Paul Feyerabend (original) (raw)
Paul Karl Feyerabend (13. ledna 1924 – 11. února 1994) byl původem rakouský filosof vědy a zakladatel epistemologického anarchismu. Feyerabend se stal slavný díky jeho anarchistickému pohledu na vědu a odmítání nutnosti existence univerzálního metodického pravidla. Byl velmi vlivnou postavou ve filosofii vědy a v sociologii vědy.
| Property | Value |
|---|---|
| dbo:abstract | Paul Karl Feyerabend (13. ledna 1924 – 11. února 1994) byl původem rakouský filosof vědy a zakladatel epistemologického anarchismu. Feyerabend se stal slavný díky jeho anarchistickému pohledu na vědu a odmítání nutnosti existence univerzálního metodického pravidla. Byl velmi vlivnou postavou ve filosofii vědy a v sociologii vědy. (cs) Paul Karl Feyerabend (Viena, Àustria 13 de gener de 1924 - Zuric, Suïssa 11 de febrer de 1994) fou un filòsof de la ciència que al llarg de la vida va experimentar una evolució constant (popperià, antirracionalista, empirista, antiempirista, antipositivista, relativista), sempre amb un alt grau d'anarquisme i criteri crític; creador de l'anarquisme epistemològic. És un dels dos autors de la Tesi de la incommensurabilitat. En els seus assajos utilitza un llenguatge clar i expressiu que influeix en el lector, allunyat del llenguatge fred i asèptic que és una de les limitacions que, segons Feyerabend, pateix un científic. Utilitza amb freqüència cites de filòsofs marxistes (Lenin, Mao Zedong, Rosa Luxemburg, etc.) Seleccionades potser pel seu llenguatge directe. Va escriure amb una passió difícil de trobar en cap altre filòsof de la ciència. Les crítiques negatives inicials que va rebre el seu llibre Contra el mètode li van costar, com narra en la seva autobiografia (Matant el temps), una profunda depressió. (ca) Paul Karl Feyerabend (* 13. Januar 1924 in Wien; † 11. Februar 1994 in Genolier im schweizerischen Waadtland) war ein österreichischer Philosoph und Wissenschaftstheoretiker. Er war von 1958 bis 1989 Philosophieprofessor an der Universität von Kalifornien in Berkeley und lebte zeitweilig in England, Deutschland, Neuseeland, Italien, zuletzt in der Schweiz, wo er als Hochschullehrer an der ETH Zürich tätig war. Bekannt wurde Feyerabend durch seinen wissenschaftstheoretischen Anarchismus. Nach Feyerabend lassen sich keine universellen und ahistorischen wissenschaftlichen Methoden formulieren, produktive Wissenschaft müsse vielmehr Methoden nach Belieben verändern, einführen und aufgeben dürfen. Zudem gebe es keine allgemeinen Maßstäbe, mit denen verschiedene wissenschaftliche Methoden oder Traditionen bewertet werden könnten. Das Fehlen allgemeiner Bewertungsmaßstäbe führt ihn zu einem philosophischen Relativismus, nach dem keine Theorie allgemein wahr oder falsch ist. (de) بول فييرآبند (بالإنجليزية: Paul Feyerabend) (ولد في 13 يناير 1924 وتوفي في 11 فبراير 1994) كان فيلسوفاً مهتما بمجال العلوم، نمساوي الأصل، ولع في بداية حياته الفكرية بالمسرح ثم درس فيما بعد الفيزياء، وعلم الفلك، والتاريخ بجامعة فيينا عاصمة النمسا. عرفت أفكاره بالفوضوية، أي رفض وجود نسق علمي ثابت ونهائي. سافر إلى إنجلترا لمتابعة دروس كارل بوبر، وأيد أهم أفكاره حول منطق تحول العلوم. إذ رفض الثقة المطلقة في العلم، واعتبر الدحضانية أو قابلية النظرية العلمية للتكذيب معيارا أساسيا للتمييز بين النظرية العلمية وغير العلمية. ومن أهم مؤلفاته: ضد المنهج (1979)، «العلم في المجتمع الحر»، «أوراق فلسفية» (1981)، «وداعا أيها العقل» (1987). (ar) Ο Πωλ Φεγεράμπεντ (Paul Karl Feyerabend, 13 Ιανουαρίου 1924 - 11 Φεβρουαρίου 1994) ήταν Αυστριακός φιλόσοφος της επιστήμης γνωστός για την εργασία του ως καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας, όπου και εργάστηκε για τρεις δεκαετίες (1958 - 1989). Περιπλανήθηκε κατά τη διάρκεια της ζωής του και βρέθηκε στην Αγγλία, ΗΠΑ, Νέα Ζηλανδία, Ιταλία, Γερμανία και τέλος Ελβετία. Στα έργα του συμπεριλαμβάνεται το σημαντικό Against Method (που δημοσιεύθηκε το 1975), το Science in a Free Society (που δημοσιεύθηκε το 1978) και το Farewell to Reason (μια συλλογή από εργασίες που δημοσιεύτηκαν το 1987). Ο Φεγεράμπεντ έγινε διάσημος λόγω της αναρχικής του άποψης για την επιστήμη και της απόρριψης ύπαρξης καθολικών μεθοδολογικών κανόνων. Αποτελεί ισχυρή προσωπικότητα στην φιλοσοφία της επιστήμης αλλά και στην . (el) Paul Karl FEYERABEND [pr.: paŭl karl fajerabent] (naskiĝis la 13-an de januaro 1924, mortis la 11-an de februaro 1994) estis aŭstra scienco-filozofo, kiu poste loĝadis en Anglio, Usono, Nov-Zelando, Svisio kaj Italio. Liaj ĉefaj verkoj estas "Kontraŭ la Metodo" (1975), "Scienco en libera socio" (1978) kaj "Adiaŭ je racio" (1987). Feyerabend famiĝis pro konstrui "anarĥian" scienco-teorion kaj forĵeti la ideon ke ekzistas universalaj koniĝmetodaj reguloj. Li montris, ke ekzemple la kopernikaj ideoj de Galileo ne estis logike pruveblaj per la faktoj enkadre de la tiama epoko, kaj ke Galileo devis ruzi kaj krei alcelajn hipotezojn por doni subtenon al siaj tezoj. Li venis ankaŭ al la konkludo, ke scienco, kiu origine estis liberiga forto, nun fariĝis subprema ideologio, kaj li admonis, ke, kiel estiĝis en kelkaj landoj malligigo de Ŝtato disde Religio, oni malligigu Ŝtaton disde Scienco. Li estas mejloŝtona, pridiskutata kaj influa persono en sciencofilozofio, kaj en la sociologio de scienca kono. (eo) Paul Karl Feyerabend (Viena, 13 de enero de 1924 - Zúrich, 11 de febrero de 1994) fue un filósofo de la ciencia que a lo largo de su vida experimentó una evolución constante en su pensamiento (popperiano, antirracionalista, empirista, antiempirista, antipositivista y relativista), siempre con un alto grado de anarquismo y sentido crítico que lo llevaron a postular el anarquismo epistemológico. Es uno de los dos autores de la tesis de la inconmensurabilidad. En sus ensayos utilizó una comunicación clara y expresiva, distante del lenguaje frío y aséptico que es, según Feyerabend, una de las carencias o defectos de forma de los que generalmente adolece la redacción académica. Empleó con frecuencia citas de filósofos marxistas, entre otros Lenin, Mao Tse Tung y Rosa Luxemburgo. Feyerabend se hizo famoso por su propuesta postura anarquista de la ciencia y su rechazo a la existencia de reglas metodológicas universales. Las críticas negativas iniciales que recibió