Theorbo (original) (raw)
Theorba neboli chitarrone je velká basová loutna rozšířená o dlouhý krk s pražci a basovými strunami připojenými k samostatné hlavici, standardně do celkového počtu čtrnácti. Byla vyvinuta na konci 16. století jako doprovodný nástroj pro tehdy komponovanou hudbu v novém stylu skladatelů jako Claudio Monteverdi, Jacopo Peri, Sigismondo d’India či Giulio Caccini. Používána byla až do poloviny 18. století.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | La tiorba (de l'italià tiorba, deformació de tiorbo, "miop", al seu torn derivat del llatí turbulos, "tèrbol") és un instrument de corda pinçada de la família del llaüt barroc de grans dimensions, amb dos clavillers o mànecs i vuit cordes addicionals per als baixos, sense trastejar. Va gaudir de gran favor durant els segles xvi i xvii. A finals del segle xviii desaparegué com a instrument de concert i de societat per a deixar pas a la guitarra. En la classificació de Hornbostel-Sachs pertany al grup 321.321 dels llaüts amb caixa de ressonància en forma de bol. La tiorba va aparèixer a Itàlia cap a finals del segle xvi. La seva invenció s'atribueix normalment més que a Piccinini al llaütista Antonio Nardi, de sobrenom «el Bardella», que va estar a Florència al servei dels Médici. Podia abastar de 14 a 16 cors. Existien dos models de Tiorba. (ca) Theorba neboli chitarrone je velká basová loutna rozšířená o dlouhý krk s pražci a basovými strunami připojenými k samostatné hlavici, standardně do celkového počtu čtrnácti. Byla vyvinuta na konci 16. století jako doprovodný nástroj pro tehdy komponovanou hudbu v novém stylu skladatelů jako Claudio Monteverdi, Jacopo Peri, Sigismondo d’India či Giulio Caccini. Používána byla až do poloviny 18. století. (cs) Η θεόρβη (ιτ.: tiorba και tuorbe, γαλ.: théorbe, γερμ.: Theorbe, αγγλ.: Theorbo) είναι έγχορδο μουσικό όργανο, που υπάγεται στην υποκατηγορία των νυκτών. Το όνομα θεόρβη χρησιμοποιείται ιστορικά για να περιγράψει μια σειρά από είδη , στα οποία συμπεριλαμβάνονται το ιταλικό liuto attiorbato, η γαλλική théorbe des pièces, το αγγλικό theorbo, το αρχιλαούτο, το γερμανικό και η angélique ή angelica. Η ετυμολογία του ονόματος παραμένει ασαφής, αν και κάποιες πηγές ισχυρίζονται τη σύνδεσή της με την τούρκικη ή σλαβική λέξη "torba" (ελλ. ), που σημαίνει σάκος ή τουρμπάνι. (el) Die Theorbe (italienisch tiorba, französisch théorbe, englisch theorbo) ist ein Musikinstrument und gehört als Schalenhalslaute zur Familie der Lauteninstrumente. Ihr bautechnisches Kennzeichen ist der zweite Wirbelkasten an einem verlängerten Hals. Typen der aus der Renaissancelaute entstandenen Theorbe sind der italienische (bzw. – im Gegensatz zur Paduanischen Theorbe – römische) chitarrone, die französische théorbe des pièces und die English theorbo. Im Unterschied zur Laute im engeren Sinne werden bei der Theorbe die Quintsaite und die Quartsaite (d. h. die erste und zweite Saite) rückläufig eine Oktave tiefer gestimmt. Die Theorbe wurde als Soloinstrument, in der Kammermusik und in Orchestern verwendet. Solomusik für Theorbe wurde meist in Tabulatur notiert. Eine Reihe unterschiedlicher Erzlauten, deren gemeinsames Merkmal ein zweiter Wirbelkasten zur Aufnahme von Basssaiten ist, werden ebenfalls Theorbe genannt, sind aber nicht Theorben im engeren Sinne: Liuto attiorbato, Arciliuto, , deutsche Barocklaute, Angelica (Angélique). (de) La teorbo (itale Tiorba, france Tuorbe, angle Theorbo) estas muzikinstrumento, kiu apartenas kiel plukinstrumento al la kordinstrumentoj. La nomo teorbo markas serion de diversaj basliutoj, la tiel nomataj arĉliutoj, ties komuneco konsistas en dua agordejo por la muntado de bordunkordoj: , , , franca , angla Theorbo, , germana , / Angelica. La etimologio de la nomo ĝis nun estas neklara. (eo) Tiorba lautearen taldeko hari-instrumentua. Lautearen hariak izateaz gainera, tiorbak hari baxu gehiago ditu, gorago dagoen bigarren larako-multzo bati lotzen zaizkionak. XVI. mendearen bukaeran, eta, 1600. urte aldera, edo italiarrak izan ziren tiorbaren asmatzaileak; ahotsari laguntzeko edo baxu jarraitu gisa jotzeko erabili zuten. (eu) La tiorba es un instrumento musical semejante al laúd barroco, pero con mayores dimensiones, ya que puede llegar a medir entre 115 y 130 cm, aunque hay una