Yarsanism (original) (raw)
El yarsanisme (kurd: یاڔﮦساﻥ, Yâresân; persa: اهل حق, Ahl-e Haqq, ‘Poble de la Veritat’) és una religió provinent d'una secta mística medieval eminentment kurda que hauria estat fundada vers el segle xiv o XV a Hawraman per Sultan Sehak (Sàyyid Ishaq).
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | El yarsanisme (kurd: یاڔﮦساﻥ, Yâresân; persa: اهل حق, Ahl-e Haqq, ‘Poble de la Veritat’) és una religió provinent d'una secta mística medieval eminentment kurda que hauria estat fundada vers el segle xiv o XV a Hawraman per Sultan Sehak (Sàyyid Ishaq). (ca) Jarsanismus či Ahl-e Hakk (kurdsky یارسان Yarsan, persky اهل حق Ahl-e Haqq, „lid Pravdy“) je synkretické náboženství, které bylo založeno ve 14. století v západním Íránu . Celkem má více než 1 000 000 vyznavačů, kteří žijí v západním Íránu a v Iráku a kteří jsou převážně etničtí Kurdové, ačkoli existují i menší skupiny vyznavačů tohoto učení z řad Peršanů, Loriů, Azerů a Arabů. V Iráku jsou příslušníci tohoto náboženství také nazýváni Kaka'i. V Íránu se počet příslušníků náboženství odhaduje na 1 000 000, i když jejich přesný počet je obtížné zjistit. Toto číslo by z jarsanismu dělalo druhé největší náboženství v Íránu hned po islámu. Náboženské texty jsou převážně psány v gorani (jednom z kurdských jazyků), ale málo jarsanů tento jazyk ovládá a namísto toho používají jiné kurdské jazyky, např. sorání. Nejvýznamnější náboženskou knihou je Kalâm-e Saranjâm (Sarandžám). Jarsanismus byl zčásti ovlivněn zoroastrismem a islámem. Islámské období je řazeno jako druhý cyklus božského zjevení, v jehož čele stojí Alí ibn Abí Tálib. Vliv zoroastrismu je patrný v sedmi „vládcích temnot", kteří byli v druhém cyklu inkarnovaní jako: Abú Bakr, Umar, Usmán, Talha, Zubajr, Rahmán a Mu'ávija. Podobný je i dualismus, kdy jarsanové věří, že se vesmír skládá ze dvou světů: vnitřního (Bátiní) a vnějšího (Záhirí), z nichž každý má vlastní řád. Patrné jsou některé analogie se sektou jezídů (obě náboženství obsahují sedm andělů atd.) Hlavním náboženským obřadem je džam (z arabského slova pro „shromáždění“), kde hrají ústřední roli modlitby, hudba a posvátné texty (kalám – arabsky „řeč“, „promluva“), stejně jako sdílení posvěceného pokrmu, jímž často bývá maso obětního zvířete. Vyskytuje se i zimní slavnost připomínající narození sultána Sahaka. (cs) اليارسانية، أو الكاكائية، و التي تسمى أيضا بـأهل الحق (من قبل الإيرانيين، والعرب) هي أحد فروع الديانة اليزدانية القديمة (كلمة يزدان تعني الرب أو الخالق أو الله)، التي كانت معتنقة من قبل معظم الأكراد قبل المد الإسلامي في إيران، والتي يقسم في الوقت الحاضر إلى ثلاثة أقسام رئيسية وهي اليزيدية، اليارسانية، علويو تركيا. هناك اعتقاد شائع بأن معظم الأكراد كانوا معتنقين للديانة الزرادشتية قبل اعتناقهم الإسلام، و لكن الوثائق التاريخية تشير إلى أن معظم الأكراد كانوا من أتباع الديانة اليزدانية، والتي اختلطت كثيرا مع الزرادشتية و لكنها حافظت على خطها العام المستقل عن الزرادشتية. يعيش اليارسانيون أو أهل الحق في غرب إيران وبالتحديد محافظة کرمانشاه، وأيضا في منطقة كركوك في شمال العراق، بينما اليارسانيون أو أتباع أهل الحق من الأكراد يعيشون في مندلي وخانقين وبعقوبة في محافظة ديالى، و كذلك في أربيل والسليمانية و الموصل وبغداد، وتقدر أعدادهم في العراق بأكثر من مليون نسمة. يعتقد أهل الحق أن الألوهة (الحق) تتجلَى بنفسها في سلسلة من المظهريات تُسمَى أدواراً وتكتمل بالرقم سبعة، الدور رقم أربعة هو السلطان إسحق البرزنجي مؤسس الديانة في القرن الرابع عشر، وخمسة هو المسيح وستة هو الإمام علي، ويعتقدون أن الإمام المهدي سيأتي لإتمام الأدوار السبعة. يؤمن أتباع اليارسانية بتناسخ الأرواح ولا يعتقدون بعذابات القبر، ولا يلعنون أياً من المخلوقات، ومن بينها الشيطان. يطلقون شواربهم، ويحرَمون حلاقتها أو تشذيبها إذ يعتقدون أنهم يتوارثونها من الإمام علي نفسه. ويؤمنون أن الخالق الأعظم لا يدير شؤون العباد بصورة مباشرة بل عن طريق تجسدات ومنها ستة لحد هذا العصر . يطلق على الكتاب المقدس لأهل الحق «سه ر ئه نجام (سنچنار)» و هو كتاب باللغة الكردية و تعني بالعربية النتيجة العظمى. (ar) Jarsanismo, Ahl-e Haqq aŭ Kaka'i (kurde یارسان, perse اهل حق), estas sinkreta religio fondita de fine de la 14-a jarcento en okcidenta Irano. La totala nombro de sekvantoj de Jarsanismo estas ĉirkaŭkalkulita ĝuste super duonmiliono en Irano kaj Irako kiuj estas ĉefe Kurdoj el la triboj Guran, Senĝavi, Kalhor, Zangana kaj