Armenian literature (original) (raw)
يبدأ الأدب الأرميني (بالأرمنية: Հայ գրականություն) في السنة 400 بعد الميلاد مع اختراع الأبجدية من قبل ميسروب ماشدوتس.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | يبدأ الأدب الأرميني (بالأرمنية: Հայ գրականություն) في السنة 400 بعد الميلاد مع اختراع الأبجدية من قبل ميسروب ماشدوتس. (ar) La literatura armènia és la literatura feta en armeni. (ca) Armenian literature begins around AD 400 with the invention of the Armenian alphabet by Mesrop Mashtots. (en) La armena literaturo komenciĝis en Armenio ĉirkaŭ la jaro 400 a.K. La plimulto de la literaturaĵoj estis kreataj ĉirkaŭ Moseo de Ĥoreno, en la 5-a jarcento. Kun la paso de la jaroj, la elementoj de la origina armena literaturo ŝanĝis kiaj la historioj kaj mitoj kiuj estis tre gravaj tra la generacioj. Dum la 19-a jarcento, la verkisto Mikael Nalbandian agadis por la kreado de literatura armena identeco. La poemo de Nalbandian “kanto de la itala knabino” eble estis la inspiro por la nacia armena himno, Mer Hayrenik. En la 12-a kaj 13-a jarcentoj rimarkeblas renaskiĝon de la armena literaturo kiu estas konsiderata kiel la arĝenta epoko de la literaturo en Armenio kies ĉefaj temoj estas religio kaj historio. Dum tiu epoko elstaras Nerses la 4-a Schnorhali (1102-1172), poligrafo, aŭtoro de religiaj poemoj, prievangeliaj komentoj kaj historio de la armenoj. De la 13-a jarcento ekiĝas lirika popola poezio, plena de sensuala mistikismo, kun eksterlandaj influoj, ĉefe de la trobadoroj. La pleja reprezentanto de tiu epoko estos (1712-1795), nomata Sajat Noja; menciendas, pro la verkaĵo pri profana amorado, al Nahapet Kuchak. Oni supozas ke en tiu epoko naskiĝis la populara epopeo de Davido de Sasuno, kiu konserviĝis kiel pervoĉa tradicio ĝis 1873 . La politikaj okazintaĵoj je la fino de la 14-a jarcento okazigas literaturan dekadencon kiu daŭras ĉirkaŭ 4 jarcentojn, sed la historia literatura tradicio ne interrompiĝas. La renaskiĝo de la literaturo kaj de la klasika lingvo ŝuldiĝas al la agado de Meĥitaro (1676-1749), aŭtoro de klasika gramatiko, kaj de lia kongregacio (meĥitaranoj), kiu establiĝis en Venecio; ĝi havis humanistan influon, ĉefe en la literatura aspekto; al ili oni ŝuldas gravan vortaron kaj la presadon de originalaj kaj klasikaj verkaĵoj. Aldonendas grava faktoro por la literatura disvolvado: disvastigado de la preso kaj pliiĝo de lernejoj en Armenio dum la 19-a jarcento. Ekde tiu dato la literaturo en Armenio sekulariĝas kaj spertas proceson de alproksimiĝo al la okcidenta literaturo. En la orienta flanko, Armenio trovas inspiron en Rusio, dume la okcidenta trovas ĝin en Francio. En la moderna literaturo videblas unua ŝtupo kie regas tradiciismo kaj patriotismo sekvataj poste de realismo. Inter la ĉefaj aŭtoroj menciindas Ĥaĉatur Abovjan (1805-1848), kiun oni konsideras kiel la patro de la armena literaturo, aŭtoro de patriotismaj verkaĵoj; inter la poetoj el realisma skolo troviĝas (1884-1915). En la rakonta ĝenro elstaras (1842-1891), dramaturgo el popola stilo; la literatura kritikanto Ĉobanian, kaj la plej fama romanverkisto , (1835-1888), nomata Rafi. Ankaŭ menciidas la plej elstara dramaturgo, (1825-1912), kiu bildigas la armenan socion loĝanta en Tbiliso (Kartvelio). Inter la elstaruloj dum la soveta Armenio troviĝas Avetik Isahakjan (1875-1957). (eo) Armenische Literatur ist christlich-orientalische Literatur, die – wie ihre Sprache – nie