versión menor denominada tiorbino. Suele llevar 14 cuerdas y está compuesto por dos mástiles o mangos y ocho cuerdas adicionales para los bajos, sin trastear. Según el diccionario de la lengua española es un vocablo de origen incierto aunque se cree que proviene del latín tiorba. (es) Le théorbe ou téorbe (ou encore tüorbe) est un instrument à cordes pincées — une sorte de grand luth — créé en Italie à la fin du XVIe siècle. Au XVIIe siècle, l'évolution du théorbe a suivi deux voies : * le théorbe romain, encore appelé chitarrone ; * le théorbe de Padoue. Les joueurs de théorbe se nomment théorbistes. Le théorbe était utilisé à la fois pour la basse continue et comme instrument soliste. Il servait aussi pour l'accompagnement du chant. Au XVIIIe siècle, en France, on utilisait surtout le théorbe d'accompagnement, instrument très imposant. Les théorbes ont disparu au cours du XVIIIe siècle, avant de réapparaître au XXe siècle avec le renouveau de l'interprétation de la musique ancienne sur instruments d'époque. (fr) Is é is siotaróiné nó teorbó ann ná liút le muineál fada, a d'úsáidtí sa 16ú–17ú céad chun amhránaíocht a thionlacan. Bhíodh 6 phéire snáithe caoláin nó sreang miotail rite thar mhéarchlár le cipíní méire, agus 8 ndordsreang nach raibh stoptha is a rinne nóta amháin. Is féidir go mbeidh sé suas le 190 cm ar fhad. (ga) Theorbo adalah sebuah alat musik petik dari keluarga kecapi, dengan leher panjang dan pegbox kedua. Seperti kecapi, theorbo memiliki kotak suara melengkung-belakang (kotak berlubang) dengan bagian atas kayu, biasanya dengan lubang suara, dan leher memanjang keluar dari kotak suara. Seperti halnya kecapi, pemain memetik atau memetik dawai dengan satu tangan sambil "resah" (menekan ke bawah) dawai dengan tangan lainnya; menekan senar di tempat yang berbeda di leher menghasilkan nada yang berbeda, sehingga memungkinkan pemain untuk memainkan akord, garis bass dan melodi. Ini terkait dengan liuto attiorbat, théorbe des pièces Prancis, , kecapi barok Jerman, dan angélique atau angelica. Theorbo berbeda dari kecapi biasa karena theorbo memiliki leher yang lebih panjang yang melampaui luar fingerboard/leher biasa dan kotak pasak kedua di ujung leher yang diperpanjang. (in) The theorbo is a plucked string instrument of the lute family, with an extended neck and a second pegbox. Like a lute, a theorbo has a curved-back sound box (a hollow box) with a wooden top, typically with a sound hole, and a neck extending out from the soundbox. As with the lute, the player plucks or strums the strings with one hand while "fretting" (pressing down) the strings with the other hand; pressing the strings in different places on the neck produces different pitches (notes), thus enabling the performer to play chords, basslines and melodies. It is related to the liuto attiorbato, the French théorbe des pièces, the archlute, the German baroque lute, and the angélique or angelica. A theorbo differs from a regular lute in that the theorbo has a much longer neck which extends beyond the regular fingerboard/neck and a second pegbox at the end of the extended neck. (The pegboxes enable the lute to be tuned by turning the pegs to make the strings sound at higher or lower pitches.) Low-register bass strings are added on the extended neck. This gives a theorbo a much wider range of pitches (notes) than a regular lute. The theorbo was used during the Baroque music era (1600–1750) to play basso continuo accompaniment parts (as part of the basso continuo group, which often included harpsichord, pipe organ and bass instruments), and also as a solo instrument. (en) La tiorba (in lingua francese le théorbe, in inglese theorbo) è uno strumento musicale. Grande liuto basso caratterizzato sia da una rivolta verso l'interno tipicamente liutistica a cui sono fissate le corde tese sulla tastiera, sia da un prolungamento del (tratta nella definizione di Alessandro Piccinini, Intavolatura di Liuto, Bologna 1623-39), da cui partono un numero variabile di bordoni ben più lunghi delle altre corde (o cori), i quali venivano suonati esclusivamente a vuoto. Nella loro parte terminale tutte le corde sono fissate ad un ponticello. Tale strumento può arrivare a montare sino a 12 paia di corde. Si distinguono due tipi di tiorba: la tiorba