Abecedarius (original) (raw)
Ein Abecedarius (auch: „der Abecedar“; lat. abecedarius, ergänze versus: „ABC-Gedicht“) ist ein Gedicht, bei dem der erste Buchstabe jedes Verses bzw. jeder Strophe gemäß der Reihenfolge des Alphabetes gewählt ist – siehe auch Akrostichon. Schematisch sieht das (bei einem versweisen Abecedarius) so aus: A........................B........................C........................D........................und so weiter.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Ein Abecedarius (auch: „der Abecedar“; lat. abecedarius, ergänze versus: „ABC-Gedicht“) ist ein Gedicht, bei dem der erste Buchstabe jedes Verses bzw. jeder Strophe gemäß der Reihenfolge des Alphabetes gewählt ist – siehe auch Akrostichon. Schematisch sieht das (bei einem versweisen Abecedarius) so aus: A........................B........................C........................D........................und so weiter. (de) Αλφαβητάρι λέγεται το ποιητικό είδος, που κάθε στίχος ενός ποιήματος αρχίζει μ' ένα γράμμα της αλφαβήτου. (el) An abecedarius (also abecedary and abecedarian) is a special type of acrostic in which the first letter of every word, strophe or verse follows the order of the letters in the alphabet. (en) La kristanaj abocoj, aŭ kristanaj poemaj abocoj, estas kompilaĵoj laŭforme de poemo, en kiuj la versoj aŭ la strofoj komemciĝas per la sinsekvo de la alfabetaj literoj. Temas pri ĝenro kiu reprenas tiun atestatan en la Unua Testamento, en la Psalmoj aparte en la alfabeta psalmaro de la hebrea lingvo. Diversaj kristanaj aŭtoroj kaj okcidentaj kaj orientaj, bone konataj kiel Aŭgusteno kaj , sed ankaŭ anonimuloj kiel la aŭtoroj de la kaj de la himno (Akatisto), sin elprovis en la redaktado de versaj verkoj bazitaj sur ordigita sekvenco de la alfabeta literoj. (eo) Gli abecedari cristiani sono composizioni religiose cristiane in forma poetica, nelle quali i versi o le strofe iniziano con la successione delle lettere dell'alfabeto. Si tratta di un genere che riprende quello, attestato nell'Antico Testamento, dei "Salmi alfabetici" in ebraico. Molteplici autori cristiani sia occidentali che orientali, ben noti come Agostino e Fulgenzio, ma anche anonimi, come l'autore del Salmo responsoriale e dell'Acatisto, si sono cimentati nella stesura di opere in versi basate sulla sequenza ordinata delle lettere dell'alfabeto. (it) Een abecedarium of abc-gedicht is een acrostichon (bepaald soort gedicht) waarvan de opeenvolgende regels met de opeenvolgende letters van een alfabet beginnen. Het boek Klaagliederen in de bijbel is bijna geheel op de vorm van het abecedarium gebouwd. Op een na zijn alle vijf klaagliederen alfabetisch volgens de 22 letters van het Hebreeuws alfabet. Hetzelfde geldt voor veel van de psalmen en andere bijbelgedeeltes. Ook als de opeenvolgende strofes in de eerste regel met de opeenvolgende letters van het alfabet beginnen, wordt dit een abecedarium genoemd. Het bekendste zijn wel de abc-boekjes op rijm, zoals A is een aapje van Rie Cramer uit 1936: A is een aapje,dat eet uit zijn poot.B is de bakker,die bakt voor ons brood.