su libro Contra el método le ocasionaron, como consta en su libro autobiográfico Matando el tiempo, una profunda depresión. (es) Paul Karl Feyerabend (Viena, Austria, 1924 - 1994) filosofoa izan zen. Vienako Unibertsitatean ikasi zuen, eta, gero, Ameriketako Estatu Batuetara joan zen Kaliforniako Unibertsitatean filosofiako eskolak ematera. Zientziaren arlo batzuen arazo zehatzak ikertu ditu, eta interpretazioak kritikatu izan ditu. Bere esanetan, metodologiak irizpideak eman ditzake, baina ezin ditu arauak ezarri. Feyerabenden lanen artean, aipagarri dira Azalpena, erredukzioa, enpirismoa (1962), Mikrofisikaren arazoak (1962), Enpirismoaren arazoak (1971), Metodoaren kontra (1970), Gizarte askearen zientzia (1978). (eu) Paul Karl Feyerabend (13 janvier 1924 – 11 février 1994) est un philosophe des sciences d'origine autrichienne, naturalisé américain, qui a vécu en Angleterre, aux États-Unis, en Nouvelle-Zélande, en Italie et finalement en Suisse. Ses principaux travaux sont Contre la méthode (publié en 1975), La science dans une société libre (publié en 1978) et Adieu la raison (un recueil d'articles publié en 1987). Il devient célèbre pour sa vision anarchiste de la science et son déni de l'existence de règles méthodologiques universelles. Il est une figure influente dans le domaine de la philosophie des sciences, notamment par sa théorie épistémologique dite de « l'anarchisme épistémologique » qu'il a exposée dans l'ouvrage Contre la méthode. Esquisse d’une théorie anarchiste de la connaissance en 1975. (fr) Paul Karl Feyerabend (German: [ˈfaɪɐˌʔaːbm̩t]; January 13, 1924 – February 11, 1994) was an Austrian-born philosopher of science best known for his work as a professor of philosophy at the University of California, Berkeley, where he worked for three decades (1958–1989). At various points in his life, he lived in England, the United States, New Zealand, Italy, Germany, and finally Switzerland. His major works include Against Method (1975), Science in a Free Society (1978) and Farewell to Reason (1987). Feyerabend became famous for his purportedly anarchistic view of science and his rejection of the existence of universal methodological rules. He was an influential figure in the sociology of scientific knowledge. Asteroid (22356) Feyerabend is named in his honour. (en) Paul Karl Feyerabend (bahasa Jerman: [ˈfaɪɐˌaːbɛnt]; 13 Januari 1924 – 11 Februari 1994) adalah seorang filsuf sains kelahiran Austria yang dikenal akan karyanya sebagai profesor filsafat di selama tiga dasawarsa (1958-1989). Ia tinggal di Inggris, Amerika Serikat, Selandia Baru, Italia, Jerman, dan akhirnya Swiss. Karya utamanya adalah (diterbitkan tahun 1975), (diterbitkan tahun 1978) dan Farewell to Reason (kumpulan tulisan yang diterbitkan tahun 1987). Feyerabend dikenal akan gagasan anarkisme epistemologisnya dan penolakannya terhadap keberadaan peraturan metodologis yang universal. Ia adalah tokoh yang berpengaruh dalam filsafat sains dan . (in) ポール・カール・ファイヤアーベント（Paul Karl Feyerabend、1924年1月13日 - 1994年2月11日）は、オーストリア出身の哲学者、科学哲学者である。アメリカ合衆国にあるカリフォルニア大学バークレー校の哲学教授を30年にわたり務めた。主著は『方法への挑戦（"Against Method"）』(1975年)、『自由人のための知（"Science in a Free Society"）』（1978年）、『理性よ、さらば（"Farewell to Reason"）』（論文集：1987年）。ファイヤアーベントは科学へのアナーキスティックな見方と、普遍的な方法論の否定によって有名になった。ファイヤアーベントは科学哲学にくわえ、科学社会学においても影響力を持つ人物である。 (ja) Paul Karl Feyerabend (Vienna, 13 gennaio 1924 – Genolier, 11 febbraio 1994) è stato un filosofo e sociologo austriaco.Filosofo della scienza, nacque in Austria ed in seguito visse nel Regno Unito, USA, Nuova Zelanda, Italia ed infine in Svizzera. Tra le sue opere principali ci sono Contro il metodo del 1975, (del 1978), (una collezione di saggi del 1987) e, pubblicato postumo nel 2002, . Feyerabend diventò famoso per la sua visione anarchica della scienza e il suo negare l'esistenza di regole metodologiche universali. La sua opera ha avuto una notevole importanza nella storia della filosofia della scienza e della . (it) Paul Karl Feyerabend (Wenen, 13 januari 1924 – Genolier (Zwitserland), 11 februari 1994) was een in Oostenrijk geboren wetenschapsfilosoof, die later in Engeland, de Verenigde Staten, Nieuw-Zeeland, Zwitserland en Italië leefde. Onder zijn belangrijkste werken vallen Against Method (gepubliceerd in 1975), Science in a Free Society (gepubliceerd in 1978) en Farewell to Reason (een verzameling artikelen, uitgegeven in 1987). Feyerabend is beroemd geworden vanwege zijn anarchistische visie op wetenschap en zijn ontkenning van het bestaan van universele methodologische regels. Hij is een invloedrijk figuur in de wetenschapsfilosofie, alsmede in de sociologie van wetenschappelijke kennis. Feyerabend pleitte vooral tegen de arrogantie van de wetenschap, wat hem de reputatie van het enfant terrible van de wetenschapsfilosofie opleverde. (nl) 파울 카를 파이어아벤트(독일어: Paul Karl Feyerabend, 1924년 1월 13일 ~ 1994년 2월 11일)는 오스트리아의 과학철학자이다. UC 버클리에서 철학 교수를 역임하며 현대 과학철학에 크게 공헌했다. 과학의 발전 과정에 있어서의 모든 방법론을 거부하였으며, 과학적 지식을 다른 종류의 지식과 구분할 수 있는 어떤 특성도 존재하지 않는다고 주장하였다. (ko) Пол (Па́уль) Карл Фе́йерабенд (нем. Paul Karl Feyerabend [ˈfaɪɐˌaːbɛnt]; 13 января 1924, Вена — 11 февраля 1994, , кантон Во, Швейцария) — австрийско-американский учёный, философ, методолог науки. Родился в Вене (Австрия), в разное время жил в Англии, США, Новой Зеландии, Италии, Швейцарии. С 1958 по 1989 год работал профессором философии в Калифорнийском университете в Беркли. Основные работы: * «Против метода» (англ. Against Method: Outline of an Anarchistic Theory of Knowledge, опубликована в 1975 году), * «Наука в свободном обществе» (англ. Science in a Free Society, опубликована в 1978 году), * «Прощай, благоразумие» или «Прощай, разум» в других переводах (англ. Farewell to reason, сборник статей, опубликованный в 1987 году). Фейерабенд стал известен благодаря своим анархистским взглядам на процесс научного познания, и утверждениям, что в науке не существует универсальных методологических правил. На основе этих идей он создал концепцию эпистемологического анархизма. Он был влиятельной фигурой в философии науки и в социологии научного познания. Критика Фейерабенда оказала существенное влияние на развитие теорий науки Томаса Куна, Имре Лакатоса и др. (ru) Paul Karl