romana, detta principalmente chitarrone, e la tiorba indicata anche come padovana, differenti per numero di cori in quanto la tiorba padovana ne conta otto sul manico e otto bordoni, e per le dimensioni di cassa armonica, manico e tratta, che nel chitarrone sono più lunghi. (it) De teorbe (of theorbe, soms ook theorbo) (via Fr. théorbe van Ital. tiorba; verdere afleiding onzeker) is een snaarinstrument uit de luitfamilie. Dit muziekinstrument is aan het einde van de 16e eeuw ontstaan in Noord-Italië en vervulde tot ca. 1750 de functie van continuo-instrument. Iemand die de teorbe bespeelt is een teorbist. De teorbe heeft een achteruitgebogen schroevenhouder (kraag); deze houder, voor zes snaren, ligt in het verlengde van de hals. Een tweede schroevenhouder, schuin achter de eerste aangebracht, is typerend voor de teorbe. Deze staat in verbinding met de acht vrij-zwevende, diatonisch gestemde bassnaren (bourdonsnaren), die slechts getokkeld worden, maar niet verkort. Oorspronkelijk werd dit instrument chitarrone genoemd, misschien als een verwijzing naar de Griekse , die in de Griekse oudheid werd gebruikt om zangers te begeleiden. De lange bassnaren zijn ontstaan om ook lage tonen te kunnen produceren op een luit, die tot die tijd het gangbare instrument was voor zangbegeleiding. De darmsnaren die nodig zijn voor dergelijke lage tonen zouden op een gewone luit onmogelijk dik worden waardoor verlenging noodzakelijk was. Opvallend aan de stemming van een teorbe is dat de hoogste twee snaren een octaaf lager gestemd zijn. De stemming in A van hoog naar laag is over het algemeen: a,e,b,g,d,A,G voor de snaren met vingerzetting en vervolgens de losse, lange snaren met stemming F,E,D,C,B,A,G. In Frankrijk is in de late barok ook een iets kleinere teorbe in gebruik geweest die in D werd gestemd. De Italiaanse componist Johannes Hieronymus Kapsberger, die veel solomuziek voor dit instrument heeft geschreven, gebruikte een teorbe die nog meer bassnaren bleek te hebben. De term tiorba is iets later in gebruik gekomen voor hetzelfde instrument. Aan het begin van de 17e eeuw werd de teorbe zeer populair voor het begeleiden van vroege opera's van Claudio Monteverdi, Jacopo Peri en Francesco Cavalli. In die tijd verspreidde het instrument zich verder over Europa. Met name in Frankrijk werd het instrument al snel geadopteerd om de Franse te begeleiden (tot dan toe op luit). De begeleiding op teorbe wijkt in notatie af van het solorepertoire: voor solomuziek wordt vaak luittabulatuur gebruikt, voor begeleiding becijferde bas. Het voordeel van becijferde bas is dat ook andere instrumenten en combinaties van instrumenten ingezet kunnen worden voor de begeleiding. Kapsberger heeft als uitzondering enige vocale werken uitgegeven met luittabulatuur voor teorbe met zang en baspartij. De teorbe vond aan het begin van de 18e eeuw een grote opleving in Frankrijk waar met name de Franse hofcomponist een groot oeuvre voor het instrument naliet. De latere aartsluit lijkt sprekend op een teorbe en wordt er vaak mee verward. (nl) テオルボ（英: theorbo、仏: théorbe、伊: tiorba）は、リュート族の撥弦楽器。16世紀末に現れ、バロック末期まで通奏低音楽器およびソロ楽器として幅広く使用された。同様の楽器でキタローネ（伊: chitarrone）と呼称されるものもある。 (ja) Teorba (lutnia basowa) – szarpany instrument muzyczny (chordofon szarpany), nazwa ta odnosi się do wielu instrumentów z rodziny lutni o długiej szyjce i podwójnej główce, takich jak: włoskie liuto attiorbato, francuskie théorbe des pièces, arcylutnia, niemiecka lutnia barokowa, .Etym. – fr. t(h)éorbe 'jw.' z wł. tiorba 'wielka lutnia' (pl) Uma teorba (ou tiorba) é um instrumento de cordas criado na Itália no final do século XVI. O nome teorba, na verdade, refere-se a uma variedade de instrumentos similares ao alaúde, de braço longo, com uma caixa de tarraxas, como o alaúde italiano liuto attiorbato, o francês théorbe des pièces, o britânico theorbo, o arquialaúde, o alaúde barroco alemão, o angélico ou angélica. A etimologia do nome tiorba ainda não foi explicada de maneira satisfatória. Considera-se a hipótese de que sua origem esteja relacionada à língua eslava ou turca, provindo do vocábulo "torba", que significa "bolsa" or "turbante". Segundo Athanasius Kircher, tiorba era um apelido na língua napolitana que de fato denotava a tábua em que os perfumistas moíam essências