(enzovoort) Een dergelijk abc-boekje was het eerste spelboekje waaruit kinderen het alfabet (het abc) leerden en dus ook leerden spellen. De oudste abc-boekjes in ons taalgebied stammen uit het begin van de 15e eeuw. Dit betreft een tweetal perkamenten blaadjes die in 1751 ontdekt werden in de band van een 15e-eeuws manuscript (thans in het Frans Hals-museum, Haarlem). Dit vormde een zeer primitief schoolboekje. Een ander gekend voorbeeld uit 1791 is het "Een A.B.C. boek, zeer bekwaam voor de jonge kinderen om te leeren, want men moet in het A.B.C. geoeffend wezen, eer men in eenige boeken iets kan lezen" (uitgever: J.H. de Lange, Boekdrukker aan den Brink). Dergelijke boekjes werden ook gebruikt in andere taalgebieden: in Engeland werden ze horn-book genoemd, in Frankrijk abécédaire en in Duitsland Fibel. (nl) Abecedariusz, wiersz abecadłowy (z łac. abecedarius, alfabetyczny) – utwór literacki, w którym kolejne wyrazy, wersy lub strofy zaczynają się kolejnymi literami alfabetu. Abecedariusz jest szczególną odmianą akrostychu (czyli utworu wersowanego poziomo, w którym jednocześnie określone pionowe grupy znaków posiadają własne znaczenie). Abecedariusze pełniły głównie funkcje mnemotechniczne – ułatwiające zapamiętywanie tekstu – lub ozdobne. Funkcja mnemotechniczna tych utworów przestała mieć znaczenie po wynalezieniu druku – od tego momentu abecedariusze stosowane były jedynie w celu pokazania wysokiego kunsztu pisarskiego autora. W zależności od tego, które składniki utworu rozpoczynają się od kolejnych liter alfabetu, wyróżnia się różne odmiany abecedariuszy, np. stroficzny prosty (kolejne litery alfabetu rozpoczynają pierwszy wers każdej strofy) czy abecedariusz ciągły (każdy wyraz utworu rozpoczyna się od kolejnej litery alfabetu). Formę abecedariusza miały w oryginale niektóre psalmy biblijne. Inne przykłady tego typu utworów to m.in. Skarga umierającego, Augustus kiedy krolował Władysława z Gielniowa, Oblężenie Belgradu Juliana Tuwima oraz Ach, co za prześliczne abecadło Tadeusza Boya-Żeleńskiego. (pl) Абецеда́рій, абецена́рій (лат. abecedarium, abecenarium — абетка) — в країнах, що використовують латинку, абетка взагалі, а також буквар, який містить тільки букви і склади. У палеославістиці абецедарій — стійкий термін: так називають слов'янську абетку (глаголицю чи кирилицю), поміщену в іншомовному рукописі (ксенографічні абецедарії) і з назвами букв. Найстаріші абецедарії є джерелом реконструкції первісної глаголичної абетки. Відомо не менше 17 слов'янських абецедаріїв із назвами літер, з яких особливо значущі: 1. * Паризький (XI століття), Abecedarium bulgaricum, нині відомий тільки в копії (кругла глаголиця, літери названо латиницею), 2. * Синайський (XII століття) на полях Псалтирі (з грецькою і латинською транслітерацією); 3. * Мюнхенський або Ягича (XII—XIII століття) на останній сторінці творінь черниці (глаголиця і кирилиця з латинськими назвами, опублікований ще 1501 року); 4. * Бамберзький (початку XIII століття), де слов'янські абетки даються разом з іншими «екзотичними» абетками; 5. * Стокгольмський, взятий у трофей шведами з Чехії в Тридцятирічну війну, представляє хорватську глаголицю і кирилицю. Рідше абецедаріями називають стародавні абетки, виписані на стінах церков, на полях рукописів і цер, у берестяних грамотах, де назв букв не вказано. (uk) |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Abecedarius_prayer.png?width=300 |
