| dbo:abstract |
Gheorghe Asachi (také Asaki, 1. března 1788 – 12. listopadu 1869) byl rumunský osvícenský spisovatel, básník, malíř, historik a překladatel, jeden z nejvýznačnějších intelektuálů své generace. Ve své době byl respektovaným novinářem a politikem (přes své velmi konzervativní názory, zastávající se ruské přítomnosti v Rumunsku), jeho význam spočívá především v ustavení velmi vlivného časopisu Albina Românească a vytvoření první rumunské akademie Academia Mihăileană, která nahradila výuku podle řeckých vzorů za rumunskou v západním duchu. (cs) Gheorghe Asachi (Romanian pronunciation: [ˈɡe̯orɡe aˈsaki], surname also spelled Asaki; 1 March 1788 – 12 November 1869) was a Moldavian, later Romanian prose writer, poet, painter, historian, dramatist, engineer- border maker and translator. An Enlightenment-educated polymath and polyglot, he was one of the most influential people of his generation. Asachi was a respected journalist and political figure, as well as active in technical fields such as civil engineering and pedagogy, and, for long, the civil servant charged with overseeing all Moldavian schools. Among his leading achievements were the issuing of Albina Românească, a highly influential magazine, and the creation of Academia Mihăileană, which replaced Greek-language education with teaching in Romanian. His literary works combined a taste for Classicism with Romantic tenets, while his version of the literary language relied on archaisms and borrowings from the Moldavian dialect. A controversial political figure, Asachi endorsed the Imperial Russian presence in Moldavia and played a major part in establishing the Regulamentul Organic regime, while supporting the rule of Prince Mihail Sturdza. He thus came to clash with representatives of the liberal current, and opposed both the Moldavian revolution of 1848 and the country's union with Wallachia. Engaged in a long polemic with the liberal leader Mihail Kogălniceanu, he was, together with Nicolae Vogoride, involved in the unsuccessful attempt to block the unionist project through the means of an electoral fraud. Asachi was noted for his deep connections with the Western culture, which led him to support the employment of foreign experts in various fields and educational institutions. He cultivated a relationship with the French historian Edgar Quinet, whose father-in-law he became in 1852. (en) Gheorghe Asachi, né le 1er mars 1788 à Hertsa (en Moldavie, aujourd'hui en Ukraine) et mort le 12 novembre 1869, est une figure de la renaissance culturelle roumaine, poète, romancier, dramaturge, journaliste, pédagogue et traducteur roumain d'origine moldave. Il est le mari de la compositrice, pianiste et chanteuse Elena Asachi. (fr) Gheorghe Asachi (ur. 1 marca 1788 w Hercie, zm. 12 listopada 1869 w Jassach) – rumuński poeta, malarz, historyk, dramaturg i tłumacz. Oświeceniowy polimat i poliglota, jeden z najbardziej wpływowych postaci jego generacji. Asachi był cenionym dziennikarzem i politykiem, a także inżynierem lądowym oraz pedagogiem. Przez długi czas pracował jako urzędnik państwowy obarczony nadzorem nad mołdawiańskim szkolnictwem. Jego największymi sukcesami było wydanie , magazyn, który wywarł znaczący wpływ na kulturę ówczesnej Rumunii i stworzenie Academia Mihăileană- uczelnię, która jako pierwsza zastąpiła nauczanie po grecku, nauczaniem w języku rumuńskim. Jego literackie dzieła łączyły założenia romantyczne wraz z klasyczną myślą i były bogate w archaizmy i zapożyczenia z języka mołdawskiego. Był kontrowersyjnym politykiem, popierającym ingerencję Imperialnej Rosji w Mołdawii. Odegrał on kluczową rolę w tworzeniu , ustawą organiczną, która wzmocniła rosyjski reżim. Był przeciwnikiem mołdawiańskich ruchów wyzwoleńczych, które doprowadziły do powstania w roku 1848. Razem z Mikołajem Vogoridem był zaangażowany w konflikt z liberałem Mihailem Kogălniceanu do tego stopnia, że próbowali razem zablokować unionistyczny projekt poprzez oszustwo wyborcze. Asachi był znany z łączności z cywilizacją zachodnią, dzięki którym popierał zatrudnianie zagranicznych ekspertów z wielu dziedzin w szkolnictwie. (pl) Гео́рге Аса́ки (молд. Георге Асаки, Gheorghe Asachi (Asaki); 1 (12) марта 1788, село Герца, Молдавское княжество — 12 (24) ноября 1869, Яссы) — молдавский писатель, поэт, художник, историк, драматург и переводчик армянского происхождения. Один из влиятельнейших людей своего поколения в Молдавии и Румынии. Способствовал развитию национального театра, изобразительного искусства, внёс большой вклад в развитие педагогической мысли, создал ряд школ и культурно-просветительских учреждений. Георге Асаки поддерживал российское присутствие в Молдавском княжестве, сыграл важную роль в установлении Органического регламента, поддерживал Михаила Стурдзу. Из-за своих политических воззрений он конфликтовал с представителями либеральных течений, выступал против Молдавской революции 1848 и против союза Молдавского княжества с Валахией. (ru) Gheorghe Asachi alternativtGeorg Asaky/Asaki, född 1 mars 1788, död 12 november 1869, var en rumänsk patriot och författare, en av pionjärerna i det kulturella livet i Furstendömet Moldova under 1800-talets första hälft. Asachi behärskade med sin mångsidighet Rumäniens