Jalalvando. Tjurkaj Jarsanaj enklavoj estas en Irano. Kelkaj Jarsanistoj en Irako estas nomataj Kaka'i. Jarsanistoj diras, ke kelkaj homoj nomas ilin malapreze kiel "Ali-o-allahi" aŭ "adorantoj de Ali" kion la Jarsanistoj neas. Multaj Jarsanistoj kaŝas sian religion pro premo de la Islamisma sistemo de Irano, kaj ne estas precizaj statistikoj de ilia nombrado. La Jarsanistoj havas distingan religian literaturon verkitan ĉefe en Gorana lingvo. Tamen, malmultaj modernaj Jarsanistoj povas legi aŭŭ verki la goranan ĉar ilia gepatra lingvo estas de Sudaj Kurdaj dialektoj aŭ Sorana lingvo. Ilia centra religia libro estas nomata Kalâm-e Saranjâm, verkita en la 15-a jarcento kaj bazita sur la instruoj de Sultan Sahak. (eo) Die Ahl-e Haqq (persisch اهل حق, DMG Ahl-e Ḥaqq, ‚Leute der Wahrheit [Gottes]‘; kurdisch یارسان Yarsan), auch Kaka’i bzw. Yaresan genannt, sind eine im 14. Jahrhundert von einem wandernden Derwisch, Sultan Sahak, gegründete Religionsgemeinschaft, die zwischen der Grenze der Autonomen Region Kurdistan im Irak (um Halabdscha) und dem Iran in Lorestan und um Kermānschāh und in neuerer Zeit auch in westlichen Staaten in der Diaspora beheimatet ist. Neben kurdischen Anhängern gibt es auch Luren, Aserbaidschaner, Perser und Araber. Der Terminus Ahl-e Haqq wird daneben auch von islamischen Sekten, wie den Hurufiten, verwendet. Die Religion der Ahl-e Haqq weist neben schiitischen Facetten vor allem deutliche Elemente des Jesidentums und Alevitentums auf. Die Mitgliederzahl wird auf eine Million geschätzt. Die Hauptheiligtümer der Ahl-e Haqq sind das Grab des Baba Yadgar in und das Grab Sultan Sahaks in . Die religiöse Literatur der Ahl-e Haqq mit dem Hauptwerk Kalam-e Saranjam ist überwiegend auf Gorani (Hawrami und Leki) geschrieben, wobei die meisten Ahl-e Haqq lekisprachig sind. Die Ahl-e Haqq selbst betrachten sich – unabhängig davon welchen Dialekt sie sprechen – als Gûran (Goran)-Kurden. (de) El yaresanismo o yarsanismo (del kurdo یارسان Yâresân, en persa اهل حق Ahl-e Haqq o «Gente de la Verdad») es una religión o corriente mística fundada en el siglo XIV d. C. por el líder espiritual kurdo . El número de adeptos se ha estimado entre uno y tres millones, situados principalmente entre el Irán occidental e Irak, en su mayoría de etnia kurda aunque existen también grupos menores de persas, luros, azeríes, laq, guilakíes, mazandaraníes y árabes. En Irak, algunos yaresaníes son llamados kakai (en árabe, كاكائي), mientras que en Irán son a menudo confundidos con otras sectas bajo la denominación de aliolahíes (en persa, علیالهی), peyorativa. La denominación Ahl-e Haqq ha sido adoptada además por corrientes del esoterismo islámico distintas del yarsanismo, como los nosairíes y . La literatura religiosa yaresaní está escrita en y parcialmente en persa, aunque pocos yaresaníes actuales pueden leer el goraní. Hasta el siglo XX, la fe estaba estrictamente limitada a los kurdos nacidos de familia yaresaní, llamados chekidé («goteados», en persa چکیده) por oposición a los adherentes por vía matrimonial o chasbidé («pegados», en persa چسبیده). En la actualidad, la mayoría de adeptos se encuentran en los clanes kurdos Goran, Qaljani, Bayalani y Sanyabi del occidente iraní, constituyendo alrededor de un tercio de la provincia de Kermanshah. (es) Yarsan atau Ahle Haqq (bahasa Kurdi: یارسان, Yarsan, bahasa Persia: اهل حق; "Ahli Kebenaran"), adalah agama sinkretis yang didirikan oleh pada akhir abad ke-14 di Iran barat. Jumlah total penganut agama Yarsan diperkirakan sekitar 2.000.000 atau 3.000.000 orang. Mereka dapat ditemukan terutama di Iran barat dan Irak timur, sebagian besar berasal dari etnis , meskipun ada juga sedikit penganut yang berasal dari etnis-etnis seperti Turki, Persia, , Azerbaijan dan Arab. Beberapa pengikut agama Yarsan di Irak biasa disebut sebagai Kaka'i. Penganut agama Yarsan atau Yarsanis juga ditemukan di beberapa komunitas pedesaan di Turki tenggara. Banyak penganut agama Yarsan menyembunyikan agama mereka karena tekanan sistem Islam Iran, dan tidak ada statistik pasti dari populasi mereka. (in) Le yârsânisme ou yaresanisme (kurde : yâresân) est une religion qui est pratiquée exclusivement par les Kurdes entre les Kurdistans irakien et