ausstarb, und somit ein nationales wie historisches Bindeglied von hoher Identifikationskraft bildete. Sie ist die geistliche wie weltliche Nationalliteratur des armenischen Volkes. Ihre Anfänge reichen in das Jahr 405 n. Chr. zurück, das mit der Erfindung des armenischen Alphabets verbunden wird. Traditionelle armenische Literatur ist nationale Literatur, entstanden aus der Heimatverbundenheit der Armenier, die Dichtungen zum Ruhm ihres Landes in der Geschichte und in den Chroniken schufen. Ferner bilden Übersetzungen einen wichtigen Teil der klassischen armenischen Literatur. (de) Literatura en armenio es la literatura realizada en idioma armenio. (es) La littérature arménienne proprement dite se développe parallèlement à la poésie de l'Arménie, pays et culture. Les deux sont très liées, et leur histoire connaît plusieurs âges d'or et plusieurs courants littéraires : l'historiographie du Ve siècle, la poésie du Xe au XIVe siècle, et la « révolution littéraire arménienne » du XIXe siècle. Cet article retrace le fil de l'histoire de la littérature arménienne, et de ce qu'elle est actuellement. La langue arménienne est utilisée par environ 3 000 000 d'Arméniens en Arménie et près de 6 000 000 dans la diaspora. D'autres langues (russe, anglais, français, kurmandji, etc.) peuvent être utilisées dans les deux situations. (fr) La letteratura armena è la letteratura scritta nelle quattro lingue armene letterarie: ovvero l'armeno classico o Grabar; il medio armeno del Regno armeno di Cilicia; il moderno dialetto letterario armeno occidentale, lingua della diaspora armena, delle comunità del Vicino Oriente e di quanto è rimasto di quelle della Turchia; ed il corrispettivo armeno orientale, lingua ufficiale della Repubblica di Armenia e della Repubblica de facto del Nagorno Karabakh, e lingua delle comunità dell'Iran. Versi del vescovo Mesrop Mashtots, creatore dell'alfabeto armeno, da un manoscritto del 1722 custodito presso la Biblioteca del Congresso di Washington, USA. (it) Literatura ormiańska powstała de facto po 406 r., gdy ormiański mnich Mesrop Masztoc opracował odrębny alfabet, zwany dziś alfabetem ormiańskim, bazujący na greckiej minuskule. (pl) Армянская литература — художественная литература, созданная на армянском языке. Армянская литература посвящена национальной тематике, со временем в ней сложились собственные традиции стиля, образности и формы. До формирования армянской письменности развивалась богатая устная литература, отрывки которой были записаны ещё в V—VIII веках. В середине V века, после создания национального алфавита в 405—406 годы, были написаны первые оригинальные памятники армянской литературы. В ранний период своего развития армянская литература стала многожанровой, а V столетие считается ее «золотым веком». Большое значение для литературной жизни имело восстановление армянского государства (царство Багратидов) в 885 году. После его падения в 1045 году начало формироваться армянское государство в Киликии, которое стало новым центром развития словесности. С XII века литература, помимо классического армянского, создавалась и на среднеармянском литературном языке. С Высокого Средневековья литература развивалась также в диаспоре. XVII—XVIII века — время нового подъема всех жанров литературного творчества. (ru) Вірменська література — сукупність художньої літератури, створеної вірменською мовою; одна з найдавніших літератур світу. (uk) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Sargis_Pitsak.jpg?width=300 |
