państwo Khmerów pod rządami dynastii angkorskiej (pozostałością tego okresu jest kompleks archeologiczny Angkor, znajdujący się w pobliżu rzeki Siĕm Réab). Jego złoty wiek to okres IX-XIII wieku. W skład imperium Khmerów wchodziły także terytoria znajdujące się we współczesnym Laosie, Mjanmie, Tajlandii, Wietnamie i Malezji. W XIV wieku roku imperium Khmerów zostało zaję (pl) Современная Камбоджа — расположена на территории многих древних государств. Известно о существовании кхмерского государства ещё в I веке Нашей эры.Современное Королевство Камбоджа сформировалось в нынешней территории на рубеже XX века, но окончательно оформилось лишь во второй его половине. (ru) 柬埔寨是中南半島地区历史悠久的文明古国，有兩千年以上之歷史，其歷史可以追溯到印度文明。柬埔寨有詳細記錄以來最早出現、曾被中國史冊提及的是扶南國－一個在西元1至6世紀圍繞中南半島最南端的政體。扶南國被認為有著南湄公河一帶最古老的區域印度教文化，這顯示了其在印度圈中的角色，為西邊印度的長期海上貿易夥伴。到了6世紀，在中國史冊中被稱為真臘的另一個文明崛起，取代了扶南國，控制著中南半島更大、更起伏的地區，並且保持了不僅僅一個權力中心。 高棉帝國成立於9世紀初。傳說中於公元802年，高棉帝國的開國君主闍耶跋摩二世在庫楞山藉著神话啟示和神聖化的儀式，主张其政治合法性。繼承著印度神王崇拜傳統的強大主權統治了高棉文明的古典時代，直到11世紀。據一些學者稱，後期的省級引進了佛教，導致了皇家宗教的斷絕和衰落。高棉帝國的皇室結束於14世紀，其中高棉帝國在、農業、建築、水文、物流、城市規劃和藝術，皆是創新和進步的文明的見證，是東南亞歷史文化遺產的基石。 柬埔寨的衰落持續了大約100年，隨後是15世紀中葉開始的柬埔寨歷史中期，是為柬埔寨黑暗時代。雖然當時的印度教文化已全部被取代，但舊首都的遺址仍然是重要的精神中心。然而，自15世紀中葉以來，柬埔寨核心人口續漸向東遷移，其中只有少數例外－定居在湄公河的合流處，以及洞里薩湖週邊的金邊、洛韋和烏棟。 (zh) Історія Камбоджі драматична і сумна. Давня цивілізація переживала страшні потрясіння, немовби війни та кризи полюбили цю країну. В 1953 отримано незалежність від Франції. В'єтнамське вторгнення 1978 р.; республіка відомої як Народна Республіка Кампучія доти, доки, в'єтнамські війська не були виведені з її території. Мирна угода 1991 року встановила перехідний уряд ООН в Кампучії для управління країною в перехідний період разом з багатопартійною Національною Верховною Радою. Відмова від комунізму в 1991 р.; звільнення політичних в'язнів, проголошення свободи слова й освіти, нових політичних партій в 1992 р. Відмова Червоних кхмерів від роззброєння відповідно до процесу мирного врегулювання; рішення Ради Безпеки ООН накласти обмежене ембарго на торгівлю з областями країни, контрольованими кх (uk) |
| rdfs:label | History of Cambodia (en) تاريخ كمبوديا (ar) Història de Cambodja (ca) Dějiny Kambodže (cs) Geschichte Kambodschas (de) Historia de Camboya (es) Kanbodiako historia (eu) Sejarah Kamboja (in) Storia della Cambogia (it) Histoire du Cambodge (fr) カンボジアの歴史 (ja) 캄보디아의 역사 (ko) Historia Kambodży (pl) História do Camboja (pt) История Камбоджи (ru) Kambodjas historia (sv) Історія Камбоджі (uk) 柬埔寨历史 (zh) |
| rdfs:seeAlso | dbr:Cambodian_humanitarian_crisis |
| owl:sameAs | freebase:History of Cambodia wikidata:History of Cambodia dbpedia-ar:History of Cambodia http://ast.dbpedia.org/resource/Historia_de_Camboya dbpedia-bg:History of Cambodia http://bn.dbpedia.org/resource/কম্বোডিয়ার_ইতিহাস dbpedia-ca:History of Cambodia dbpedia-cs:History of Cambodia dbpedia-de:History of Cambodia dbpedia-es:History of Cambodia dbpedia-eu:History of Cambodia dbpedia-fa:History of Cambodia dbpedia-fi:History of Cambodia dbpedia-fr:History of Cambodia dbpedia-he:History of Cambodia http://hi.dbpedia.org/resource/कम्बोडिया_का_इतिहास dbpedia-id:History of Cambodia dbpedia-io:History of Cambodia dbpedia-it:History of Cambodia dbpedia-ja:History of Cambodia dbpedia-ka:History of Cambodia dbpedia-ko:History of Cambodia http://lt.dbpedia.org/resource/Kambodžos_istorija dbpedia-mk:History of Cambodia http://ml.dbpedia.org/resource/കംബോഡിയയുടെ_ചരിത്രം http://mn.dbpedia.org/resource/Камбожийн_түүх dbpedia-mr:History of Cambodia dbpedia-ms:History of Cambodia dbpedia-no:History of Cambodia dbpedia-oc:History of Cambodia dbpedia-pl:History of Cambodia dbpedia-pt:History of Cambodia dbpedia-ru:History of Cambodia dbpedia-sr:History of Cambodia dbpedia-sv:History of Cambodia http://ta.dbpedia.org/resource/கம்போடியாவின்_வரலாறு dbpedia-th:History of Cambodia dbpedia-uk:History of Cambodia dbpedia-vi:History of Cambodia dbpedia-zh:History of Cambodia https://global.dbpedia.org/id/4rQLe |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:History_of_Cambodia?oldid=1122305414&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/1780_Raynal_and_Bonne...raphicus_-_Philippines-bonne-1780.jpg wiki-commons:Special:FilePath/AMH-7235-KB_Bird's_eye_view_of_Eauweck.jpg wiki-commons:Special:FilePath/AncientKhmerScript.jpg wiki-commons:Special:FilePath/AngkorThomBasRelief.