Feyerabend (ur. 13 stycznia 1924 w Wiedniu, zm. 11 lutego 1994 w Genolier w Szwajcarii) – austriacki filozof, autor programu filozofii nauki zwanego przez niego samego anarchizmem metodologicznym lub kontrindukcjonizmem. Światowy rozgłos przyniosła mu książka Against Method (1975), w której podważa zasadność wszystkich dotychczasowych filozofii nauki. Ze względu na swoje poglądy uzyskał przydomek Salvadore Dali filozofii. Zarozumiałością jest zakładać, że posiada się rozwiązania odpowiednie dla ludzi, z którymi nie dzieli się życia i których problemów się nie zna. Niemądrze jest zakładać, że takie ćwiczenie w humanizmie na odległość przyniesie efekty zadowalające zainteresowanych. Od zarania zachodniego racjonalizmu intelektualiści uważają siebie za nauczycieli, świat za szkołę, a ludzi za posłusznych uczniów Feyerabend, Przeciw metodzie Osiągnięcia nauki z punktu widzenia jednych tradycji wydają się wspaniałe, z punktu widzenia innych – odrażające, warte jedynie ziewnięcia dla innych jeszcze. Oczywiście uwarunkowania naszych współczesnych materialistów owocują wybuchami entuzjazmu wobec takich wydarzeń, jak wystrzelenie rakiety na księżyc, odkrycie podwójnej spirali czy termodynamiki stanów nierównowagi. Spójrzmy na te fakty z innego punktu widzenia, a okażą się tylko śmiesznymi i jałowymi zabawami. Potrzeba było miliardów dolarów, tysięcy dobrze wyszkolonych asystentów, lat ciężkiej pracy, aby kilku naszych współczesnych, nie potrafiących się wysłowić i dość przy tym ograniczonych, wykonało bez wdzięku parę podskoków w miejscu, którego nie odwiedziłby nikt przy zdrowych zmysłach – na wysuszonej, gorącej skale, gdzie nie ma czym oddychać. A przecież mistycy, ufni tylko w moc swoich umysłów, podróżowali przez sfery niebieskie do samego Boga, oglądając go w całej wspaniałości i otrzymując siłę do dalszego życia, oświecenie dla siebie i swoich bliźnich. Tylko analfabetyzm szerokich mas i ich nauczycieli – intelektualistów, ich zadziwiający brak wyobraźni, sprawia, że takie porównania odrzuca się bez większego namysłu Feyerabend, Przeciw metodzie Zainspirowany Nestroyem i dadaistami, unikałem akademickich metod przedstawiania poglądów, zamiast żargonu naukowego używałem pospolitych sformułowań oraz języka przemysłu rozrywkowego i literatury sensacyjnej. Feyerabend, Zabijanie czasu Swoją filozoficzną drogę rozpoczyna jako empirysta i pozytywista, później skłania się ku krytycznemu racjonalizmowi Poppera, następnie formułuje swoją wersję krytycznego racjonalizmu, później staje się wrogiem podejścia obiektywistycznego, zwolennikiem relatywizmu w wymiarze teoriopoznawczym i kulturowym oraz pluralistycznego podejścia do zagadnienia możliwości rozwoju nauki, by skończyć jako krytyk wszystkich dotychczasowych ujęć rozwoju nauki i traktowania jej jako wyróżnionej formy ludzkiej działalności, jak również teoriopoznawczy anarchista, z biegiem czasu krytycznie odnoszący się do relatywizmu. Krytykę relatywizmu i refleksję ontologiczną przerywa mu śmierć. Jego poglądy z okresu umiarkowanego to szeroko rozumiany popperyzm z elementami empiryzmu i Wittgensteina. Przyjmuje on, że rygorystycznie stosowane kryteria racjonalności, czyli w tym przypadku przestrzeganie reguł metody naukowej krytycznego racjonalizmu, stworzą taką praktykę naukową, którą bez wątpienia stanie się wzorcem dla wszystkich dziedzin przyrodoznawstwa. Utrzymuje on również, że głównym przedmiotem teoretycznej refleksji nad nauką jest problem rozwoju wiedzy naukowej. Akceptuje również Popperowską zasadę empirycznego wzrostu – każda nowa teoria winna wyjaśniać sukcesy teorii poprzednich i prowadzić do odkrycia nowych, sprawdzalnych empirycznie twierdzeń o świecie. Od wiedzy wymagać należy maksymalnej testowalności, a od siebie samego maksymalnego krytycyzmu wobec swoich poczynań. Akceptacja tezy o niewspółmierności jest bez wątpienia najbardziej przełomowym momentem w jego metodologii, ponieważ to od niej zaczyna się zwrot ku pozycjom anarchistycznym. Najogólniej rzecz biorąc niewspółmierność interteoretyczna (ang. intertheoretical incommensurability) polega na tym, że niektóre, rywalizujące ze sobą lub po sobie następujące teorie naukowe są ze sobą niezgodne, bo np. dotyczą częściowo tylko tego samego zakresu zjawisk, lub posługują się odmiennymi metodami badawczymi, czy innymi standardami oceny tego, co jest w danym momencie uznawane za naukę, albo mówią o różnych przedmiotach za pomocą tych samych słów. Jego najgłośniejsza książka Przeciw metodzie, w której rozwija idee anarchizmu epistemologicznego i zasadę poznawczą anything goes (wszystko ujdzie), daje, tak ze względu na formę wypowiedzi, jak i samą treść kontrowersyjne spojrzenie na naukę, filozofię nauki, oraz na cel uprawiania filozoficznej refleksji nad nauką. W jego opinii każda dosłownie idea, każdy pomysł, choćby dziś nie wiem jak wydawał się absurdalny, może okazać się, z biegiem czasu, przydatny dla rozwoju nauki. Metodologia ta jest wyzwaniem rzuconym wszystkim dotychczasowym filozofiom nauki, z empiryzmem na czele. Istotą jego anarchizmu epistemologicznego, jest przekonanie, że podział na to, co racjonalne i to, co irracjonalne pozbawiony jest sensu, ponieważ nie istnieje jeden niezmienny zbiór reguł mogący być odniesieniem dla takiej oceny. Idea niezmiennej metody lub niezmiennej teorii racjonalności, oparta jest na zbyt naiwnym (bo jednostronnym, przyjmującym, że jest on animal rationale) poglądzie na człowieka i jego środowisko społeczne.Do momentu pojawienia się Przeciw metodzie spory w obrębie filozofii nauki dotyczyły charakterystycznej dla nauki racjonalności postępowania badawczego. Albo postulowano jej określony model – wersja normatywna, który miałby obowiązywać w dziejach nauki zawsze i wszędzie – tu prym wiódł spór indukcyjnego modelu wiedzy z dedukcyjnym modelem wiedzy, albo opisywano – wersja deskryptywna, rzekomo zawsze występujące, działania uczonych podczas uprawiania nauki. Doniosłość idei Feyerabenda polega na tym, że zakwestionował, przez nikogo wcześniej nie podważane przekonanie o istnieniu ponadhistorycznej racjonalności postępowania badawczego (ponadhistorycznych reguł metodologicznych), zastępując je lansowaną przez siebie tezą anything goes (którą poparł