| dbo:wikiPageExternalLink | http://hy.wikisource.org/ http://www.armenianhouse.org/ https://web.archive.org/web/20070307173551/http:/www.angelfire.com/sk/darthreiko/index10.html https://web.archive.org/web/20130316043615/http:/www.laender-analysen.de/cad/pdf/CaucasusAnalyticalDigest14.pdf |
| dbo:wikiPageID | 2891317 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 18001 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1102512448 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Caesarea dbr:Caliph dbr:Cappadocia dbr:Sassanid_Empire dbr:Sayat-Nova dbr:Moush dbr:Arevelk dbc:Armenian_literature dbr:Hovhannes_Hovhannisyan_(poet) dbr:Hovhannes_Tumanyan dbr:Hrand_Nazariantz dbr:Vahan_Tekeyan dbr:Venice dbr:Avetis_Aharonyan dbr:John_V_the_Historian dbr:Jalaleddin_(novel) dbr:Constantinople dbr:Rupen_Zartarian dbr:Elishe dbr:Nerses_of_Lambron dbr:Frederick_I,_Holy_Roman_Emperor dbr:Garegin_Nzhdeh dbr:Ghazar_Parpetsi dbr:Greek_language dbr:Movses_Khorenatsi dbr:Wounds_of_Armenia dbr:Antioch dbr:Armenian_nationalism dbr:Arpiar_Arpiarian dbr:Leonid_Brezhnev dbr:Levon_Pashalian dbr:Levon_Shant dbr:Siamanto dbr:Silva_Kaputikyan dbr:Yovhannēs_T‘lkuranc‘i dbr:Faustus_of_Byzantium dbr:Hagop_Baronian dbr:Hairenik dbr:David_of_Sasun dbr:Hovhannes_Shiraz dbr:Khachatur_Abovian dbr:Sparks_(Raffi_novel) dbr:Tondrakians dbr:Baghdad dbr:Bulgaria dbr:Agathangelos dbr:Tiflis dbr:Turkey dbr:Daredevils_of_Sassoun dbr:Garegin_Srvandztiants dbr:Isaac_of_Armenia dbr:List_of_Armenian_writers dbr:Alexandria dbr:Cyril_of_Alexandria dbr:Ottoman_Empire dbr:Paruyr_Sevak dbr:Gostan_Zarian dbr:Raffi_(novelist) dbr:Gregory_of_Narek dbr:Hamidian_massacres dbr:Henrik_Edoyan dbr:Hercules dbr:Armenian_alphabet dbr:Armenian_language dbr:Artem_Harutyunyan dbr:Athens dbr:Atrpet dbr:King_Arthur dbr:Syriac_language dbr:Troubadour dbr:Tsovinar_(goddess) dbr:Arab_conquest_of_Armenia dbr:Edessa,_Mesopotamia dbr:Gregory_Magistros dbr:Aphraates dbr:Gregory_of_Datev dbr:Mechitharists dbr:Krikor_Zohrab dbr:Mer_Hayrenik dbr:Mesrop_Mashtots dbr:New_Testament dbr:Christian_poetry dbr:Yeghishe_Charents dbr:Safavid_dynasty dbr:Eznik_of_Kolb dbr:Paulicians dbr:Eusebius dbr:Koryun dbr:Mikael_Nalbandian dbr:The_Fool_(Raffi_novel) dbr:Ephrem_Syrus dbr:Gevork_Emin dbr:Soviet_Armenia dbr:Hovhannes_Toumanian dbr:Nigol_Aghpalian dbr:Catholicos_of_Armenia dbr:Manicheism dbr:St._Gregory dbr:St._Gregory_of_Nyssa dbr:Nerses_Shnorhali dbr:File:Arevelk.jpg dbr:Dikran_Gamsarian dbr:File:Sargis_Pitsak.jpg dbr:John_Otznetzi |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Culture_of_Armenia dbt:Authority_control dbt:Citation_needed dbt:Further dbt:IPA dbt:Sfn dbt:Short_description dbt:Wikisource_category dbt:Catholic dbt:Literature_of_Europe dbt:Asian_topic dbt:Armenia_topics |
| dcterms:subject | dbc:Armenian_literature |
| rdf:type | owl:Thing |