iranien. « Yâresân » peut se comprendre comme Peuple de la vérité aussi bien que Homme de Dieu. La religion fut fondée par la figure spirituelle kurde Sultan Sahâk à la fin du XIVe siècle en Iran occidental (aujourd'hui Kurdistan irakien). (fr) Yarsanism, Ahl-e Haqq or Kaka'i (Kurdish: یارسان, romanized: Yarsan or Kurdish: ئەهل-ە هەق, romanized: Ehl-e heq; Persian: اهل حق, Arabic: كاكائي), is a syncretic religion founded by Sultan Sahak in the late 14th century in western Iran. The total number of followers of Yarsanism is estimated to be over half a million to one million in Iran. The numbers in Iraq are unknown. Followers are mostly Kurds from the Guran, Sanjâbi, Kalhor, Zangana and Jalalvand tribes. Turkic-speaking Yarsan enclaves also exist in Iran. Some Yarsanis in Iraq are called Kaka'i. Yarsanis say that some people call them disparagingly as "Ali-o-allahi" or "worshipers of Ali" which labels Yarsanis deny. Many Yarsanis hide their religion due to pressure of Iran's Islamic system, and there are no exact statistics of their population. The Yarsanis have a distinct religious literature primarily written in the Gorani language. However, few modern Yarsani can read or write Gorani as their mother tongue is Southern Kurdish or Sorani. Their central religious book is called the Kalâm-e Saranjâm, written in the 15th century and based on the teachings of Sultan Sahak. (en) L'Ahl-e Ḥaqq, in persiano اهل حق, o Yarsanesimo, espressione persiana derivata dall'arabo, significa "Gente della Verità". Altre autodefinizioni sono "Uomini di Dio" o in curdo: یارسان o Yāresān, e si riferiscono a un movimento religioso-mistico derivato dall'Islam, attualmente presente essenzialmente nell'Iran occidentale e strutturalmente prossimo alla religione dei Yazidi. Secondo alcuni studiosi, Ahl-e Ḥaqq, Yazidi e Alevi partecipano a una sorta di Culto degli Angeli, una forma di religiosità d'origine islamica sviluppatasi in ambiente curdo. Gli aderenti dell'Ahl-e Ḥaqq sono comunemente etichettati come musulmani perché adottano numerose sue superficiali forme di religiosità, inclusa la venerazione per ʿAlī ibn Abī Tālib, il quarto califfo e primo Imām sciita, e perché praticano la taqiyya (dissimulazione) sciita. I critici della loro fede si riferiscono ai devoti definendoli Ali-Ilahi o ma, secondo vari studiosi, il nome Aliullahi (Ali Ilahi) è stato dato dai loro vicini che non si rendono ben conto che la figura di ‘Alī non è centrale o comunque dominante nel culto dell'Ahl-e Ḥaqq. I loro fedeli attualmente vivono nelle province occidentali dell'Iran, molti nella regione di Kermanshah, adiacente ai confini con l'Iraq. Vi sono anche altri gruppi dislocati intorno a Kirkuk in Iraq. Molti fedeli sono di etnia curda, sebbene vi siano anche gruppi di , del Lorestān, Azeri e Persiani [1]. Vi sono pure devoti arabofoni nelle città irachene di , Baʿqūba e Khanaqin [2]. Si suppone che l'Ordine sia stato fondato da , una figura ampiamente mitica dei primi del XVI secolo d.C. nell'Iran occidentale, ma dal momento che si tratta di un Ordine mistico, non si conoscono molti fatti verificabili sulla sua persona. L'Ordine dell'Ahl-e-Ḥaqq è un ambiente rigidamente chiuso. Parte della sua letteratura è scritta in lingua farsi [3]. (it) Ahl-e Haqq of Yarsan wordt of als een onafhankelijke godsdienst of als een sjiitische soefi-orde beschouwd. Deze broederschap zou in de 16e eeuw opgericht zijn door de legendarische .De orde is verspreid over Iran en Irak. Ze heeft aanknopingspunten met zowel de jezidi's als met de alevieten. De volgelingen van deze orde in Irak staan sinds 2014 ernstig onder druk door de Irakese burgeroorlog. (nl) Ahl-e hakk (kurd. یارسان, Yarsan; per. اهل حق Ahl-e haqq, ludzie prawdy), zwani też Ali Ilahi (علي إلاه `Alī ilāhi, arab.: Ali jest bogiem), zwana także jarsanizmem – religia z pogranicza islamu, uznająca Alego ibn Abi Taliba, zięcia Mahometa, za inkarnację Boga. Ahl-e Haqq nie jest monolityczna, składa się z wielu różnorodnych grup wyznaniowych. Wyznawcy zamieszkują wschodnią i środkową Azję. Językiem sakralnym tej mniejszości religijnej jest najczęściej gorani (gurani). Kurd Sułtan Sahak wskazywany jest jako założyciel ruchu. (pl) Yarsanism eller Yarí är en goranispråkig religion, som