badaniami nad historią nauki).Sens reguły anything goes wyrazić można tak: dla dowolnej reguły metodologicznej prawdą jest, że z biegiem czasu hamować zacznie rozwój nauki, a w związku z tym korzystniej będzie, nie chcąc tego rozwoju hamować, zastąpić ją regułą inną, co do której również oczekiwać należy, że, z biegiem czasu, zostanie zastąpiona inna regułą. Nigdy nie wiemy, co tak naprawdę może być, zwłaszcza w przyszłości, dla rozwoju nauki korzystne, a zatem: wszystko jest dozwolone. Feyerabenda okrzyknięto najgorszym wrogiem nauki, , i wrogiem postępu naukowego. Sprzyjał temu jego styl pisania. Używał języka propagandy, odwoływał się do rozmaitych chwytów marketingowych, poważną argumentację i olbrzymią przetykał żartami, a czynił to tak subtelnie, że w wielu miejscach trudno rozstrzygnąć, czy żartuje, czy mówi prawdę. Z upodobaniem odwoływał się również do polityków i myślicieli lewicowych. Cytował Lenina, Mao Zedonga, Marksa, świadomie zacierając różnicę między tym co (powszechnie uznawane było za) naukowe a propagandą i perswazją. Gdyby nie to, że Przeciw metodzie zapewniła mu w środowisku filozoficznego opinię skandalisty, następne jego książki uznano by za megaskandal.Science in a Free Society jest książką, która występuje przeciwko zachodniemu racjonalizmowi i zachodniej nauce, w inny, niż Przeciw metodzie, sposób. Snuje tam Feyerabend wizję społeczeństwa, w którym wszystkie tradycje mają równe prawa i równy dostęp do centrów władzy, w odróżnieniu od demokracji liberalnej, gdzie jednostki mają równe prawa dostępu do stanowisk określonych przez specjalną tradycję – tradycję zachodniej nauki i racjonalizm.Farewell to Reason jest apelem do zachodnich humanistów i intelektualistów, aby zaprzestali prób ulepszania życia ludzi z innych niż europejska kultur. Najwyższy już czas – pisał – aby rozstać się z przekonaniem, że „ludzkość” (cóż za pretensjonalna generalizacja) może być zbawiona przez grupy ludzi zasiadających w dobrze klimatyzowanych gabinetach. celuje w pokazaniu w jaki sposób specjaliści oraz zwykli ludzie, głównie przy pomocy abstrahowania (sedna zachodniej racjonalności) redukują złożoność natury i kultury i na negatywne konsekwencje z tego płynące. Stwarzał on wrażenie, że jego działalność filozoficzna jest czymś ubocznym w jego życiu, że zajmuje się filozofią, bo jest zbyt kiepskim śpiewakiem operowym. (Feyerabenda fascynacja sztuką, a zwłaszcza współczesnym kinem i teatrem – Bertold Brecht chciał go zatrudnić jako swego współpracownika – to oddzielny rozdział jego życia.) Wielu w to uwierzyło, bo nad tym wizerunkiem pracował przez całe życie. Skutecznie wspomagał go wszędzie, gdzie tylko można okazując duży dystans i poczucie humoru w stosunku do swojej działalności filozoficznej. Prawda o jego filozoficznej działalności jest zupełnie inna. Olbrzymia ilość filozoficznej, naukowej i pięknej literatury, jaką przeczytał widoczna jest we wszystkich jego pracach, erudycyjnych, z którymi trudno jest dyskutować. Styl jego pracy był następujący. Czytał, przygotowywał wykład posługując się krótkimi notatkami, wygłaszał wykład, a następnie nadawał mu postać krótkiego tekstu, który po jakimś czasie łączył z innymi tekstami. Tak powstały wszystkie jego książki. Przedstawiony niżej tekst jest dokładniejszym wprowadzeniem do jego poglądów. Dość obszernie referuje również jego biografię. (pl) Paul Karl Feyerabend (Viena, 13 de janeiro de 1924 — Genolier, 11 de fevereiro de 1994) foi um filósofo da ciência austríaco que viveu em diversos países como Reino Unido, Estados Unidos, Nova Zelândia, Itália e Suíça. Seus maiores trabalhos são Against Method (publicado em 1975), Science in a Free Society (publicado em 1978) e Farewell to Reason (uma coleção de artigos publicados em 1987). Feyerabend tornou-se famoso pela sua visão científica anarquista da ciência e por sua suposta rejeição da existência de regras metodológicas universais. É uma figura influente na filosofia da ciência, e também na sociologia do conhecimento científico. (pt) Paul Karl Feyerabend, född 13 januari 1924 i Wien, Österrike, död 11 februari 1994 i Genolier, Schweiz, var en österrikisk filosof och vetenskapsteoretiker. Feyerabend arbetade i fyra decennier som professor i filosofi i Berkeley och i vetenskapsteori i Zürich. Främst är han känd som anarkistisk vetenskapsteoretiker och för sin kritik av den traditionella vetenskapliga metoden. (sv) 保罗·卡尔·费耶阿本德（德語：Paul Karl Feyerabend，1924年1月13日－1994年2月11日）是一位奥地利出生的科学哲学家，以他在加利福尼亚大学伯克利分校作教授的三十余年间（1958年–1989年）的著作最广为人知。 (zh) Пол (Пауль) Карл Фе́єрабенд (нім. Paul Karl Feyerabend; 13 січня 1924, Відень, Перша Австрійська Республіка — 11 лютого 1994, Женольє, кантон Во, Швейцарія) — американський філософ і методолог науки. (uk) |
| dbo:birthDate | 1924-01-13 (xsd:date) |
| dbo:birthPlace | dbr:Vienna dbr:First_Austrian_Republic |
| dbo:birthYear | 1924-01-01 (xsd:gYear) |
| dbo:deathDate | 1994-02-11 (xsd:date) |
| dbo:deathPlace | dbr:Vaud dbr:Genolier dbr:Switzerland |
| dbo:deathYear | 1994-01-01 (xsd:gYear) |
| dbo:era | dbr:20th-century_philosophy |
| dbo:influenced | dbr:Imre_Lakatos |
| dbo:influencedBy | dbr:John_Stuart_Mill |
| dbo:mainInterest | dbr:Epistemology dbr:Political_philosophy dbr:Philosophy_of_science |
| dbo:notableIdea | dbr:Naive_falsificationism |
| dbo:philosophicalSchool | dbr:Analytic_philosophy dbr:Anarchism |
| dbo:region | dbr:Western_philosophy |
| dbo:thumbnail | wiki-commons:Special:FilePath/Paul_Feyerabend_Berkeley.jpg?width=300 |
| dbo:wikiPageExternalLink | http://www.telospress.com https://drive.google.com/file/d/1Kagw36Q9B5VI6BY7xs55LMajEh4jsyw5/view https://public-history-weekly.degruyter.com/6-2018-28/time-for-feyerabend/ http://www.marxists.org/reference/subject/philosophy/works/ge/feyerabe.htm http://www.galilean-library.org/manuscript.php%3Fpostid=43811 http://www.galilean-library.org/manuscript.php%3Fpostid=43838 http://www.philsci.com/book6.htm http://www.collodel.org/feyerabend/ https://archive.today/2007.02.17-063945/http:/hosting.udlap.mx/profesores/miguela.mendez/alephzero/archivo/historico/az43/rocca43.html https://web.archive.org/web/20080407233827/http:/www.galilean-library.org/manuscript.php%3Fpostid=43842 http://www.nybooks.com/articles/7668 |