e ervas. (pt) Teorb (av italienska tiorba) är en luta med lång hals. Den är försedd med 6-8 extra diatoniskt stämda bassträngar, anbringade vid sidan av greppbrädan och stämda via en extra skruvlåda. Melodisträngarna brukade vara 26 till antalet, varav 12 stämda i kör och de översta två enkla. Teorben användes som generalbasinstrument under 16- och 1700-talet. En större variant av teorben kallades chitarrone. (sv) Тео́рба (нем. Theorbe, итал. tiorba, фр. théorbe, англ. theorbo) — струнный щипковый инструмент, басовая разновидность лютни. В Италии схожий инструмент также называли «китарроном» (итал. chitarrone, букв. «большая кифара»). Теорба и китаррон появились примерно одновременно, в конце XVI века — в связи с необходимостью басовых инструментов в опере и других оркестровых и ансамблевых жанрах раннего барокко. С этой целью у лютни продлили гриф и натянули бурдонные басовые струны. Таким образом, у инструмента появились два колковых механизма и два резонансных ящика. Обычно теорба имеет 14 струн, в некоторых сочинениях раннего барокко используется также 19-струнная теорба. При исполнении бассо континуо партия теорбы обычно повторяет партию небольшого органа. (ru) Теорба — щипковий струнний інструмент, басовий різновид лютні. (uk) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Theorbo-ref-white.jpg?width=300 |
| dbo:wikiPageExternalLink | http://earlymusicstudio.com/library/theorbo/ http://g.rebours.free.fr/6E/6.With_or_without_nails.html http://www.diegocantalupi.it/tesi.pdf http://www.theorbo.com/ http://www.tiorba.eu/timeline.html http://www.vanedwards.co.uk/spencer/html https://www.youtube.com/watch%3Fv=eVabz8LneI4 |
| dbo:wikiPageID | 262091 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 23416 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1122286412 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Bellerofonte_Castaldi dbr:Robert_de_Visée dbr:Rolf_Lislevand dbr:Scott_Fields dbr:Monody dbr:Robert_MacKillop dbr:Thomas_Mace dbr:Correntes dbr:Baroque_music dbr:Andreas_Martin_(lutenist) dbr:Archlute dbr:Charles_Hurel dbr:Voice_leading dbr:David_Loeb_(composer) dbr:Early_Music_(journal) dbr:Jacques_Gaultier dbr:Jakob_Lindberg dbr:Lute dbr:String_instrument dbr:Paul_O'Dette dbr:Commedia_dell'arte dbr:Melody dbr:Ernst_Gottlieb_Baron dbr:Oud dbr:Claudio_Monteverdi dbr:French_language dbr:German_language dbr:Giuliano_Paratico dbr:Bouzouki dbr:Bassline dbr:Basso_continuo dbr:Chitarra_Italiana dbr:Slavic_languages dbr:Francesco_Bartolomeo_Conti dbr:François_Couperin dbr:Harp dbr:Harpsichord dbr:String_(music) dbr:Syntagma_Musicum dbr:Tablature dbr:Tambouras dbr:Matthew_Wadsworth dbr:Music_notation dbr:Turkish_language dbr:William_Lawes dbr:Giovanni_Girolamo_Kapsperger dbr:Gittern dbr:Giulio_Caccini dbr:Joan_Ambrosio_Dalza dbr:Le_nuove_musiche dbr:Allemande dbr:Drone_(music) dbc:Baroque_instruments dbc:Orchestral_instruments dbr:Figured_bass dbr:Angelo_Michele_Bartolotti dbr:Angélique_(instrument) dbc:Necked_bowl_lutes dbr:Bridge_(instrument) dbc:Basso_continuo_instruments dbr:Eduardo_Egüez dbr:Florentine_Camerata dbr:Italian_language dbr:Courante dbr:Course_(music) dbr:Texture_(music) dbr:Richard_Stone_(musician) dbr:Athanasius_Kircher dbr:Accompaniment dbr:Chord_(music) dbr:Alessandro_Piccinini dbr:Kapsberger dbr:L'Orfeo dbr:Latin_America dbr:Jean-Baptiste_Lully dbr:Musical_tuning dbr:Transposition_(music) dbr:Pipe_organ dbr:Michael_Praetorius dbr:Neapolitan_language dbr:Octave dbr:Orchestra_of_the_Age_of_Enlightenment dbr:Christina_Pluhar dbr:Xavier_Diaz-Latorre dbr:Yasunori_Imamura dbr:YouTube dbr:Nicolas_Hotman dbr:Massimo_Marchese dbr:Sarabande dbr:Roman_Turovsky-Savchuk dbr:Nigel_North dbr:Sylvius_Leopold_Weiss dbr:Lynda_Sayce dbr:Stephen_Stubbs dbr:Plucked_string_instrument dbr:Gigue dbr:Torban dbr:Prystrunky dbr:Pandura dbr:Tiorbino dbr:Unmeasured_prelude dbr:Stephen_Goss dbr:Gagliarda dbr:Necked_bowl_lutes dbr:Arpeggiation dbr:Pegbox dbr:Re-entrant_tuning dbr:Lombardic_dialects dbr:Roman_Turovsky dbr:Doi:10.1093/gmo/9781561592630.article.27808 dbr:File:Antiveduto_Gramatica_-_The_Theorbo_Player_-_WGA10353.jpg dbr:File:Jan_van_Bijlert_-_Musical_Company_-_WGA02182.jpg dbr:File:Theorbo-wright.jpg dbr:File:Tuning-tior.png dbr:Guitarrón_(disambiguation) |
| dbp:align | right (en) |