utvecklades av Sultan Sohak omkring år 1400. Ofta benämns yarsanerna med termen Ahl-e Haqq ("Sanningens folk").Utövarna bebor i Kurdistan, gränsområdet mellan Iran och Irak. Den överväldigande majoriteten yarsaner är kurder, och i stort sett alla talar det sydliga kurdiska Gorani, framför allt i sånger och som ett religiöst språk. Hela den sydligaste delen av Kurdistan är yarsanisk. Officiella siffror på antalet anhängare är missvisande, dels för att myndigheterna friserar statistiken, dels för att yarsanerna i egenskap av förtryckt minoritet länge själva tillämpat så kallad taqqiyya. Yarsanism är en monoteistisk religion, präglad av tidsåldersspekulation och föreställningar om sju ärkeänglar. Gud anses ha tagit mänsklig gestalt sju gånger. Utövandet präglas av dhikr. Tre fastedagar inträffar någon gång under vintern. I slutet av 1900-talet blev det populärt bland kurdiska nationalister att sammanföra yarsanismen med den kurdiska religionen och turkisk alevism till den hypotetiska "samlingsreligionen" yazdanism. (sv) Iarsanismo (em curdo: ﯼاڔﮦساﻥ; romaniz.: Yâresân; em persa: اهل حق<; romaniz.: Ahl-e Haqq) é uma corrente religiosa de raiz muçulmana fundada por (ou Ixaque) no final do século XIV no Curdistão, no que é hoje o Irão Ocidental. O número total de seguidores estima-se em cerca de um milhão segundo algumas fontes ou 2,25 milhões segundo outras fontes, que se encontram sobretudo nas regiões mais ocidentais do Irão e Iraque (Curdistão). A maior parte dos iarsanitas são etnicamente curdos e , mas também há grupos menores de luros, azeris, persas e árabes. Alguns dos iarsanitas do Iraque são chamados Kaka'i. (pt) Ахл-е Хакк (перс. اهلِ حقّ — «люди истины») или Ярса́н (курд. Yâresân/یاڕهسان — «сообщество друзей»), известные также как Али́-Илахи́ (перс. علیاللهی — «считающие Али богом») — религиозная группа крайне шиитского мистико-гностического толка, основанная в конце XIV в. Большинство членов этой группы являются южными курдами, проживающими преимущественно на западе Ирана, а также на северо-востоке Ирака. Существует также небольшое число её приверженцев среди луров, азербайджанцев, персов и арабов. Оценки общей численности приверженцев Ахл-е Хакк колеблются от миллиона до 2,2 миллиона человек. Вместе с другими, «еретическими» с точки зрения ислама течениями, бытующими у курдов, Ахл-е Хакк иногда включают в условную группу под названием «язданизм». Ахл-е Хакк также обнаруживает сходство с сирийской религиозной группой алавитов, с которой это течение объединяется в группу «гулат» — шиитов, обожествляющих Али ибн Абу Талиба или его потомков. В основе вероучения Ахл-е Хакк лежат представления о последовательном воплощении Божества, реинкарнации и достижении спасения через самосовершенствование под руководством духовного наставника. (ru) Ахль-е Hakka (перс. اهلِ حقّ, люди істини, Ярса́н (курд. Yâresân/یاڕهسان «товариство друзів»)), також відомі як Алі Ілах (علي إلاه `Alī ilāhi, араб.: Алі є бог) — релігійна група крайнєшиїтського містико-гностичного толку, заснована в кінці XIV ст. Більшість членів цієї групи є південними курдами, які проживають переважно на заході Ірану, а також на північному сході Іраку. Існує також невелика кількість її прихильників серед лурів, азербайджанців, персів та арабів. Оцінки загальної чисельності прихильників Ахль-е Хакк коливаються від мільйона до 2,2 мільйона осіб. (uk) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Views_around_the_Kaka...ary_shrines_attached_24.jpg?width=300 |
| dbo:wikiPageExternalLink | http://menadoc.bibliothek.uni-halle.de/iud/content/structure/1330754 http://home.hum.uva.nl/oz/leezenberg/GInflCK.pdf https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-islamica/*-COM_0199%7Cyear=2008 https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/*-COM_22840 http://www.razbar.com https://books.google.com/books%3Fid=TUhwyBmBnI4C&pg=PA167&lpg=PA167&dq=edmonds+1957&source=web&ots=ARVgucLpDw&sig=_hUZ-gsWKTwFj3TIDxsOW7WpXrs%23PPA157,M1 http://www.kurdishacademy.org/english/articles/articles-007.html |