| rdfs:comment | يبدأ الأدب الأرميني (بالأرمنية: Հայ գրականություն) في السنة 400 بعد الميلاد مع اختراع الأبجدية من قبل ميسروب ماشدوتس. (ar) La literatura armènia és la literatura feta en armeni. (ca) Armenian literature begins around AD 400 with the invention of the Armenian alphabet by Mesrop Mashtots. (en) Armenische Literatur ist christlich-orientalische Literatur, die – wie ihre Sprache – nie ausstarb, und somit ein nationales wie historisches Bindeglied von hoher Identifikationskraft bildete. Sie ist die geistliche wie weltliche Nationalliteratur des armenischen Volkes. Ihre Anfänge reichen in das Jahr 405 n. Chr. zurück, das mit der Erfindung des armenischen Alphabets verbunden wird. Traditionelle armenische Literatur ist nationale Literatur, entstanden aus der Heimatverbundenheit der Armenier, die Dichtungen zum Ruhm ihres Landes in der Geschichte und in den Chroniken schufen. Ferner bilden Übersetzungen einen wichtigen Teil der klassischen armenischen Literatur. (de) Literatura en armenio es la literatura realizada en idioma armenio. (es) Literatura ormiańska powstała de facto po 406 r., gdy ormiański mnich Mesrop Masztoc opracował odrębny alfabet, zwany dziś alfabetem ormiańskim, bazujący na greckiej minuskule. (pl) Вірменська література — сукупність художньої літератури, створеної вірменською мовою; одна з найдавніших літератур світу. (uk) La armena literaturo komenciĝis en Armenio ĉirkaŭ la jaro 400 a.K. La plimulto de la literaturaĵoj estis kreataj ĉirkaŭ Moseo de Ĥoreno, en la 5-a jarcento. Kun la paso de la jaroj, la elementoj de la origina armena literaturo ŝanĝis kiaj la historioj kaj mitoj kiuj estis tre gravaj tra la generacioj. Dum la 19-a jarcento, la verkisto Mikael Nalbandian agadis por la kreado de literatura armena identeco. La poemo de Nalbandian “kanto de la itala knabino” eble estis la inspiro por la nacia armena himno, Mer Hayrenik. (eo) La littérature arménienne proprement dite se développe parallèlement à la poésie de l'Arménie, pays et culture. Les deux sont très liées, et leur histoire connaît plusieurs âges d'or et plusieurs courants littéraires : l'historiographie du Ve siècle, la poésie du Xe au XIVe siècle, et la « révolution littéraire arménienne » du XIXe siècle. Cet article retrace le fil de l'histoire de la littérature arménienne, et de ce qu'elle est actuellement. (fr) La letteratura armena è la letteratura scritta nelle quattro lingue armene letterarie: ovvero l'armeno classico o Grabar; il medio armeno del Regno armeno di Cilicia; il moderno dialetto letterario armeno occidentale, lingua della diaspora armena, delle comunità del Vicino Oriente e di quanto è rimasto di quelle della Turchia; ed il corrispettivo armeno orientale, lingua ufficiale della Repubblica di Armenia e della Repubblica de facto del Nagorno Karabakh, e lingua delle comunità dell'Iran. (it) Армянская литература — художественная литература, созданная на армянском языке. Армянская литература посвящена национальной тематике, со временем в ней сложились собственные традиции стиля, образности и формы. До формирования армянской письменности развивалась богатая устная литература, отрывки которой были записаны ещё в V—VIII веках. В середине V века, после создания национального алфавита в 405—406 годы, были написаны первые оригинальные памятники армянской литературы. В ранний период своего развития армянская литература стала многожанровой, а V столетие считается ее «золотым веком». (ru) |
| rdfs:label | Armenian literature (en) أدب أرميني (ar) Literatura armènia (ca) Arménská literatura (cs) Armenische Literatur (de) Armena literaturo (eo) Literatura en armenio (es) Littérature arménienne (fr) Letteratura armena (it) Literatura ormiańska (pl) Армянская литература (ru) Вірменська література (uk) |