| dbp:classification | *Necked bowl lutes *String instruments (en) |
| dbp:name | Theorbo (en) |
| dbp:names | chitarrone, theorbo lute; (en) de: Theorbe; it: tiorba, tuorba (en) fr: téorbe, théorbe, tuorbe; (en) |
| dbp:related | *Angélique *Archlute *Chitarra Italiana *Bouzouki *Lute *Oud *Pandura *Theorbo *Tambouras *Tiorbino *Torban (en) |
| dbp:video | 0001-01-11 (xsd:gMonthDay) |
| dbp:width | 210 (xsd:integer) |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Authority_control dbt:Circa dbt:Citation_needed dbt:Cite_web dbt:Commons_category dbt:External_media dbt:ISBN dbt:Redirect dbt:Reflist dbt:Short_description dbt:Lute dbt:Renaissance_music dbt:Infobox_Instrument |
| dcterms:subject | dbc:Baroque_instruments dbc:Orchestral_instruments dbc:Necked_bowl_lutes dbc:Basso_continuo_instruments |
| gold:hypernym | dbr:Instrument |
| rdf:type | owl:Thing dbo:Agent yago:WikicatBaroqueInstruments yago:Artifact100021939 yago:Device103183080 yago:Instrument103574816 yago:Instrumentality103575240 yago:MusicalInstrument103800933 yago:Object100002684 yago:PhysicalEntity100001930 dbo:MusicalArtist yago:Whole100003553 yago:WikicatEarlyMusicalInstruments |
| rdfs:comment | Theorba neboli chitarrone je velká basová loutna rozšířená o dlouhý krk s pražci a basovými strunami připojenými k samostatné hlavici, standardně do celkového počtu čtrnácti. Byla vyvinuta na konci 16. století jako doprovodný nástroj pro tehdy komponovanou hudbu v novém stylu skladatelů jako Claudio Monteverdi, Jacopo Peri, Sigismondo d’India či Giulio Caccini. Používána byla až do poloviny 18. století. (cs) Η θεόρβη (ιτ.: tiorba και tuorbe, γαλ.: théorbe, γερμ.: Theorbe, αγγλ.: Theorbo) είναι έγχορδο μουσικό όργανο, που υπάγεται στην υποκατηγορία των νυκτών. Το όνομα θεόρβη χρησιμοποιείται ιστορικά για να περιγράψει μια σειρά από είδη , στα οποία συμπεριλαμβάνονται το ιταλικό liuto attiorbato, η γαλλική théorbe des pièces, το αγγλικό theorbo, το αρχιλαούτο, το γερμανικό και η angélique ή angelica. Η ετυμολογία του ονόματος παραμένει ασαφής, αν και κάποιες πηγές ισχυρίζονται τη σύνδεσή της με την τούρκικη ή σλαβική λέξη "torba" (ελλ. ), που σημαίνει σάκος ή τουρμπάνι. (el) La teorbo (itale Tiorba, france Tuorbe, angle Theorbo) estas muzikinstrumento, kiu apartenas kiel plukinstrumento al la kordinstrumentoj. La nomo teorbo markas serion de diversaj basliutoj, la tiel nomataj arĉliutoj, ties komuneco konsistas en dua agordejo por la muntado de bordunkordoj: , , , franca , angla Theorbo, , germana , / Angelica. La etimologio de la nomo ĝis nun estas neklara. (eo) Tiorba lautearen taldeko hari-instrumentua. Lautearen hariak izateaz gainera, tiorbak hari baxu gehiago ditu, gorago dagoen bigarren larako-multzo bati lotzen zaizkionak. XVI. mendearen bukaeran, eta, 1600. urte aldera, edo italiarrak izan ziren tiorbaren asmatzaileak; ahotsari laguntzeko edo baxu jarraitu gisa jotzeko erabili zuten. (eu) La tiorba es un instrumento musical semejante al laúd barroco, pero con mayores dimensiones, ya que puede llegar a medir entre 115 y 130 cm, aunque hay una versión menor denominada tiorbino. Suele llevar 14 cuerdas y está compuesto por dos mástiles o mangos y ocho cuerdas adicionales para los bajos, sin trastear. Según el diccionario de la lengua española es un vocablo de origen incierto aunque se cree que proviene del latín tiorba. (es) Is é is siotaróiné nó teorbó ann ná liút le muineál fada, a d'úsáidtí sa 16ú–17ú céad chun amhránaíocht a thionlacan. Bhíodh 6 phéire snáithe caoláin nó sreang miotail rite thar mhéarchlár le cipíní méire, agus 8 ndordsreang nach raibh stoptha is a rinne nóta amháin. Is féidir go mbeidh sé suas le 190 cm ar fhad. (ga) テオルボ（英: theorbo、仏: théorbe、伊: tiorba）は、リュート族の撥弦楽器。16世紀末に現れ、バロック末期まで通奏低音楽器およびソロ楽器として幅広く使用された。同様の楽器でキタローネ（伊: chitarrone）と呼称されるものもある。 (ja) Teorba (lutnia basowa) – szarpany instrument muzyczny (chordofon szarpany), nazwa ta odnosi się do wielu instrumentów z rodziny lutni o długiej szyjce i podwójnej główce, takich jak: włoskie liuto attiorbato, francuskie théorbe des pièces, arcylutnia, niemiecka lutnia barokowa, .Etym. – fr. t(h)éorbe 'jw.' z wł. tiorba 'wielka lutnia' (pl) Uma teorba (ou tiorba) é um instrumento de cordas criado na Itália no final do século XVI. O nome teorba, na verdade, refere-se a uma variedade de instrumentos similares ao alaúde, de braço longo, com uma caixa de tarraxas, como o alaúde italiano liuto attiorbato, o francês théorbe des pièces, o britânico theorbo, o arquialaúde, o alaúde barroco alemão, o angélico ou angélica. A etimologia do nome tiorba ainda não foi explicada de maneira satisfatória. Considera-se a hipótese de que sua origem esteja relacionada à língua eslava ou turca, provindo do vocábulo "torba", que significa "bolsa" or "turbante". Segundo Athanasius Kircher, tiorba era um apelido na língua napolitana que de fato denotava a tábua em que os perfumistas moíam essências e ervas. (pt) Teorb (av italienska tiorba) är en luta med lång hals. Den är försedd med 6-8 extra diatoniskt stämda bassträngar, anbringade vid sidan av greppbrädan och stämda via en extra skruvlåda. Melodisträngarna brukade vara 26 till antalet, varav 12 stämda i kör och de översta två enkla. Teorben användes som generalbasinstrument under 16- och 1700-talet. En större variant av teorben kallades chitarrone. (sv) Теорба — щипковий струнний інструмент, басовий різновид лютні. (uk) La tiorba (de l'italià tiorba, deformació de tiorbo, "miop", al seu torn derivat del llatí turbulos, "tèrbol") és un instrument de corda pinçada de la família del llaüt barroc de grans dimensions, amb dos clavillers o mànecs i vuit cordes addicionals per als baixos, sense trastejar. Va gaudir de gran favor durant els segles xvi i xvii. A finals del segle xviii desaparegué com a instrument de concert i de societat per a deixar pas a la guitarra. (ca) Die Theorbe (italienisch tiorba, französisch théorbe, englisch theorbo) ist ein Musikinstrument und gehört als Schalenhalslaute zur Familie der Lauteninstrumente. Ihr bautechnisches Kennzeichen ist der zweite Wirbelkasten an einem verlängerten Hals. Typen der aus der Renaissancelaute entstandenen Theorbe sind der italienische (bzw. – im Gegensatz zur Paduanischen Theorbe – römische) chitarrone, die französische théorbe des pièces und die English theorbo. Im Unterschied zur Laute im engeren Sinne werden bei der Theorbe die Quintsaite und die Quartsaite (d. h. die erste und zweite Saite) rückläufig eine Oktave tiefer gestimmt. Die Theorbe wurde als Soloinstrument, in der Kammermusik und in Orchestern verwendet. Solomusik für Theorbe wurde meist in Tabulatur notiert. (de) Theorbo adalah sebuah alat musik petik dari keluarga kecapi, dengan leher panjang dan pegbox kedua. Seperti kecapi, theorbo memiliki kotak suara melengkung-belakang (kotak berlubang) dengan bagian atas kayu, biasanya dengan lubang suara, dan leher memanjang keluar dari kotak suara. Seperti halnya kecapi, pemain memetik atau memetik dawai dengan satu tangan sambil "resah" (menekan ke bawah) dawai dengan tangan lainnya; menekan senar di tempat yang berbeda di leher menghasilkan nada yang berbeda, sehingga memungkinkan pemain untuk memainkan akord, garis bass dan melodi. (in) Le théorbe ou téorbe (ou encore tüorbe) est un instrument à cordes pincées — une sorte de grand luth — créé en Italie à la fin du XVIe siècle. Au XVIIe siècle, l'évolution du théorbe a suivi deux voies : * le théorbe romain, encore appelé chitarrone ; * le théorbe de Padoue. Les joueurs de théorbe se nomment théorbistes. Le théorbe était utilisé à la fois pour la basse continue et comme instrument soliste. Il servait aussi pour l'accompagnement du chant. (fr) The theorbo is a plucked string instrument of the lute family, with an extended neck and a second pegbox. Like a lute, a theorbo has a curved-back sound box (a hollow box) with a wooden top, typically with a sound hole, and a neck extending out from the soundbox. As with the lute, the player plucks or strums the strings with one hand while "fretting" (pressing down) the strings with the other hand; pressing the strings in different places on the neck produces different pitches (notes), thus enabling the performer to play chords, basslines and melodies. (en) La tiorba (in lingua francese le théorbe, in inglese theorbo) è uno strumento musicale. Grande liuto basso caratterizzato sia da una rivolta verso l'interno tipicamente liutistica a cui sono fissate le corde tese sulla tastiera, sia da un prolungamento del (tratta nella definizione di Alessandro Piccinini, Intavolatura di