| dbo:wikiPageID | 788253 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 26894 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1124855498 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Caliph dbc:Kurdish_words_and_phrases dbr:Qasr-e_Shirin dbr:Sarpol-e_Zahab dbr:Sayyid dbr:Mehrdad_Izady dbr:Metempsychosis dbr:Bivanij_Rural_District dbr:Delfan_County dbr:Ali-Illahism dbc:Iranian_religions dbc:Religion_in_Iran dbc:Religion_in_Kurdistan dbr:Holeylan_County dbr:University_of_Amsterdam dbr:Varamin dbc:Yarsanism dbr:Innatism dbr:Michael_(archangel) dbr:Pomegranate dbr:Shia_Islam dbr:Sahneh dbr:Gabriel dbr:Gahvareh dbr:Ghulat dbr:Gorani_language dbr:Mosul dbr:Muhammad dbr:Angelology dbr:Batin_(Islam) dbr:Lorestan_Province dbr:Ma'rifa dbr:Mahidasht_Rural_District dbr:Sufism dbr:Sulaymaniyah dbr:Zardeh,_Dalahu dbr:Emanationism dbr:Tariqa dbr:Avatar dbr:Azerbaijani_language dbr:Azrael dbr:Bahlool dbr:Turkic_languages dbr:Turkic_peoples dbr:Iranian_religions dbr:Iraqi_Kurdistan dbr:Al-Qaeda dbr:Alawites dbr:Ali dbr:Dualistic_cosmology dbc:Mysticism dbr:Erbil dbr:Fatimah dbr:Haqiqa dbr:Israfil dbr:Kalhor_(tribe) dbr:Kalâm-e_Saranjâm dbr:Chinarism dbr:Halabja dbr:Hashtgerd dbr:Hawraman dbr:Hindu dbr:Iran dbr:Iraq dbr:Islamic_State_of_Iraq_and_the_Levant dbr:Jaff dbc:Religion_in_Iraq dbr:Tehran dbr:Hurufism dbr:Hawrami_dialects dbc:Kurdish_culture dbc:Monotheistic_religions dbr:Jesus dbr:Kalar,_Iraq dbr:Kerend-e_Gharb dbr:Kermanshah dbr:Kermanshah_Province dbr:Khanaqin dbr:Tabriz dbr:Egalitarianism dbr:Transmigration_of_the_soul dbr:Zahir_(Islam) dbr:Recording_angel dbr:Divinity dbr:Diyala_River dbr:Azerbaijan_(Iran) dbr:Maragheh dbr:Archangels dbr:Philosophy dbr:Sorani dbr:Southern_Kurdish dbr:Zangana_(tribe) dbr:Ilam_Province dbr:Incarnation dbr:Kirkuk dbr:Kurdish_languages dbr:Kurdish_people dbr:Kurdistan dbr:Kurds dbr:Sharia dbr:Shi'ite dbr:Yazdânism dbr:Yazidism dbr:Ethnic_religion dbr:Guran_(tribe) dbr:Kurdish_language dbr:Sultan_Sahak dbr:Iraq_conflict_(2003–present) dbr:Western_Iran dbr:Sanjâbi_(tribe) dbr:Syncretism dbr:Mesopotamian dbr:Yarsani dbr:Batiniyyah dbr:Saranjām dbr:Sorani_Kurdish dbr:Lorestān_Province dbr:Kerend dbr:Millenarism dbr:Soltan_Sahak dbr:Esoterism dbr:Nusairi dbr:Southern_Azerbaijani_language dbr:Êzidî dbr:Theophobus dbr:File:Tambur.jpg dbr:File:Dawu_Tomb_Zarde_Village.JPG dbr:File:Dukkan-e_Davood_(4130696198).jpg dbr:File:Kakkai.jpg dbr:Perdiwar dbr:فضلالله_نعیمی |
| dbp:area | dbr:Kurdistan |
| dbp:caption | Yarsan shrine of Shah Hayas in the village Wardik near Mosul in Iraq (en) |
| dbp:first | Martin (en) Masoud (en) Jawad (en) Dariush (en) |
| dbp:foundedDate | late 14th century (en) |
| dbp:foundedPlace | dbr:Western_Iran |
| dbp:founder | dbr:Sultan_Sahak |
| dbp:imagewidth | 180 (xsd:integer) |
| dbp:language | dbr:Gorani_language dbr:Kurdish_languages |
| dbp:last | Qasemi (en) van Bruinessen (en) Safvat (en) Jalali-Moqaddam (en) |
| dbp:mainClassification | dbr:Iranian_religions |
| dbp:members | 500000 (xsd:integer) |
| dbp:name | Yarsanism (en) (en) |
| dbp:otherNames | Ahl-e Haqq, Kaka'i (en) |
| dbp:scripture | dbr:Kalâm-e_Saranjâm |
| dbp:separatedFrom | Yazdânism (en) |
| dbp:theology | dbr:Syncretism |
| dbp:title | Ahl-i Ḥaqq (en) |
| dbp:type | dbr:Ethnic_religion |
| dbp:url | https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-islamica/*-COM_0199%7Cyear=2008 https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/*-COM_22840 |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Circa dbt:Cite_book dbt:Commons_category dbt:EI3 dbt:Encyclopaedia_Islamica dbt:Portal dbt:Pp-protected dbt:Quote dbt:Reflist dbt:Sfnp dbt:Short_description dbt:What dbt:Infobox_religion dbt:Fl dbt:Religion_topics dbt:Kurds |
| dbp:year | 2009 (xsd:integer) |
| dcterms:subject | dbc:Kurdish_words_and_phrases dbc:Iranian_religions dbc:Religion_in_Iran dbc:Religion_in_Kurdistan dbc:Yarsanism dbc:Mysticism dbc:Religion_in_Iraq dbc:Kurdish_culture dbc:Monotheistic_religions |
| gold:hypernym | dbr:Religion |
| rdf:type | yago:WikicatMonotheisticReligions yago:WikicatSufiOrders yago:Abstraction100002137 yago:Act100030358 yago:Attribute100024264 yago:Belief105941423 yago:CardinalVirtue104847600 yago:Cognition100023271 yago:Command107168131 yago:Content105809192 yago:Event100029378 yago:Good104849241 yago:Morality104846770 yago:Order107168623 yago:PsychologicalFeature100023100 yago:Quality104723816 yago:Religion105946687 yago:WikicatIranianReligions yago:YagoPermanentlyLocatedEntity dbo:EthnicGroup yago:SpeechAct107160883 yago:TheologicalVirtue104847991 yago:Virtue104847482 yago:WikicatAbrahamicReligions |