| dbo:wikiPageID | 59658 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageLength | 41955 (xsd:nonNegativeInteger) |
| dbo:wikiPageRevisionID | 1123219761 (xsd:integer) |
| dbo:wikiPageWikiLink | dbr:California dbr:Quantum_mechanics dbr:Scientific_method dbr:Scientific_pluralism dbr:Scientism dbr:Eliminative_materialism dbr:Epistemological_rupture dbr:Philosophy_of_mind dbr:Subjectivism dbr:Berlin dbr:Berlin_State_Opera dbr:Bertolt_Brecht dbr:Brain_tumor dbr:Brest,_France dbr:Deirdre_McCloskey dbr:John_Stuart_Mill dbr:Julian_Schwinger dbr:Patricia_Churchland dbr:Paul_Churchland dbr:Renormalization dbr:Richard_Feynman dbr:Richard_Rorty dbr:University_College_London dbr:University_of_Auckland dbr:University_of_Bristol dbr:University_of_California,_Berkeley dbr:University_of_Kassel dbr:University_of_London dbr:University_of_Sussex dbr:University_of_Vienna dbr:Vaud dbr:Victor_Kraft dbr:Vienna dbr:Depression_(mood) dbc:Austrian_anarchists dbr:Lieutenant dbc:1924_births dbr:Commensurability_(philosophy_of_science) dbr:Criticism_of_science dbr:Anarchy dbr:Objectivity_(philosophy) dbc:20th-century_Austrian_philosophers dbr:Epistemology dbr:G._E._M._Anscombe dbr:Galileo dbr:Gaston_Bachelard dbr:Genolier dbr:Georg_Lukács dbr:Gotthold_Ephraim_Lessing dbr:Myth dbr:Nancey_Murphy dbr:Thomas_Kuhn dbr:TELOS_(journal) dbr:Apolda dbc:Recipients_of_the_Iron_Cross_(1939) dbr:London_School_of_Economics dbr:Ludwig_Boltzmann dbr:Ludwig_Wittgenstein dbc:Neurological_disease_deaths_in_Switzerland dbr:Democratization_of_knowledge dbr:Kraft_Circle dbr:Materialism dbr:Austria dbc:1994_deaths dbc:Academics_of_the_London_School_of_Economics dbc:Academics_of_the_University_of_Cambridge dbc:Alumni_of_the_London_School_of_Economics dbc:Criticism_of_science dbc:Deaths_from_brain_tumor dbc:Philosophers_of_science dbc:Writers_from_Vienna dbr:British_Council dbr:Bruce_Lee dbc:Austrian_expatriates_in_Germany dbc:Austrian_expatriates_in_Switzerland dbc:Austrian_expatriates_in_the_United_Kingdom dbc:Austrian_expatriates_in_the_United_States dbc:Austrian_military_personnel_of_World_War_II dbc:Deaths_from_cancer_in_Switzerland dbc:ETH_Zurich_faculty dbc:German_Army_officers_of_World_War_II dbc:Postmodernism dbc:Reich_Labour_Service_members dbr:Western_philosophy dbr:Wilfrid_Sellars dbr:Willard_Van_Orman_Quine dbr:Galileo_affair dbr:Aesthetic dbr:Albert_Einstein dbr:Alexandre_Koyré dbr:Analytic_philosophy dbr:Anarchism dbr:Dada dbr:Daniele_Bolelli dbr:ETH_Zurich dbr:Ernst_Mach dbr:Erwin_Schrödinger dbr:European_Forum_Alpbach dbr:Felix_Ehrenhaft dbr:First_Austrian_Republic dbr:Niels_Bohr dbr:Farewell_to_Reason dbr:Folk_psychology dbr:Killing_Time_(book) dbr:Separation_of_church_and_state dbr:Naive_falsificationism dbr:Ioan_Petru_Culianu dbr:Iron_cross dbr:Italy dbr:Terence_McKenna dbr:Astrology dbc:Critical_rationalists dbc:Sociologists_of_science dbr:Against_Method dbc:20th-century_Austrian_writers dbr:Karl_Popper dbr:Kierkegaard dbr:Laura_Nader dbr:Switzerland dbr:Søren_Kierkegaard dbc:Austrian_expatriates_in_New_Zealand dbr:Pirmasens dbr:Political_philosophy dbr:Pope_Benedict_XVI dbr:Positivism dbr:Sociology_of_scientific_knowledge dbr:Citizen_science dbr:Copernican_revolution dbr:Philosopher_of_science dbr:Ian_Hacking dbr:Imre_Lakatos dbr:Methodology dbr:Michel_Foucault dbr:New_Zealand dbr:Ontology dbr:Red_Army dbr:Yale_University dbr:Klaus_Hentschel dbr:Martin_Cohen_(philosopher) dbr:Objective_approach dbr:Scientific_progress dbr:Eastern_Front_(WWII) dbr:Science_in_a_Free_Society dbr:Relativism dbr:Philosophy_of_science dbr:20th-century_philosophy dbr:Observational_statement dbr:Arbeitsdienst dbr:Killing_Time_(Paul_Feyerabend_book) dbr:University_of_Berlin dbr:File:Paul_Feyerabend_2.jpg dbr:Weimar_Academy |
| dbp:academicAdvisors | dbr:Karl_Popper |
| dbp:birthDate | 1924-01-13 (xsd:date) |
| dbp:birthPlace | dbr:Vienna dbr:First_Austrian_Republic |
| dbp:caption | Feyerabend at Berkeley (en) |
| dbp:deathDate | 1994-02-11 (xsd:date) |
| dbp:deathPlace | dbr:Vaud dbr:Genolier dbr:Switzerland |
| dbp:doctoralAdvisor | dbr:Victor_Kraft |
| dbp:education | dbr:University_of_Vienna dbr:London_School_of_Economics |
| dbp:era | 20 (xsd:integer) |
| dbp:influenced | Lakatos Churchland McCloskey Murphy Hacking Foucault Kuhn Nader McKennaCulianu (en) |
| dbp:influences | Mill Lessing Popper Anscombe Wittgenstein Kierkegaard Bachelard Koyré Ehrenhaft (en) |
| dbp:institutions | dbr:University_of_California,_Berkeley |
| dbp:mainInterests | dbr:Epistemology dbr:Political_philosophy dbr:Philosophy_of_science |
| dbp:name | Paul Feyerabend (en) |
| dbp:notableIdeas | Epistemological anarchism (en) Criticism of falsificationism Incommensurability (en) |
| dbp:region | dbr:Western_philosophy |
| dbp:schoolTradition | dbr:Analytic_philosophy Epistemological anarchism (en) |
| dbp:thesisTitle | Zur Theorie der Basissätze (en) |
| dbp:thesisYear | 1951 (xsd:integer) |
| dbp:wikiPageUsesTemplate | dbt:Anarchism_sidebar dbt:Authority_control dbt:Birth_date dbt:Citation_needed dbt:Cite_book dbt:Details dbt:Div_col dbt:Div_col_end dbt:Doi dbt:Example_needed dbt:IPA-de dbt:ISBN dbt:Infobox_philosopher dbt:More_citations_needed dbt:Original_research dbt:Quote dbt:Reflist dbt:Short_description dbt:Use_American_English dbt:Use_mdy_dates dbt:Wikiquote dbt:· dbt:Death_date_and_age dbt:Cite_SEP dbt:Such_as? dbt:Positivism dbt:Philosophy_of_science dbt:Philosophy_of_mind |
| dbp:wordnet_type | http://www.w3.org/2006/03/wn/wn20/instances/synset-philosopher-noun-1 |
| dct:subject | dbc:Austrian_anarchists dbc:1924_births dbc:20th-century_Austrian_philosophers dbc:Recipients_of_the_Iron_Cross_(1939) dbc:Neurological_disease_deaths_in_Switzerland dbc:1994_deaths dbc:Academics_of_the_London_School_of_Economics dbc:Academics_of_the_University_of_Cambridge dbc:Alumni_of_the_London_School_of_Economics dbc:Criticism_of_science dbc:Deaths_from_brain_tumor dbc:Philosophers_of_science dbc:Writers_from_Vienna dbc:Austrian_expatriates_in_Germany dbc:Austrian_expatriates_in_Switzerland dbc:Austrian_expatriates_in_the_United_Kingdom dbc:Austrian_expatriates_in_the_United_States dbc:Austrian_military_personnel_of_World_War_II dbc:Deaths_from_cancer_in_Switzerland dbc:ETH_Zurich_faculty dbc:German_Army_officers_of_World_War_II dbc:Postmodernism dbc:Reich_Labour_Service_members dbc:Critical_rationalists dbc:Sociologists_of_science dbc:20th-century_Austrian_writers dbc:Austrian_expatriates_in_New_Zealand |