| dbo:wikiPageID | 8539729 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 15113 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1107085581 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:Carolyn_Forché dbr:Paul_West_(writer) dbr:Resh dbr:Dead_Sea_Scrolls dbr:Psalm_10 dbr:Psalm_111 dbr:Psalm_112 dbr:Psalm_145 dbr:Psalm_25 dbr:Psalm_9 dbr:Matthea_Harvey dbr:Children's_literature dbr:Orthography dbr:Quatrain dbr:Edward_Gorey dbr:Geoffrey_Chaucer dbr:Gertrude_Stein dbr:Mnemonic dbr:Constantine_of_Preslav dbr:Thomas_M._Disch dbr:Animal dbr:Siege_of_Belgrade_(1789) dbr:Ayin dbr:Iroha dbr:Japanese_poetry dbr:Alliterative_verse dbr:Alphabet_song dbr:Ancient_Greek dbc:Word_games dbr:Dalet dbr:Dr._Seuss dbr:Fehu dbr:Barbara_Hamby dbr:Nun_(letter) dbr:Pangram dbr:Harryette_Mullen dbr:Hebrew_Bible dbr:Hebrew_alphabet dbr:Psalm_34 dbc:Graphic_poetry dbr:Abecedarium dbr:Acrostic dbr:Kaph dbr:Didactic dbr:Djuna_Barnes dbr:Ashrei dbr:Mary_Jo_Bang dbr:Book_of_Lamentations dbr:Donatists dbr:The_World_Is_Round dbr:Bríatharogam dbr:OED dbr:Old_Icelandic dbr:Self-reference dbr:Septuagint dbr:Verse_(poetry) dbr:Medieval_Latin dbr:Psalm_119 dbr:Rune_poem dbr:Psalm_37 dbr:Dr._Seuss's_ABC dbr:Proverbs_31 dbr:The_Gashlycrumb_Tinies dbr:Strophe dbr:Ogham_script dbr:Runic_alphabet dbr:Psalm dbr:Alaric_Watts dbr:Jewish_services dbr:St._Augustine dbr:Karl_Elder dbr:File:Abecedarius_prayer.png dbr:Iroha_mojigusari dbr:Jessica_Greenbaum dbr:To_Do:_A_Book_of_Alphabets_and_Birthdays |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Authority_control dbt:Citation_needed dbt:Distinguish dbt:Portal dbt:Reflist dbt:See_also |
| dcterms:subject | dbc:Word_games dbc:Graphic_poetry |
| rdf:type | owl:Thing |
| rdfs:comment | Ein Abecedarius (auch: „der Abecedar“; lat. abecedarius, ergänze versus: „ABC-Gedicht“) ist ein Gedicht, bei dem der erste Buchstabe jedes Verses bzw. jeder Strophe gemäß der Reihenfolge des Alphabetes gewählt ist – siehe auch Akrostichon. Schematisch sieht das (bei einem versweisen Abecedarius) so aus: A........................B........................C........................D........................und so weiter. (de) Αλφαβητάρι λέγεται το ποιητικό είδος, που κάθε στίχος ενός ποιήματος αρχίζει μ' ένα γράμμα της αλφαβήτου. (el) An abecedarius (also abecedary and abecedarian) is a special type of acrostic in which the first letter of every word, strophe or verse follows the order of the letters in the alphabet. (en) La kristanaj abocoj, aŭ kristanaj poemaj abocoj, estas kompilaĵoj laŭforme de poemo, en kiuj la versoj aŭ la strofoj komemciĝas per la sinsekvo de la alfabetaj literoj. Temas pri ĝenro kiu reprenas tiun atestatan en la Unua Testamento, en la Psalmoj aparte en la alfabeta psalmaro de la hebrea lingvo. Diversaj kristanaj aŭtoroj kaj okcidentaj kaj orientaj, bone konataj kiel Aŭgusteno kaj , sed ankaŭ anonimuloj kiel la aŭtoroj de la kaj de la himno (Akatisto), sin elprovis en la redaktado de versaj verkoj bazitaj sur ordigita sekvenco de la alfabeta literoj. (eo) Gli abecedari cristiani sono composizioni religiose cristiane in forma poetica, nelle quali i versi o le strofe iniziano con la successione delle lettere dell'alfabeto. Si tratta di un genere che riprende quello, attestato nell'Antico Testamento, dei "Salmi alfabetici" in ebraico. Molteplici autori cristiani sia occidentali