| rdfs:comment | El yarsanisme (kurd: یاڔﮦساﻥ, Yâresân; persa: اهل حق, Ahl-e Haqq, ‘Poble de la Veritat’) és una religió provinent d'una secta mística medieval eminentment kurda que hauria estat fundada vers el segle xiv o XV a Hawraman per Sultan Sehak (Sàyyid Ishaq). (ca) Yarsan atau Ahle Haqq (bahasa Kurdi: یارسان, Yarsan, bahasa Persia: اهل حق; "Ahli Kebenaran"), adalah agama sinkretis yang didirikan oleh pada akhir abad ke-14 di Iran barat. Jumlah total penganut agama Yarsan diperkirakan sekitar 2.000.000 atau 3.000.000 orang. Mereka dapat ditemukan terutama di Iran barat dan Irak timur, sebagian besar berasal dari etnis , meskipun ada juga sedikit penganut yang berasal dari etnis-etnis seperti Turki, Persia, , Azerbaijan dan Arab. Beberapa pengikut agama Yarsan di Irak biasa disebut sebagai Kaka'i. Penganut agama Yarsan atau Yarsanis juga ditemukan di beberapa komunitas pedesaan di Turki tenggara. Banyak penganut agama Yarsan menyembunyikan agama mereka karena tekanan sistem Islam Iran, dan tidak ada statistik pasti dari populasi mereka. (in) Le yârsânisme ou yaresanisme (kurde : yâresân) est une religion qui est pratiquée exclusivement par les Kurdes entre les Kurdistans irakien et iranien. « Yâresân » peut se comprendre comme Peuple de la vérité aussi bien que Homme de Dieu. La religion fut fondée par la figure spirituelle kurde Sultan Sahâk à la fin du XIVe siècle en Iran occidental (aujourd'hui Kurdistan irakien). (fr) Ahl-e Haqq of Yarsan wordt of als een onafhankelijke godsdienst of als een sjiitische soefi-orde beschouwd. Deze broederschap zou in de 16e eeuw opgericht zijn door de legendarische .De orde is verspreid over Iran en Irak. Ze heeft aanknopingspunten met zowel de jezidi's als met de alevieten. De volgelingen van deze orde in Irak staan sinds 2014 ernstig onder druk door de Irakese burgeroorlog. (nl) Ahl-e hakk (kurd. یارسان, Yarsan; per. اهل حق Ahl-e haqq, ludzie prawdy), zwani też Ali Ilahi (علي إلاه `Alī ilāhi, arab.: Ali jest bogiem), zwana także jarsanizmem – religia z pogranicza islamu, uznająca Alego ibn Abi Taliba, zięcia Mahometa, za inkarnację Boga. Ahl-e Haqq nie jest monolityczna, składa się z wielu różnorodnych grup wyznaniowych. Wyznawcy zamieszkują wschodnią i środkową Azję. Językiem sakralnym tej mniejszości religijnej jest najczęściej gorani (gurani). Kurd Sułtan Sahak wskazywany jest jako założyciel ruchu. (pl) Ахль-е Hakka (перс. اهلِ حقّ, люди істини, Ярса́н (курд. Yâresân/یاڕهسان «товариство друзів»)), також відомі як Алі Ілах (علي إلاه `Alī ilāhi, араб.: Алі є бог) — релігійна група крайнєшиїтського містико-гностичного толку, заснована в кінці XIV ст. Більшість членів цієї групи є південними курдами, які проживають переважно на заході Ірану, а також на північному сході Іраку. Існує також невелика кількість її прихильників серед лурів, азербайджанців, персів та арабів. Оцінки загальної чисельності прихильників Ахль-е Хакк коливаються від мільйона до 2,2 мільйона осіб. (uk) اليارسانية، أو الكاكائية، و التي تسمى أيضا بـأهل الحق (من قبل الإيرانيين، والعرب) هي أحد فروع الديانة اليزدانية القديمة (كلمة يزدان تعني الرب أو الخالق أو الله)، التي كانت معتنقة من قبل معظم الأكراد قبل المد الإسلامي في إيران، والتي يقسم في الوقت الحاضر إلى ثلاثة أقسام رئيسية وهي اليزيدية، اليارسانية، علويو تركيا. (ar) Jarsanismus či Ahl-e Hakk (kurdsky یارسان Yarsan, persky اهل حق Ahl-e Haqq, „lid Pravdy“) je synkretické náboženství, které bylo založeno ve 14. století v západním Íránu . Celkem má více než 1 000 000 vyznavačů, kteří žijí v západním Íránu a v Iráku a kteří jsou převážně etničtí Kurdové, ačkoli existují i menší skupiny vyznavačů tohoto učení z řad Peršanů, Loriů, Azerů a Arabů. V Iráku jsou příslušníci tohoto náboženství také nazýváni Kaka'i. V Íránu se počet příslušníků náboženství odhaduje na 1 000 000, i když jejich přesný počet je obtížné zjistit. Toto číslo by z jarsanismu dělalo druhé největší náboženství v Íránu hned po islámu. (cs) Jarsanismo, Ahl-e Haqq aŭ Kaka'i (kurde یارسان, perse اهل حق), estas sinkreta religio fondita de fine