| gold:hypernym | dbr:Philosopher |
| schema:sameAs | http://viaf.org/viaf/24601381 |
| rdf:type | owl:Thing foaf:Person dbo:Person dul:NaturalPerson wikidata:Q19088 wikidata:Q215627 wikidata:Q4964182 wikidata:Q5 wikidata:Q729 yago:WikicatAmericanPeopleOfAustrianDescent yago:WikicatAmericanPhilosophers yago:WikicatAnalyticPhilosophers yago:WikicatAnarchists yago:WikicatAustrianAnarchists yago:WikicatAustrianPeople yago:WikicatAustrianPhilosophers dbo:Animal dbo:Eukaryote dbo:Species yago:WikicatContemporaryPhilosophers yago:WikicatCriticalRationalists schema:Person yago:WikicatWritersFromVienna yago:WikicatSociologistsOfScience yago:Academician109759069 yago:Adult109605289 yago:Alumnus109786338 yago:Anarchist109791816 yago:CausalAgent100007347 yago:Communicator109610660 yago:Educator110045713 yago:Intellectual109621545 yago:LivingThing100004258 yago:NonreligiousPerson109625789 yago:Object100002684 yago:Organism100004475 yago:Person100007846 yago:Philosopher110423589 yago:PhysicalEntity100001930 yago:Positivist110456138 yago:Professional110480253 yago:Radical110503452 yago:Writer110794014 yago:YagoLegalActor yago:YagoLegalActorGeo dbo:Philosopher yago:Scholar110557854 yago:Scientist110560637 yago:SocialScientist110619642 yago:Sociologist110620758 yago:Whole100003553 yago:Wikicat20th-centuryAustrianWriters yago:Wikicat20th-centuryPhilosophers yago:WikicatAcademicsOfTheLondonSchoolOfEconomics yago:WikicatAcademicsOfTheUniversityOfCambridge yago:WikicatAlumniOfTheLondonSchoolOfEconomics yago:WikicatPeopleFromVienna yago:WikicatPhilosophersOfScience umbel-rc:Philosopher |
| rdfs:comment | Paul Karl Feyerabend (13. ledna 1924 – 11. února 1994) byl původem rakouský filosof vědy a zakladatel epistemologického anarchismu. Feyerabend se stal slavný díky jeho anarchistickému pohledu na vědu a odmítání nutnosti existence univerzálního metodického pravidla. Byl velmi vlivnou postavou ve filosofii vědy a v sociologii vědy. (cs) Paul Karl Feyerabend (Viena, Austria, 1924 - 1994) filosofoa izan zen. Vienako Unibertsitatean ikasi zuen, eta, gero, Ameriketako Estatu Batuetara joan zen Kaliforniako Unibertsitatean filosofiako eskolak ematera. Zientziaren arlo batzuen arazo zehatzak ikertu ditu, eta interpretazioak kritikatu izan ditu. Bere esanetan, metodologiak irizpideak eman ditzake, baina ezin ditu arauak ezarri. Feyerabenden lanen artean, aipagarri dira Azalpena, erredukzioa, enpirismoa (1962), Mikrofisikaren arazoak (1962), Enpirismoaren arazoak (1971), Metodoaren kontra (1970), Gizarte askearen zientzia (1978). (eu) Paul Karl Feyerabend (German: [ˈfaɪɐˌʔaːbm̩t]; January 13, 1924 – February 11, 1994) was an Austrian-born philosopher of science best known for his work as a professor of philosophy at the University of California, Berkeley, where he worked for three decades (1958–1989). At various points in his life, he lived in England, the United States, New Zealand, Italy, Germany, and finally Switzerland. His major works include Against Method (1975), Science in a Free Society (1978) and Farewell to Reason (1987). Feyerabend became famous for his purportedly anarchistic view of science and his rejection of the existence of universal methodological rules. He was an influential figure in the sociology of scientific knowledge. Asteroid (22356) Feyerabend is named in his honour. (en) Paul Karl Feyerabend (bahasa Jerman: [ˈfaɪɐˌaːbɛnt]; 13 Januari 1924 – 11 Februari 1994) adalah seorang filsuf sains kelahiran Austria yang dikenal akan karyanya sebagai profesor filsafat di selama tiga dasawarsa (1958-1989). Ia tinggal di Inggris, Amerika Serikat, Selandia Baru, Italia, Jerman, dan akhirnya Swiss. Karya utamanya adalah (diterbitkan tahun 1975), (diterbitkan tahun 1978) dan Farewell to Reason (kumpulan tulisan yang diterbitkan tahun 1987). Feyerabend dikenal akan gagasan anarkisme epistemologisnya dan penolakannya terhadap keberadaan peraturan metodologis yang universal. Ia adalah tokoh yang berpengaruh dalam filsafat sains dan . (in) ポール・カール・ファイヤアーベント（Paul Karl Feyerabend、1924年1月13日 - 1994年2月11日）は、オーストリア出身の哲学者、科学哲学者である。アメリカ合衆国にあるカリフォルニア大学バークレー校の哲学教授を30年にわたり務めた。主著は『方法への挑戦（"Against Method"）』(1975年)、『自由人のための知（"Science in a Free Society"）』（1978年）、『理性よ、さらば（"Farewell to Reason"）』（論文集：1987年）。ファイヤアーベントは科学へのアナーキスティックな見方と、普遍的な方法論の否定によって有名になった。ファイヤアーベントは科学哲学にくわえ、科学社会学においても影響力を持つ人物である。 (ja) 파울 카를 파이어아벤트(독일어: Paul Karl Feyerabend, 1924년 1월 13일 ~ 1994년 2월 11일)는 오스트리아의 과학철학자이다. UC 버클리에서 철학 교수를 역임하며 현대 과학철학에 크게 공헌했다. 과학의 발전 과정에 있어서의 모든 방법론을 거부하였으며, 과학적 지식을 다른 종류의 지식과 구분할 수 있는 어떤 특성도 존재하지 않는다고 주장하였다. (ko) Paul Karl Feyerabend (Viena, 13 de janeiro de 1924 — Genolier, 11 de fevereiro de 1994) foi um filósofo da ciência austríaco que viveu em diversos países como Reino Unido, Estados Unidos, Nova Zelândia, Itália e Suíça. Seus maiores trabalhos são Against Method (publicado em 1975), Science in a Free Society (publicado em 1978) e Farewell to Reason (uma coleção de artigos publicados em 1987). Feyerabend tornou-se famoso pela sua visão científica anarquista da ciência e por sua suposta rejeição da existência de regras metodológicas universais. É uma figura influente na filosofia da ciência, e também na sociologia do conhecimento científico. (pt) Paul Karl Feyerabend, född 13 januari 1924 i Wien, Österrike, död 11 februari 1994 i Genolier, Schweiz, var en österrikisk filosof och vetenskapsteoretiker. Feyerabend arbetade i fyra decennier som professor i filosofi i Berkeley och i vetenskapsteori i Zürich. Främst är han känd som anarkistisk vetenskapsteoretiker och för sin kritik av den traditionella vetenskapliga metoden. (sv) 保罗·卡尔·费耶阿本德（德語：Paul Karl Feyerabend，1924年1月13日－1994年2月11日）是一位奥地利出生的科学哲学家，以他在加利福尼亚大学伯克利分校作教授的三十余年间（1958年–1989年）的著作最广为人知。 (zh) Пол (Пауль) Карл Фе́єрабенд (нім. Paul Karl Feyerabend; 13 січня 1924, Відень, Перша Австрійська Республіка — 11 лютого 1994, Женольє, кантон Во, Швейцарія) — американський філософ і методолог науки. (uk) بول فييرآبند (بالإنجليزية: Paul Feyerabend) (ولد في 13 يناير 1924 وتوفي في 11 فبراير 1994) كان فيلسوفاً مهتما بمجال العلوم، نمساوي الأصل، ولع في بداية حياته الفكرية بالمسرح ثم درس فيما بعد الفيزياء، وعلم الفلك، والتاريخ بجامعة فيينا عاصمة النمسا. (ar) Paul Karl Feyerabend (Viena, Àustria 13 de gener de 1924 - Zuric, Suïssa 11 de febrer de 1994) fou un filòsof de la ciència que al llarg de la vida va experimentar una evolució constant (popperià, antirracionalista, empirista, antiempirista, antipositivista, relativista), sempre amb un alt grau d'anarquisme i criteri crític; creador de l'anarquisme epistemològic. És un dels dos autors de la Tesi de la incommensurabilitat. (ca) Ο Πωλ Φεγεράμπεντ (Paul Karl Feyerabend, 13 Ιανουαρίου 1924 - 11 Φεβρουαρίου 1994) ήταν Αυστριακός φιλόσοφος της επιστήμης γνωστός για την εργασία του ως καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας, όπου και εργάστηκε για τρεις δεκαετίες (1958 - 1989). Περιπλανήθηκε κατά τη διάρκεια της ζωής του και βρέθηκε στην Αγγλία, ΗΠΑ, Νέα Ζηλανδία, Ιταλία, Γερμανία και τέλος Ελβετία. Στα έργα του συμπεριλαμβάνεται το σημαντικό Against Method (που δημοσιεύθηκε το 1975), το Science in a Free Society (που δημοσιεύθηκε το 1978) και το Farewell to Reason (μια συλλογή από εργασίες που δημοσιεύτηκαν το 1987). Ο Φεγεράμπεντ έγινε διάσημος λόγω της αναρχικής του άποψης για την επιστήμη και της απόρριψης ύπαρξης καθολικών μεθοδολογικών κανόνων. Αποτελεί ισχυρή προσωπικότητα στην φιλοσοφία τ (el) Paul Karl FEYERABEND [pr.: paŭl karl fajerabent] (naskiĝis la 13-an de januaro 1924, mortis la 11-an de februaro 1994) estis aŭstra scienco-filozofo, kiu poste loĝadis en Anglio, Usono, Nov-Zelando, Svisio kaj Italio. Liaj ĉefaj verkoj estas "Kontraŭ la Metodo" (1975), "Scienco en libera socio" (1978) kaj "Adiaŭ je racio" (1987). Feyerabend famiĝis pro konstrui "anarĥian" scienco-teorion kaj forĵeti la ideon ke ekzistas universalaj koniĝmetodaj reguloj. Li montris, ke ekzemple la kopernikaj ideoj de Galileo ne estis logike pruveblaj per la faktoj enkadre de la tiama epoko, kaj ke Galileo devis ruzi kaj krei alcelajn hipotezojn por doni subtenon al siaj tezoj. (eo) Paul Karl Feyerabend (* 13. Januar 1924 in Wien; † 11. Februar 1994 in Genolier im schweizerischen Waadtland) war ein österreichischer Philosoph und Wissenschaftstheoretiker. Er war von 1958 bis 1989 Philosophieprofessor an der Universität von Kalifornien in Berkeley und lebte zeitweilig in England, Deutschland, Neuseeland, Italien, zuletzt in der Schweiz, wo er als Hochschullehrer an der ETH Zürich tätig war. (de) Paul Karl Feyerabend (Viena, 13 de enero de 1924 - Zúrich, 11 de febrero de 1994) fue un filósofo de la ciencia que a lo largo de su vida experimentó una evolución constante en su pensamiento (popperiano, antirracionalista, empirista, antiempirista, antipositivista y relativista), siempre con un alto grado de anarquismo y sentido crítico que lo llevaron a postular el anarquismo epistemológico. Es uno de los dos autores de la tesis de la inconmensurabilidad. (es) Paul Karl Feyerabend (13 janvier 1924 – 11 février 1994) est un philosophe des sciences d'origine autrichienne, naturalisé américain, qui a vécu en Angleterre, aux États-Unis, en Nouvelle-Zélande, en Italie et finalement en Suisse. (fr) Paul Karl Feyerabend (Vienna, 13 gennaio 1924 – Genolier, 11 febbraio 1994) è stato un filosofo e sociologo austriaco.Filosofo della scienza, nacque in Austria ed in seguito visse nel Regno Unito, USA, Nuova Zelanda, Italia ed infine in Svizzera. (it) Paul Karl Feyerabend (Wenen, 13 januari 1924 – Genolier (Zwitserland), 11 februari 1994) was een in Oostenrijk geboren wetenschapsfilosoof, die later in Engeland, de Verenigde Staten, Nieuw-Zeeland, Zwitserland en Italië leefde. Onder zijn belangrijkste werken vallen Against Method (gepubliceerd in 1975), Science in a Free Society (gepubliceerd in 1978) en Farewell to Reason (een verzameling artikelen, uitgegeven in 1987). Feyerabend is beroemd geworden vanwege zijn anarchistische visie op wetenschap en zijn ontkenning van het bestaan van universele methodologische regels. Hij is een invloedrijk figuur in de wetenschapsfilosofie, alsmede in de sociologie van wetenschappelijke kennis. Feyerabend pleitte vooral tegen de arrogantie van de wetenschap, wat hem de reputatie van het enfant terrib (nl) Paul Karl Feyerabend (ur. 13 stycznia 1924 w Wiedniu, zm. 11 lutego 1994 w Genolier w Szwajcarii) – austriacki filozof, autor programu filozofii nauki zwanego przez niego samego anarchizmem metodologicznym lub kontrindukcjonizmem. Światowy rozgłos przyniosła mu książka Against Method (1975), w której podważa zasadność wszystkich dotychczasowych filozofii nauki. Ze względu na swoje poglądy uzyskał przydomek Salvadore Dali filozofii. Feyerabend, Przeciw metodzie Feyerabend, Przeciw metodzie Feyerabend, Zabijanie czasu (pl) Пол (Па́уль) Карл Фе́йерабенд (нем. Paul Karl Feyerabend [ˈfaɪɐˌaːbɛnt]; 13 января 1924, Вена — 11 февраля 1994, , кантон Во, Швейцария) — австрийско-американский учёный, философ, методолог науки. Родился в Вене (Австрия), в разное время жил в Англии, США, Новой Зеландии, Италии, Швейцарии. С 1958 по 1989 год работал профессором философии в Калифорнийском университете в Беркли. Основные работы: (ru) |
| rdfs:label | بول فايراباند (ar) Paul Karl Feyerabend (ca) Paul Karl Feyerabend (cs) Paul Feyerabend (de) Πωλ Φεγεράμπεντ (el) Paul Feyerabend (eo) Paul Feyerabend (es) Paul Feyerabend (eu) Paul Feyerabend (fr) Paul Feyerabend (in) Paul Feyerabend (it) ポール・ファイヤアーベント (ja) 파울 파이어아벤트 (ko) Paul Feyerabend (en) Paul Feyerabend (nl) Paul Feyerabend (pl) Paul Feyerabend (pt) Фейерабенд, Пол (ru) Paul Feyerabend (sv) 保罗·费耶阿本德 (zh) Пол Феєрабенд (філософ) (uk) |