Liuto, Bologna 1623-39), da cui partono un numero variabile di bordoni ben più lunghi delle altre corde (o cori), i quali venivano suonati esclusivamente a vuoto. Nella loro parte terminale tutte le corde sono fissate ad un ponticello. Tale strumento può arrivare a montare sino a 12 paia di corde. (it) De teorbe (of theorbe, soms ook theorbo) (via Fr. théorbe van Ital. tiorba; verdere afleiding onzeker) is een snaarinstrument uit de luitfamilie. Dit muziekinstrument is aan het einde van de 16e eeuw ontstaan in Noord-Italië en vervulde tot ca. 1750 de functie van continuo-instrument. Iemand die de teorbe bespeelt is een teorbist. In Frankrijk is in de late barok ook een iets kleinere teorbe in gebruik geweest die in D werd gestemd. De teorbe vond aan het begin van de 18e eeuw een grote opleving in Frankrijk waar met name de Franse hofcomponist een groot oeuvre voor het instrument naliet. (nl) Тео́рба (нем. Theorbe, итал. tiorba, фр. théorbe, англ. theorbo) — струнный щипковый инструмент, басовая разновидность лютни. В Италии схожий инструмент также называли «китарроном» (итал. chitarrone, букв. «большая кифара»). При исполнении бассо континуо партия теорбы обычно повторяет партию небольшого органа. (ru) |
| rdfs:label | Tiorba (ca) Theorba (cs) Theorbe (de) Θεόρβη (el) Teorbo (eo) Tiorba (es) Tiorba (eu) Théorbe (fr) Siotaróiné (ga) Teorbo (in) Tiorba (it) テオルボ (ja) Teorbe (nl) Teorba (pl) Teorba (pt) Theorbo (en) Teorb (sv) Теорба (ru) Теорба (uk) |
| owl:sameAs | freebase:Theorbo yago-res:Theorbo http://d-nb.info/gnd/4185092-0 http://d-nb.info/gnd/4147736-4 wikidata:Theorbo dbpedia-bg:Theorbo dbpedia-ca:Theorbo dbpedia-cs:Theorbo dbpedia-de:Theorbo dbpedia-el:Theorbo dbpedia-eo:Theorbo dbpedia-es:Theorbo dbpedia-eu:Theorbo dbpedia-fa:Theorbo dbpedia-fr:Theorbo dbpedia-ga:Theorbo dbpedia-he:Theorbo dbpedia-hu:Theorbo dbpedia-id:Theorbo dbpedia-io:Theorbo dbpedia-it:Theorbo dbpedia-ja:Theorbo dbpedia-mk:Theorbo dbpedia-nl:Theorbo dbpedia-nn:Theorbo dbpedia-no:Theorbo dbpedia-oc:Theorbo dbpedia-pl:Theorbo dbpedia-pt:Theorbo dbpedia-ro:Theorbo dbpedia-ru:Theorbo dbpedia-simple:Theorbo dbpedia-sr:Theorbo dbpedia-sv:Theorbo dbpedia-uk:Theorbo http://uz.dbpedia.org/resource/Teorba https://global.dbpedia.org/id/4zK4X |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Theorbo?oldid=1122286412&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Antiveduto_Gramatica_-_The_Theorbo_Player_-_WGA10353.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Jan_van_Bijlert_-_Musical_Company_-_WGA02182.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Theorbo-ref-white.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Theorbo-wright.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Tuning-tior.png |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Theorbo |
| is dbo:formerBandMember of | dbr:Florilegium_(music_group) |
| is dbo:instrument of | dbr:Rolf_Lislevand dbr:Evangelina_Mascardi dbr:Sofie_Vanden_Eynde dbr:Michael_Landau |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Chitarrone dbr:Théorbe dbr:Liuto_attiorbato dbr:Theorb dbr:Theorbo_lute dbr:Téorbe dbr:Tuorbe dbr:Tuorba dbr:Theorba dbr:Theorbe dbr:Theorbist dbr:Theorboe dbr:Tiorba dbr:Tiorbe |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Bellerofonte_Castaldi dbr:Benedetto_Ferrari dbr:Prelude_in_C_minor,_BWV_999 dbr:Robert_de_Visée dbr:Rolf_Lislevand dbr:List_of_chordophones_by_Hornbostel–Sachs_number dbr:List_of_composers_for_lute dbr:List_of_compositions_by_Antonio_Vivaldi dbr:List_of_compositions_by_James_MacMillan dbr:List_of_compositions_for_viola:_S dbr:List_of_general_music_articles_in_Rees's_Cyclopaedia dbr:Monody dbr:New_Dutch_Academy dbr:Swedish_lute dbr:Profeti_della_Quinta dbr:Baroque_music dbr:Bartolomeo_Cristofori dbr:Biwa dbr:Alice_Piérot dbr:Andrew_Rutherford_(lutenist) dbr:Arcangelo_Corelli dbr:Archlute dbr:Hopkinson_Smith dbr:Jordi_Savall dbr:List_of_musical_instruments_by_Hornbostel–Sachs_number:_321.321 dbr:Patrick_O'Brien_(musician) dbr:Per_un_amico dbr:Richard_Stone_(lutenist) dbr:Charles_Coypeau_d'Assoucy dbr:Charles_Emmanuel_Biset dbr:Charles_Hurel dbr:David_Rubio dbr:David_Schirmer dbr:Index_of_music_articles dbr:Indianapolis_Baroque_Orchestra dbr:Insula_Magica dbr:Jakob_Lindberg dbr:Johannette_Zomer dbr:L'Arpeggiata