de la 14-a jarcento en okcidenta Irano. La totala nombro de sekvantoj de Jarsanismo estas ĉirkaŭkalkulita ĝuste super duonmiliono en Irano kaj Irako kiuj estas ĉefe Kurdoj el la triboj Guran, Senĝavi, Kalhor, Zangana kaj Jalalvando. Tjurkaj Jarsanaj enklavoj estas en Irano. (eo) Die Ahl-e Haqq (persisch اهل حق, DMG Ahl-e Ḥaqq, ‚Leute der Wahrheit [Gottes]‘; kurdisch یارسان Yarsan), auch Kaka’i bzw. Yaresan genannt, sind eine im 14. Jahrhundert von einem wandernden Derwisch, Sultan Sahak, gegründete Religionsgemeinschaft, die zwischen der Grenze der Autonomen Region Kurdistan im Irak (um Halabdscha) und dem Iran in Lorestan und um Kermānschāh und in neuerer Zeit auch in westlichen Staaten in der Diaspora beheimatet ist. Neben kurdischen Anhängern gibt es auch Luren, Aserbaidschaner, Perser und Araber. Der Terminus Ahl-e Haqq wird daneben auch von islamischen Sekten, wie den Hurufiten, verwendet. (de) El yaresanismo o yarsanismo (del kurdo یارسان Yâresân, en persa اهل حق Ahl-e Haqq o «Gente de la Verdad») es una religión o corriente mística fundada en el siglo XIV d. C. por el líder espiritual kurdo . El número de adeptos se ha estimado entre uno y tres millones, situados principalmente entre el Irán occidental e Irak, en su mayoría de etnia kurda aunque existen también grupos menores de persas, luros, azeríes, laq, guilakíes, mazandaraníes y árabes. En Irak, algunos yaresaníes son llamados kakai (en árabe, كاكائي), mientras que en Irán son a menudo confundidos con otras sectas bajo la denominación de aliolahíes (en persa, علیالهی), peyorativa. La denominación Ahl-e Haqq ha sido adoptada además por corrientes del esoterismo islámico distintas del yarsanismo, como los nosairíes y . (es) Yarsanism, Ahl-e Haqq or Kaka'i (Kurdish: یارسان, romanized: Yarsan or Kurdish: ئەهل-ە هەق, romanized: Ehl-e heq; Persian: اهل حق, Arabic: كاكائي), is a syncretic religion founded by Sultan Sahak in the late 14th century in western Iran. The total number of followers of Yarsanism is estimated to be over half a million to one million in Iran. The numbers in Iraq are unknown. Followers are mostly Kurds from the Guran, Sanjâbi, Kalhor, Zangana and Jalalvand tribes. Turkic-speaking Yarsan enclaves also exist in Iran. (en) L'Ahl-e Ḥaqq, in persiano اهل حق, o Yarsanesimo, espressione persiana derivata dall'arabo, significa "Gente della Verità". Altre autodefinizioni sono "Uomini di Dio" o in curdo: یارسان o Yāresān, e si riferiscono a un movimento religioso-mistico derivato dall'Islam, attualmente presente essenzialmente nell'Iran occidentale e strutturalmente prossimo alla religione dei Yazidi. (it) Iarsanismo (em curdo: ﯼاڔﮦساﻥ; romaniz.: Yâresân; em persa: اهل حق<; romaniz.: Ahl-e Haqq) é uma corrente religiosa de raiz muçulmana fundada por (ou Ixaque) no final do século XIV no Curdistão, no que é hoje o Irão Ocidental. (pt) Ахл-е Хакк (перс. اهلِ حقّ — «люди истины») или Ярса́н (курд. Yâresân/یاڕهسان — «сообщество друзей»), известные также как Али́-Илахи́ (перс. علیاللهی — «считающие Али богом») — религиозная группа крайне шиитского мистико-гностического толка, основанная в конце XIV в. Большинство членов этой группы являются южными курдами, проживающими преимущественно на западе Ирана, а также на северо-востоке Ирака. Существует также небольшое число её приверженцев среди луров, азербайджанцев, персов и арабов. Оценки общей численности приверженцев Ахл-е Хакк колеблются от миллиона до 2,2 миллиона человек. (ru) Yarsanism eller Yarí är en goranispråkig religion, som utvecklades av Sultan Sohak omkring år 1400. Ofta benämns yarsanerna med termen Ahl-e Haqq ("Sanningens folk").Utövarna bebor i Kurdistan, gränsområdet mellan Iran och Irak. Den överväldigande majoriteten yarsaner är kurder, och i stort sett alla talar det sydliga kurdiska Gorani, framför allt i sånger och som ett religiöst språk. Hela den sydligaste delen av Kurdistan är yarsanisk. Officiella siffror på antalet anhängare är missvisande, dels för att myndigheterna friserar statistiken, dels för att yarsanerna i egenskap av förtryckt minoritet länge själva tillämpat så kallad taqqiyya. (sv) |