| owl:sameAs | freebase:Paul Feyerabend http://data.europa.eu/euodp/jrc-names/Paul_Feyerabend http://viaf.org/viaf/24601381 http://d-nb.info/gnd/118532812 yago-res:Paul Feyerabend http://d-nb.info/gnd/160062365 wikidata:Paul Feyerabend http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p06870058X dbpedia-af:Paul Feyerabend dbpedia-ar:Paul Feyerabend http://arz.dbpedia.org/resource/بول_فايراباند http://ast.dbpedia.org/resource/Paul_Feyerabend dbpedia-az:Paul Feyerabend dbpedia-bg:Paul Feyerabend dbpedia-ca:Paul Feyerabend dbpedia-cs:Paul Feyerabend dbpedia-da:Paul Feyerabend dbpedia-de:Paul Feyerabend dbpedia-el:Paul Feyerabend dbpedia-eo:Paul Feyerabend dbpedia-es:Paul Feyerabend dbpedia-et:Paul Feyerabend dbpedia-eu:Paul Feyerabend dbpedia-fa:Paul Feyerabend dbpedia-fi:Paul Feyerabend dbpedia-fr:Paul Feyerabend dbpedia-gl:Paul Feyerabend dbpedia-he:Paul Feyerabend http://hi.dbpedia.org/resource/पॉल_फेएराबेंड dbpedia-hu:Paul Feyerabend dbpedia-id:Paul Feyerabend dbpedia-is:Paul Feyerabend dbpedia-it:Paul Feyerabend dbpedia-ja:Paul Feyerabend dbpedia-ko:Paul Feyerabend dbpedia-nl:Paul Feyerabend dbpedia-no:Paul Feyerabend dbpedia-pl:Paul Feyerabend dbpedia-pt:Paul Feyerabend dbpedia-ru:Paul Feyerabend http://si.dbpedia.org/resource/පෝල්_ෆෙයරබෙන්ඩ් dbpedia-sk:Paul Feyerabend dbpedia-sl:Paul Feyerabend dbpedia-sv:Paul Feyerabend dbpedia-tr:Paul Feyerabend dbpedia-uk:Paul Feyerabend dbpedia-yo:Paul Feyerabend dbpedia-zh:Paul Feyerabend https://global.dbpedia.org/id/4wW31 |
| prov:wasDerivedFrom | wikipedia-en:Paul_Feyerabend?oldid=1123219761&ns=0 |
| foaf:depiction | wiki-commons:Special:FilePath/Paul_Feyerabend_Berkeley.jpg wiki-commons:Special:FilePath/Paul_Feyerabend_2.jpg |
| foaf:isPrimaryTopicOf | wikipedia-en:Paul_Feyerabend |
| foaf:name | Paul Feyerabend (en) |
| is dbo:author of | dbr:Farewell_to_Reason dbr:Killing_Time_(book) dbr:Against_Method dbr:Science_in_a_Free_Society |
| is dbo:influenced of | dbr:Thomas_Kuhn dbr:Ludwig_Wittgenstein dbr:Alexandre_Koyré dbr:Karl_Popper dbr:Imre_Lakatos |
| is dbo:influencedBy of | dbr:Paul_Churchland dbr:Éric_Pichet dbr:Aleksandar_Bošković dbr:Ian_Hacking dbr:Imre_Lakatos |
| is dbo:wikiPageDisambiguates of | dbr:Feyerabend |
| is dbo:wikiPageRedirects of | dbr:Paul_Karl_Feyerabend dbr:Feyerabend,_Paul dbr:Epistemological_anarchism dbr:Feyerabendian dbr:Methodological_anarchism dbr:P._K._Feyerabend dbr:Anarchist_epistemology dbr:Feyerabend,_Paul_K. dbr:Feyerabend,_Paul_Karl dbr:Paul_K._Feyerabend dbr:Paul_Freyerabend dbr:Paul_Freyerbend dbr:Paul_K_Feyerabend |
| is dbo:wikiPageWikiLink of | dbr:Pseudoscience dbr:Scientific_community_metaphor dbr:Scientific_method dbr:Scientism dbr:Eliminative_materialism dbr:List_of_University_of_California,_Berkeley_faculty dbr:List_of_University_of_Cambridge_people dbr:List_of_critical_theorists dbr:1924 dbr:1924_in_philosophy dbr:David_Stove dbr:Jonathan_Potter dbr:List_of_philosophers_(D–H) dbr:List_of_philosophers_born_in_the_20th_century dbr:Paul_Churchland dbr:University_of_Bristol dbr:University_of_Vienna dbr:Victor_Kraft dbr:Victor_Skumin dbr:Deaths_in_February_1994 dbr:ETH_Zurich_Faculty_of_Architecture dbr:Index_of_philosophy_articles_(I–Q) dbr:Index_of_philosophy_of_science_articles dbr:Inductivism dbr:Kurt_Rudolf_Fischer dbr:List_of_important_publications_in_philosophy dbr:List_of_minor_planets_named_after_people dbr:List_of_people_associated_with_the_London_School_of_Economics dbr:List_of_people_associated_with_the_University_of_London dbr:List_of_people_from_Vienna dbr:List_of_people_with_brain_tumors dbr:List_of_philosophers_of_science dbr:List_of_philosophy_anniversaries dbr:Commensurability_(philosophy_of_science) dbr:Criticism_of_science dbr:Anarchism:_A_Documentary_History_of_Libertarian_Ideas dbr:Anarchist_criminology dbr:Mauro_Ceruti dbr:Elliot_Neaman dbr:1994 dbr:1994_in_literature dbr:1994_in_philosophy dbr:Eiju_Yatsu dbr:Galileo_Galilei dbr:Glossary_of_anarchism dbr:Nalin_de_Silva dbr:Thomas_Kuhn dbr:Science_wars dbr:Planck's_principle dbr:1975_in_philosophy dbr:1987_in_philosophy dbr:Antiscience dbr:Ludwig_Wittgenstein dbr:Demarcation_problem dbr:Éric_Pichet dbr:February_11 dbr:Francisco_Javier_Carrillo_Gamboa dbr:Kraft_Circle dbr:Paradigm_shift dbr:Passagen_Verlag dbr:Paul_Karl_Feyerabend dbr:Pluralism_(political_philosophy) dbr:1970s_in_sociology dbr:Agni_Yoga dbr:Thought_experiment dbr:Weimar dbr:Western_philosophy dbr:Dreamtime_(book) dbr:Galileo_affair dbr:January_13 dbr:Karl_Aschenbrenner dbr:List_of_Austrian_scientists dbr:List_of_Austrians dbr:Postmodern_philosophy dbr:Nils-Göran_Areskoug dbr:The_Structure_of_Science dbr:Aleksandar_Bošković dbr:Alexandre_Koyré dbr:Analytic_philosophy dbr:E._E._Evans-Pritchard dbr:European_Forum_Alpbach dbr:Falsifiability dbr:Felix_Ehrenhaft dbr:Feyerabend,_Paul dbr:Farewell_to_Reason dbr:History_and_philosophy_of_science dbr:History_of_scientific_method dbr:Epistemological_anarchism dbr:Josef_Mitterer dbr:Killing_Time_(book) dbr:List_of_ETH_Zurich_people dbr:List_of_Free_University_of_Berlin_people dbr:Paul_Raskin dbr:Reason dbr:Hans_Albert dbr:Hans_Thirring dbr:Harald_Wohlrapp dbr:Historiography_of_science dbr:Jad_Adams dbr:Babette_Babich dbr:Counterinduction dbr:Hypothesis dbr:Feyerabendian dbr:Theory_choice dbr:Suhrkamp_Verlag dbr:Against_Method dbr:Karl_Popper dbr:Bildwissenschaft dbr:Søren_Kierkegaard dbr:Hermann_Vetter dbr:Paul_Ziff dbr:Arthur_Pap dbr:Bold_hypothesis dbr:Sociology_of_scientific_knowledge dbr:Citizen_science dbr:Feyerabend dbr:Fred_Halliday dbr:Methodological_anarchism dbr:Ian_Hacking dbr:Imre_Lakatos dbr:Influence_and_reception_of_Søren_Kierkegaard dbr:Methodology dbr:Michael_Polanyi dbr:Carole_Ferrier dbr:Paul_Hoyningen-Huene dbr:McCloskey_critique dbr:The_Structure_of_Scientific_Revolutions dbr:Eulama dbr:Factual_relativism dbr:List_of_unsolved_problems_in_philosophy dbr:Unity_of_science dbr:Roerichism dbr:Science_and_the_Catholic_Church dbr:Science_in_a_Free_Society dbr:Relativism dbr:Philosophy_of_science dbr:Pierre_A._Riffard dbr:Non-science dbr:Theology_of_Pope_Benedict_XVI dbr:Theory-ladenness dbr:Outline_of_scientific_method dbr:Sociology_of_the_history_of_science dbr:Rhetoric_of_science dbr:P._K._Feyerabend dbr:Anarchist_epistemology dbr:Feyerabend,_Paul_K. dbr:Feyerabend,_Paul_Karl dbr:Paul_K._Feyerabend dbr:Paul_Freyerabend dbr:Paul_Freyerbend dbr:Paul_K_Feyerabend |
| is dbp:author of | dbr:Farewell_to_Reason dbr:Killing_Time_(book) dbr:Against_Method dbr:Science_in_a_Free_Society |
| is dbp:influenced of | dbr:Ludwig_Wittgenstein dbr:Alexandre_Koyré dbr:Karl_Popper |
| is dbp:influences of | dbr:Nalin_de_Silva dbr:Éric_Pichet dbr:Aleksandar_Bošković dbr:Ian_Hacking |
| is foaf:primaryTopic of | wikipedia-en:Paul_Feyerabend |
