tamarind – Store norske leksikon (original) (raw)
Tamarindtre
Tamarindtre
Tamarind
Tamarind er eit tropisk tre i erteblomfamilien. Frukta blir brukt i matlaging, først og fremst i India og Søraust-Asia, der krydderet blir brukt i marinadar, chutneyar, karrirettar og supper. Skolma kan mosast og blir særleg bruka i sausar, mellom anna worcestersaus.
Faktaboks
Uttale
tamarˈind
av arabisk tamarhindi, ‘indisk daddel’
Tamarindus indica
Beskriven av
Global rødlistestatus
LC – Livskraftig
Skildring
Planta er eit eviggrønt, tropisk tre som blir opptil 20 meter høgt.
Blada er finnete og har opptil 40 småblad. Blomane er gule og veks i små klasar. Belgfruktene er brune, opptil 10 centimeter lange, og inneheld mange frø og ein syrleg, klissete fruktmasse.
Utbreiing
Tamarind stammar frå tropisk Afrika, men blir dyrka og finst forvilla overalt i tropane.
Bruk
Frukta blir brukt i matlaging, frøa er etande, og skolma kan mosast og er særleg brukt i sausar. Tamarind er hovudsmakstilsetninga i worcestersaus. Blokker av tørka tamarindpasta blir mykje brukt i asiatisk mat. Smaken er sursøt, fruktig og skarp.
Tamarind blir først og fremst nytta i India og Søraust-Asia. Krydderet blir brukt i marinadar, chutneyar, curryrettar, supper, sausar, til kjøt, kylling, ris- og grønsaksretter, og til belgfrukter som linser, erter og bønner, men også i søtsaker og drikker.
Tamarind gir både smak og farge til maten. Dei tørka fruktene blir mykje brukte i sørindisk matlaging, medan dei i Indonesia og Vietnam også bruker frisk, umoden tamarind. Desse har ein meir syrleg og mindre fruktig smak. Tørka tamarind må leggjast i bløyt før bruk.
Treet har sterk og hard ved med mørk kjerneved som gir verdifullt tømmer.
Historie
Opphavleg kjem tamarindtreet frå det austlege Afrika, og framleis veks det somme stader naturleg i Sudan. Men treet vart innført til India for så lenge sidan at det ofte blir omtalt som heimehøyrande der, noko namnet også speglar: Både Indian date og tamarind, som kjem frå arabisk «tamar hindi», betyr ‘indisk daddel’.
Frukta var velkjend hos dei gamle grekarane lenge før vår tidsrekning, og på 1600-talet tok spanske og portugisiske kolonistar treet med seg til Sør- og Mellom-Amerika, der bruken av frukta etter kvart har vorte teken opp i lokale mattradisjonar.
Innan folkemedisinen har tamarind vorte brukt til mellom anna sårheiling og som avføringsmiddel.
Les meir i Store norske leksikon
Faktaboks
Tamarindus indica
GBIF-ID