che orientali, ben noti come Agostino e Fulgenzio, ma anche anonimi, come l'autore del Salmo responsoriale e dell'Acatisto, si sono cimentati nella stesura di opere in versi basate sulla sequenza ordinata delle lettere dell'alfabeto. (it) Een abecedarium of abc-gedicht is een acrostichon (bepaald soort gedicht) waarvan de opeenvolgende regels met de opeenvolgende letters van een alfabet beginnen. Het boek Klaagliederen in de bijbel is bijna geheel op de vorm van het abecedarium gebouwd. Op een na zijn alle vijf klaagliederen alfabetisch volgens de 22 letters van het Hebreeuws alfabet. Hetzelfde geldt voor veel van de psalmen en andere bijbelgedeeltes. A is een aapje,dat eet uit zijn poot.B is de bakker,die bakt voor ons brood.(enzovoort) (nl) Abecedariusz, wiersz abecadłowy (z łac. abecedarius, alfabetyczny) – utwór literacki, w którym kolejne wyrazy, wersy lub strofy zaczynają się kolejnymi literami alfabetu. Abecedariusz jest szczególną odmianą akrostychu (czyli utworu wersowanego poziomo, w którym jednocześnie określone pionowe grupy znaków posiadają własne znaczenie). Abecedariusze pełniły głównie funkcje mnemotechniczne – ułatwiające zapamiętywanie tekstu – lub ozdobne. Funkcja mnemotechniczna tych utworów przestała mieć znaczenie po wynalezieniu druku – od tego momentu abecedariusze stosowane były jedynie w celu pokazania wysokiego kunsztu pisarskiego autora. (pl) Абецеда́рій, абецена́рій (лат. abecedarium, abecenarium — абетка) — в країнах, що використовують латинку, абетка взагалі, а також буквар, який містить тільки букви і склади. У палеославістиці абецедарій — стійкий термін: так називають слов'янську абетку (глаголицю чи кирилицю), поміщену в іншомовному рукописі (ксенографічні абецедарії) і з назвами букв. Найстаріші абецедарії є джерелом реконструкції первісної глаголичної абетки. Відомо не менше 17 слов'янських абецедаріїв із назвами літер, з яких особливо значущі: (uk) |
| rdfs:label | Abecedarius (de) Αλφαβητάρι (λογοτεχνία) (el) Abecedarius (en) Kristanaj abocoj (eo) Abecedari cristiani (it) Abecedarium (nl) Abecedariusz (pl) Абецедарій (uk) |
| rdfs:seeAlso | dbr:Abecedarium |
| owl:differentFrom | dbr:Abecedarium |
| owl:sameAs | freebase:Abecedarius wikidata:Abecedarius dbpedia-de:Abecedarius dbpedia-el:Abecedarius dbpedia-eo:Abecedarius http://hy.dbpedia.org/resource/Աբեցեդարիում dbpedia-it:Abecedarius dbpedia-nl:Abecedarius dbpedia-pl:Abecedarius dbpedia-uk:Abecedarius https://global.dbpedia.org/id/2wAGK |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Abecedarius?oldid=1107085581&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Abecedarius_prayer.png |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Abecedarius |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Abecedariuses dbr:Alphabet_poem |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Matthea_Harvey dbr:Uncle_Shelby's_ABZ_Book dbr:Glossary_of_literary_terms dbr:Constrained_writing dbr:Iroha dbr:Alliterative_verse dbr:Abecedarian_(disambiguation) dbr:Abecedariuses dbr:Kameelah_Janan_Rasheed dbr:A_solis_ortus_cardine dbr:Acrostic dbr:Guillaume_de_Deguileville dbr:Ugaritic_texts dbr:Orgelbüchlein dbr:Alphabet_poem |
| is owl:differentFrom of | dbr:Abecedarium |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Abecedarius |