kulturliv under 1800-talets förra hälft, och arbetade för återupplivandet av rumänskt språk och nationalsinne. Han var med om att grunda vad som skulle bli det första rumänska universitetet i Iași, och stod år 1816 bakom den första teatern, som han både skrev och översatte ett flertal pjäser för. År 1829 utgav han den första moldaviska tidningen, och han gav även ut de första litterära tidskrifterna. Asachi är ihågkommen mer för sin kulturella insats än för sin litterära produktion (dikter, historiska noveller och skådespel), som är präglad av en försenad klassicism. Som motståndare till förenandet av de två rumänska furstendömena (Moldova och Valakiet) blev han under sina sista år isolerad och bortglömd. (sv) 格奧爾基·阿薩奇（羅馬尼亞語：Gheorghe Asachi，1788年3月1日－1869年11月12日），摩爾達維亞人，羅馬尼亞作家、詩人、畫家、歷史學家、戲劇家和翻譯家。 (zh) Гео́рге Аса́кі (рум. Gheorghe Asachi; 1 (12) березня 1788, місто Герца, нині райцентр Чернівецької області — †12 (24) листопада 1869, Ясси, Румунія) — румунський і молдовський письменник, політичний діяч, просвітитель, літограф. (uk) |
| rdfs:comment |
Gheorghe Asachi (také Asaki, 1. března 1788 – 12. listopadu 1869) byl rumunský osvícenský spisovatel, básník, malíř, historik a překladatel, jeden z nejvýznačnějších intelektuálů své generace. Ve své době byl respektovaným novinářem a politikem (přes své velmi konzervativní názory, zastávající se ruské přítomnosti v Rumunsku), jeho význam spočívá především v ustavení velmi vlivného časopisu Albina Românească a vytvoření první rumunské akademie Academia Mihăileană, která nahradila výuku podle řeckých vzorů za rumunskou v západním duchu. (cs) Gheorghe Asachi, né le 1er mars 1788 à Hertsa (en Moldavie, aujourd'hui en Ukraine) et mort le 12 novembre 1869, est une figure de la renaissance culturelle roumaine, poète, romancier, dramaturge, journaliste, pédagogue et traducteur roumain d'origine moldave. Il est le mari de la compositrice, pianiste et chanteuse Elena Asachi. (fr) 格奧爾基·阿薩奇（羅馬尼亞語：Gheorghe Asachi，1788年3月1日－1869年11月12日），摩爾達維亞人，羅馬尼亞作家、詩人、畫家、歷史學家、戲劇家和翻譯家。 (zh) Гео́рге Аса́кі (рум. Gheorghe Asachi; 1 (12) березня 1788, місто Герца, нині райцентр Чернівецької області — †12 (24) листопада 1869, Ясси, Румунія) — румунський і молдовський письменник, політичний діяч, просвітитель, літограф. (uk) Gheorghe Asachi (Romanian pronunciation: [ˈɡe̯orɡe aˈsaki], surname also spelled Asaki; 1 March 1788 – 12 November 1869) was a Moldavian, later Romanian prose writer, poet, painter, historian, dramatist, engineer- border maker and translator. An Enlightenment-educated polymath and polyglot, he was one of the most influential people of his generation. Asachi was a respected journalist and political figure, as well as active in technical fields such as civil engineering and pedagogy, and, for long, the civil servant charged with overseeing all Moldavian schools. Among his leading achievements were the issuing of Albina Românească, a highly influential magazine, and the creation of Academia Mihăileană, which replaced Greek-language education with teaching in Romanian. His literary works combi (en) Gheorghe Asachi (ur. 1 marca 1788 w Hercie, zm. 12 listopada 1869 w Jassach) – rumuński poeta, malarz, historyk, dramaturg i tłumacz. Oświeceniowy polimat i poliglota, jeden z najbardziej wpływowych postaci jego generacji. Asachi był cenionym dziennikarzem i politykiem, a także inżynierem lądowym oraz pedagogiem. Przez długi czas pracował jako urzędnik państwowy obarczony nadzorem nad mołdawiańskim szkolnictwem. Jego największymi sukcesami było wydanie , magazyn, który wywarł znaczący wpływ na kulturę ówczesnej Rumunii i stworzenie Academia Mihăileană- uczelnię, która jako pierwsza zastąpiła nauczanie po grecku, nauczaniem w języku rumuńskim. Jego literackie dzieła łączyły założenia romantyczne wraz z klasyczną myślą i były bogate w archaizmy i zapożyczenia z języka mołdawskiego. (pl) Гео́рге Аса́ки (молд. Георге Асаки, Gheorghe Asachi (Asaki); 1 (12) марта 1788, село Герца, Молдавское княжество — 12 (24) ноября 1869, Яссы) — молдавский писатель, поэт, художник, историк, драматург и переводчик армянского происхождения. Один из влиятельнейших людей своего поколения в Молдавии и Румынии. Способствовал развитию национального театра, изобразительного искусства, внёс большой вклад в развитие педагогической мысли, создал ряд школ и культурно-просветительских учреждений. Георге Асаки поддерживал российское присутствие в Молдавском княжестве, сыграл важную роль в установлении Органического регламента, поддерживал Михаила Стурдзу. Из-за своих политических воззрений он конфликтовал с представителями либеральных течений, выступал против Молдавской революции 1848 и против союза Мол (ru) Gheorghe Asachi alternativtGeorg Asaky/Asaki, född 1 mars 1788, död 12 november 1869, var en rumänsk patriot och författare, en av pionjärerna i det kulturella livet i Furstendömet Moldova under 1800-talets första hälft. Asachi är ihågkommen mer för sin kulturella insats än för sin litterära produktion (dikter, historiska noveller och skådespel), som är präglad av en försenad klassicism. Som motståndare till förenandet av de två rumänska furstendömena (Moldova och Valakiet) blev han under sina sista år isolerad och bortglömd. (sv) |
.jpg?width=300)