| owl:sameAs | freebase:Armenian literature wikidata:Armenian literature dbpedia-ar:Armenian literature http://ast.dbpedia.org/resource/Lliteratura_n'armeniu http://ba.dbpedia.org/resource/Әрмән_әҙәбиәте dbpedia-be:Armenian literature dbpedia-ca:Armenian literature dbpedia-cs:Armenian literature dbpedia-de:Armenian literature dbpedia-eo:Armenian literature dbpedia-es:Armenian literature dbpedia-et:Armenian literature dbpedia-fa:Armenian literature dbpedia-fr:Armenian literature dbpedia-hr:Armenian literature dbpedia-hu:Armenian literature http://hy.dbpedia.org/resource/Հայ_գրականություն dbpedia-it:Armenian literature dbpedia-ka:Armenian literature http://ml.dbpedia.org/resource/അർമീനിയൻ_സാഹിത്യം dbpedia-no:Armenian literature dbpedia-pl:Armenian literature dbpedia-ru:Armenian literature dbpedia-sh:Armenian literature dbpedia-sr:Armenian literature dbpedia-tr:Armenian literature dbpedia-uk:Armenian literature http://uz.dbpedia.org/resource/Arman_adabiyoti https://global.dbpedia.org/id/4rrwC |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Armenian_literature?oldid=1102512448&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Sargis_Pitsak.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Arevelk.jpg |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Armenian_literature |
| is dbo:academicDiscipline of | dbr:Bagrat_Ulubabyan |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Armenian_Literature dbr:Armenian_Romanticism dbr:Armenian_folk_tales dbr:Literature_of_Armenia |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:1918_in_poetry dbr:1919_in_poetry dbr:Anna_Hormouz dbr:Hmayak_Siras dbr:Hovhannes_Hovhannisyan dbr:Hovhannes_Tumanyan dbr:Armenian_Literature dbr:Perch_Proshian dbr:Culture_of_Armenia dbr:Vartan_Matiossian dbr:Davtak_Kertogh dbr:Index_of_Armenia-related_articles dbr:Jacques_Sayabalian dbr:Jamanak dbr:Levon_Larents dbr:Library_of_Congress_Classification:Class_P_--_Language_and_Literature dbr:List_of_people_who_disappeared_mysteriously:_pre-1910 dbr:Constantinople dbr:Rupen_Zartarian dbr:Elishe dbr:Nerses_of_Lambron dbr:Andranik dbr:Antanas_Kriščiukaitis dbr:Ara_Aloyan dbr:Armenian_illuminated_manuscripts dbr:Armenian_mythology dbr:Armenian_printing dbr:Armenians_in_Austria dbr:Armenians_in_Turkey dbr:Arpiar_Arpiarian dbr:Leon_Surmelian dbr:École_Arménienne_Sourp_Hagop dbr:Ərəfsə dbr:Harry_Keyishian dbr:Hovhannes_Shiraz dbr:Khachatur_Abovian dbr:Medieval_literature dbr:Bagrat_Ulubabyan dbr:Agop_Jack_Hacikyan dbr:Daredevils_of_Sassoun dbr:War_poet dbr:Isaac_of_Armenia dbr:Late_antiquity dbr:List_of_Armenian_writers dbr:Vramshapuh dbr:2006_in_poetry dbr:Anania_Shirakatsi dbr:Daniel_Varoujan dbr:Barlow_Der_Mugrdechian dbr:Norayr_Mnatsakanyan dbr:Edward_Haghverdian dbr:List_of_English_translations_from_medieval_sources:_A dbr:Vahé_Godel dbr:Raffi_(novelist) dbr:Gregory_of_Narek dbr:Tatev_Monastery dbr:Armen_Dorian dbr:Ashot_Beglarian dbr:Jivani dbr:Khosrovidukht dbr:Arsacid_dynasty_of_Armenia dbr:Sokrat_Khanyan dbr:Kükü dbr:Mesrop_Mashtots dbr:Christian_poetry dbr:Manuk_Abeghian dbr:Parsegh_Shahbaz dbr:Lists_of_English_translations_from_medieval_sources dbr:Literature_by_country dbr:Literature_in_Iran dbr:Rober_Haddeciyan dbr:Getronagan_Armenian_High_School dbr:Naghash_Hovnatan dbr:Mshak dbr:Outline_of_literature dbr:Armenian_Romanticism dbr:Armenian_folk_tales dbr:Literature_of_Armenia |
| is rdfs:seeAlso of | dbr:Armenian_cultural_heritage_in_Turkey |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Armenian_literature |