dbr:Lute dbr:Mandora dbr:May_14 dbr:September_13 dbr:List_of_musical_instruments dbr:List_of_musical_instruments_by_Hornbostel–Sachs_number:_32 dbr:List_of_period_instruments dbr:String_instrument dbr:Stringed_instrument_tunings dbr:Paul_O'Dette dbr:1606_in_music dbr:1607_in_music dbr:1610_in_music dbr:1613_in_music dbr:1614_in_music dbr:1616_in_music dbr:1617_in_music dbr:1622_in_music dbr:1630_in_music dbr:Elizabeth_Dudley,_Countess_of_Löwenstein dbr:Ernst_Gottlieb_Baron dbr:Esther_(Handel) dbr:Georg_Reutter dbr:Orchestra dbr:Oud dbr:Texas_Early_Music_Project dbr:Vincent_Dumestre dbr:Christmas_Oratorio dbr:Circe dbr:Classical_music dbr:Claudio_Monteverdi dbr:François_Pinel dbr:Fronimo_(software) dbr:Germain_Pinel dbr:Giulio_Cesare dbr:Museo_internazionale_e_biblioteca_della_musica dbr:Musica_Secreta dbr:Concerto_grosso dbr:Concerto_in_C_major,_RV_558 dbr:The_Lord_of_the_Rings_Online dbr:The_Well-Tempered_Clavier dbr:Andrey_Razumovsky dbr:Anna_Bon dbr:Arabs dbr:Bassline dbr:Basso_continuo dbr:Madrigal dbr:Chitarra_Italiana dbr:Stefano_Bernardi dbr:Francesco_Bartolomeo_Conti dbr:Francesco_Manelli dbr:Francis_Prujean dbr:František_Tůma dbr:Harmonia_Caelestis dbr:Ignazio_Albertini dbr:John_Johnson_(composer) dbr:José_Miguel_Moreno dbr:Leonora_Baroni dbr:Leopoldo_Franciolini dbr:Ospedale_della_Pietà dbr:Paul_Fischer_(luthier) dbr:Philipp_Stolle dbr:Stephen_Murphy_(lutemaker) dbr:Mauricio_Buraglia dbr:Michel_Lambert dbr:Music_of_Andalusia dbr:Musica_Fiorita dbr:Barbara_Strozzi dbr:Barbiton dbr:Cello dbr:Timeline_of_Florence dbr:Trio_sonata dbr:William_Lawes dbr:Giovanni_Battista_Vitali dbr:Giovanni_Girolamo_Kapsperger dbr:Giovanni_Zamboni dbr:Gittern dbr:Joachim_Tielke dbr:Jonathan_Dunford dbr:Laurence_Traiger dbr:Le_Poème_Harmonique dbr:Miriam_Feuersinger dbr:Terpsicore dbr:A_Woman_Playing_the_Theorbo-Lute_and_a_Cavalier dbr:Achton_Friis dbr:Amazing_Blondel dbr:Dr_Dee dbr:Amaryllis_(band) dbr:Evangelina_Mascardi dbr:Fantasia_Lindum dbr:Figured_bass dbr:Florilegium_(music_group) dbr:Francesca_Caccini dbr:André_Bon dbr:Angelo_Michele_Bartolotti dbr:Angélique_(instrument) dbr:Baroque_orchestra dbr:Bartholomeus_van_der_Helst dbr:Bartolomeo_Barbarino dbr:Nicola_Campogrande dbr:Christopher_Wilke dbr:Hille_Perl dbr:History_of_lute-family_instruments dbr:History_of_opera dbr:Juditha_triumphans dbr:Lelio_Colista dbr:List_of_English_words_of_Turkic_origin dbr:Pierre_Gaultier dbr:Éric_Gaudibert dbr:Reentrant_tuning dbr:Harp_guitar dbr:Jacopo_Gianninoto dbr:Taverner_Consort_and_Players dbr:Jill_Feldman dbr:Marco_Uccellini dbr:Maria_Margherita_Grimani dbr:Mary_Woodhouse dbr:Sofie_Vanden_Eynde dbr:Soldier_Playing_the_Theorbo dbr:Atlanta_Baroque_Orchestra dbr:Chamber_music dbr:Chatham_Baroque dbr:Chitarrone dbr:Johann_Adam_von_Questenberg dbr:Kahlil_Gibran dbr:Eikon_Basilike dbr:Jean-Baptiste_Lully dbr:Terrell_Stone dbr:Wobbler_(band) dbr:Discography_of_motets_by_Johann_Sebastian_Bach dbr:Django_(music_software) dbr:Auditorium_(composition) dbr:Photos_of_Ghosts dbr:Pipa dbr:Cittern dbr:Classical_period_(music) dbr:Théorbe dbr:Konrad_Junghänel dbr:Michael_Landau dbr:Catacoustic_Consort dbr:Cezar_Mateus dbr:Seven-string_guitar dbr:Christina_Pluhar dbr:Nicolas_Hotman dbr:Luthier dbr:Massimo_Marchese dbr:Rud dbr:Nicolas_Gigault dbr:Nigel_North dbr:Il_Sant'Alessio dbr:List_of_string_instruments dbr:Stefano_Landi dbr:Lynda_Sayce dbr:Éric_Bellocq dbr:Spinettone dbr:Plucked_string_instrument dbr:Royal_Academy_of_Music_(company) dbr:First_of_October_(band) dbr:Giacomo_Carissimi dbr:Mandocello dbr:Opera_seria dbr:Torban dbr:Philippe_Goibaut dbr:Liuto_attiorbato dbr:Sonata_da_camera dbr:Pera_Ensemble dbr:Ukrainian_folk_music dbr:Sub_olea_pacis_et_palma_virtutis dbr:Pandura dbr:Tiorbino dbr:Raquel_Andueza dbr:Tombeau dbr:Lambert_(musician) dbr:Rob_MacKillop dbr:Theorb dbr:Theorbo_lute dbr:Téorbe dbr:Tuorbe dbr:Tuorba dbr:Theorba dbr:Theorbe dbr:Theorbist dbr:Theorboe dbr:Tiorba dbr:Tiorbe |
| is dbp:drum of | dbr:List_of_musical_instruments_by_Hornbostel–Sachs_number:_321.321 |
| is dbp:instrument of | dbr:Rolf_Lislevand dbr:Sofie_Vanden_Eynde dbr:Michael_Landau |
| is dbp:related of | dbr:Archlute dbr:Gittern dbr:Angélique_(instrument) dbr:Pipa dbr:Mandocello |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Theorbo |