| rdfs:label | Yarsanism (en) يارسانية (ar) Yarsanisme (ca) Jarsanismus (cs) Ahl-e Haqq (de) Jarsanismo (eo) Yaresanismo (es) Yârsânisme (fr) Yarsanisme (in) Ahl-e Haqq (it) Ahl-e Haqq (nl) Ahl-e hakk (pl) Iarsanismo (pt) Ахл-е Хакк (ru) Yarsanism (sv) Ахл-і Хакк (uk) |
| owl:sameAs | freebase:Yarsanism yago-res:Yarsanism wikidata:Yarsanism dbpedia-ar:Yarsanism http://arz.dbpedia.org/resource/اليارسانيه dbpedia-az:Yarsanism http://bn.dbpedia.org/resource/ইয়ারসানি_মতবাদ dbpedia-ca:Yarsanism http://ckb.dbpedia.org/resource/یارسان dbpedia-cs:Yarsanism dbpedia-de:Yarsanism dbpedia-eo:Yarsanism dbpedia-es:Yarsanism dbpedia-fa:Yarsanism dbpedia-fr:Yarsanism dbpedia-he:Yarsanism dbpedia-id:Yarsanism dbpedia-it:Yarsanism dbpedia-ku:Yarsanism http://lt.dbpedia.org/resource/Jarsanizmas http://mg.dbpedia.org/resource/Iarsanisma dbpedia-nl:Yarsanism dbpedia-no:Yarsanism http://pa.dbpedia.org/resource/ਯਰਸਾਨੀਵਾਦ dbpedia-pl:Yarsanism dbpedia-pt:Yarsanism dbpedia-ru:Yarsanism dbpedia-simple:Yarsanism dbpedia-sv:Yarsanism dbpedia-tr:Yarsanism dbpedia-uk:Yarsanism http://ur.dbpedia.org/resource/اہل_حق http://uz.dbpedia.org/resource/Ahli_haq dbpedia-vi:Yarsanism https://global.dbpedia.org/id/4vAyz |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Yarsanism?oldid=1124855498&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Dawu_Tomb_Zarde_Village.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Dukkan-e_Davood_(4130696198).jpg wiki-commons:Special:FilePath/Kakkai.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Tambur.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Views_around_the_Kaka...and_auxiliary_shrines_attached_24.jpg |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Yarsanism |
| is dbo:religion of | dbr:Kurdish_Canadians dbr:Kurdish_population dbr:Kurds_in_Iran dbr:Lurs dbr:Lak_(tribe) dbr:Iranian_peoples dbr:Iraqis dbr:Kurds dbr:Kurds_in_Iraq |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Ahl-E_Haqq dbr:Yarsan dbr:Ahl-e-Hagh dbr:Ahl-e_Hakk dbr:Ahl-e_Haq dbr:Ahl-e_Haqq dbr:Ahl-el_Haqq dbr:Ahl-i_Haqq dbr:Ahl-i_Ḥaqq dbr:Ahl_i_Haqq dbr:Elewî dbr:Yarasani dbr:Yaresan dbr:Yarisan dbr:Yaristan dbr:Yarsani dbr:Yârsânism dbr:Kaka'i dbr:Alielahi dbr:Din-e_yari dbr:Yâresân dbr:Yârsân |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:List_of_ethnic_religions dbr:Mir_(title) dbr:Moustache dbr:Pascal_Esho_Warda dbr:Priestly_caste dbr:Bektashi_Order dbr:Boluran dbr:Ali-Illahism dbr:List_of_founders_of_religious_traditions dbr:Index_of_religion-related_articles dbr:Kurdish_Canadians dbr:Kurdish_literature dbr:Kurdish_population dbr:Kurdish_tribes dbr:Kurds_in_Iran dbr:List_of_religious_texts dbr:Comparative_religion dbr:Tanbur dbr:William_Warda dbr:Muslim_world dbr:Ansar_al-Islam dbr:Arab_League–Iran_relations dbr:Lurs dbr:Major_religious_groups dbr:Mandaeans dbr:Stateless_nation dbr:Zardeh,_Dalahu dbr:Baba_Shah_Ahmad dbr:Baháʼí_Faith_in_Iran dbr:Banyaran-e_Teymur dbr:Tut_Shami dbr:Western_Asia dbr:Iranian_Kurdistan dbr:Iraqi_nationalism dbr:Lak_(tribe) dbr:Alevism dbr:Ali dbr:Ali_Akbar_Moradi dbr:Esmaeel_Azar dbr:Balool dbr:Kakavand_(tribe) dbr:Kalâm-e_Saranjâm dbr:History_of_Iraq dbr:Iran dbr:Iranian_peoples dbr:Iraq dbr:Iraqis dbr:Islamist_insurgency_in_Iraqi_Kurdistan dbr:Jem_(Alevism) dbr:Religion_in_the_Middle_East dbr:Kerend-e_Gharb dbr:Kermanshah dbr:Kermanshah_County dbr:Kermanshah_province dbr:Khanaqin dbr:Killing_of_Minoo_Majidi dbr:Laki_language dbr:Religion_in_Iraq dbr:Religion_in_Kurdistan dbr:Religious_information_by_country dbr:Sonqor_County dbr:Ahl-E_Haqq dbr:Kurdistan dbr:Kurdistan_Region dbr:Kurds dbr:Kurds_in_Iraq dbr:Miandoab_County dbr:Middle_East dbr:Shahin_Dezh dbr:Yazdânism dbr:Yazidis dbr:Yazidism dbr:Ethnic_groups_in_the_Middle_East dbr:Literature_in_Iran dbr:Kakai dbr:National_symbols_of_the_Kurds dbr:Yarsan dbr:Proselytism dbr:Sultan_Sahak dbr:War_in_Iraq_(2013–2017) dbr:Shabaks dbr:Ahl-e-Hagh dbr:Ahl-e_Hakk dbr:Ahl-e_Haq dbr:Ahl-e_Haqq dbr:Ahl-el_Haqq dbr:Ahl-i_Haqq dbr:Ahl-i_Ḥaqq dbr:Ahl_i_Haqq dbr:Tawûsî_Melek dbr:Elewî dbr:Yarasani dbr:Yaresan dbr:Yarisan dbr:Yaristan dbr:Yarsani dbr:Spread_of_Islam_among_Kurds dbr:Yârsânism dbr:Kaka'i dbr:Alielahi dbr:Din-e_yari dbr:Yâresân dbr:Yârsân |
| is dbp:religions of | dbr:Kurds_in_Iran |
| is rdfs:seeAlso of | dbr:Kurdish_literature |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Yarsanism |