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Angkor_Wat.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Banner_of_the_Communist_Party_of_Kampuchea.svg wiki-commons:Special:FilePath/Bayon_Angkor_frontal.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Bodhisattva_Lokeshvara_of_My_Tho.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Bomb_craters_in_Cambodia.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Buddha_of_Binh_Hoa.jpg wiki-commons:Special:FilePath/China_5.jpg wiki-commons:Special:FilePath/FUNSK-emblem.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Flag_of_Cambodia_(pre-1863).svg wiki-commons:Special:FilePath/Flag_of_Democratic_Kampuchea.svg wiki-commons:Special:FilePath/French_Indochina_expansion.jpg wiki-commons:Special:FilePath/FunanMap001.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Hartini_Sukarno_with_...Karno_Penjambung_Lidah_Rakjat_253.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Inscribed_limestone_s...amese_History,_Ho_Chi_Minh_City03.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Jayavarman_VII_Guimet_90508_3.jpg wiki-commons:Special:FilePath/King_Norodom.jpg wiki-commons:Special:FilePath/King_Norodom_Sihamoni_(2019).jpg wiki-commons:Special:FilePath/LonNol_(cropped).jpg wiki-commons:Special:FilePath/Map-of-southeast-asia_900_CE.png wiki-commons:Special:FilePath/Norodom_Sianuc74b.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Norodom_Sihanouk_1941.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Phnom_Penh,_Killing_Fields_of_Choeung_Ek_(6226142426).jpg wiki-commons:Special:FilePath/President_Richard_Nixon_and_Sirik_Matack.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Roulos_Group_-_005_Bakong_(8587796725).jpg wiki-commons:Special:FilePath/Win-Win_Monument.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Periplous_of_the_Erythraean_Sea.svg |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:History_of_Cambodia |
| is dbo:nonFictionSubject of | dbr:Khmer:_The_Lost_Empire_of_Cambodia |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Cambodian_history dbr:Cambodia/History dbr:Foreign_involvement_in_the_rise_of_the_Khmer_Rouge dbr:History_of_cambodia dbr:Khmer_Kingdoms dbr:History_of_Kampuchea dbr:History_of_Kâmpŭchea dbr:Prehistory_of_Cambodia |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Cambodia dbr:Cambodian_Civil_War dbr:Cambodian_history dbr:Royal_Cambodian_Armed_Forces dbr:List_of_administrators_of_the_French_protectorate_of_Cambodia dbr:Battle_of_Tonlé_Sap dbr:Bokator dbr:Democratic_Kampuchea dbr:United_States_in_the_Vietnam_War dbr:Vietnam_War dbr:Vietnamese_invasions_of_Cambodia dbr:Cambodia/History dbr:Dvārakā–Kamboja_route dbr:Index_of_Cambodia-related_articles dbr:Index_of_history_articles dbr:List_of_invasions dbr:Timeline_of_European_imperialism dbr:Meas_Sophea dbr:Timeline_of_Cambodian_history dbr:George_Groslier dbr:Ministry_of_State_Security_(China) dbr:Cambodian_Royal_Chronicles dbr:Siamese–Cambodian_War_(1591–1594) dbr:Khin_Sok dbr:Khmer_traditional_clothing dbr:1st_century dbr:Banteay_Kdei dbr:Japanese_occupation_of_Cambodia dbr:Foreign_involvement_in_the_rise_of_the_Khmer_Rouge dbr:Ang_Mey dbr:Oudong dbr:History_of_foreign_relations_of_the_People's_Republic_of_China dbr:Kampuchea_Krom dbr:Kampuchean_United_Front_for_National_Salvation dbr:History_of_Southeast_Asia dbr:Baksei_Chamkrong dbr:History_of_cambodia dbr:Khmer:_The_Lost_Empire_of_Cambodia dbr:Khmer_Krom dbr:Jayavarman_VII dbr:Year_Zero_(political_notion) dbr:Buffer_state dbr:Burmese_chronicles dbr:Piotr_Ostaszewski dbr:Ponhea_Yat dbr:Post-Angkor_period dbr:Michael_Vickery dbr:Long_Seam dbr:Sam_Sary dbr:Tourism_in_Cambodia dbr:List_of_tributary_states_of_China dbr:Politics_of_Cambodia dbr:Outline_of_Cambodia dbr:United_Nations_Security_Council_Resolution_880 dbr:Thiounn dbr:Khmer_Kingdoms dbr:History_of_Kampuchea dbr:History_of_Kâmpŭchea dbr:Prehistory_of_Cambodia |
| is dbp:sovereigntyType of | dbr:Cambodia |
| is dc:subject of | dbr:George_Groslier |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:History_of_Cambodia |
