| dbo:abstract |
Una font artificial o brollador forma part del mobiliari urbà o particular d'una casa, per exemple en un jardí. Les fonts fabricades per l'home poden ser d'utilitat pràctica, si serveixen per abastir d'aigua les persones que no tenien aigua corrent a casa seva, o purament ornamental. Les fonts poden ser de pedra, metall o altre material. (ca) Fontána (ital. fontana, z lat. fons, pramen) je ozdobná kamenná nebo kovová kašna s tekoucí nebo stříkající vodou, často doplněná vodotryskem nebo různými umělými vodními kaskádami. Bývá zdobena figurálními motivy, plastikami, mísovitými nebo mušlovitými přepady. Nejčastější umístění bývá na frekventovaných náměstích, v zahradách a parcích, zejména zámeckých. V současnosti se fontány často doplňují různými světelnými efekty a proud vody je někdy řízen počítačem. Fontána je také prvek zahradní architektury používaný v sadovnické tvorbě. (cs) النافورة أو المِطْفَرة أو الفوَّارة دفق من الماء ناتج عن ضغطها، عبر ثقوب ضيِّقة في حوض، فترتفع إلى مستوى معيَّن أولاً ثم تهبط. ويحصل الارتفاع طبيعيا أو اصطناعيا. تدفع مياه النوافير الحديثة بالكهرباء وقد تُجمَّل بالأنوار فتزيدها بهاءً. يأتي هذا الضغط في حالة النافورة الطبيعية، من وزن الماء المجمع في خزان، ومن حرارته، أو من كليهما معا، إذ يمر الماء في قنوات تحت الأرض إلى أن يستطيع الخروج على شكل نبع أو نافورة كما في حالة الحمة الفوارة. أما في حالة النوافير الاصطناعية فإن المضخات هي التي تقوم بتوليد الضغط اللازم. تستخدم النوافير الاصطناعية لأغراض تجميلية وأغراض عملية. فهي تساعد على إبقاء البرك نظيفة وتقلل من الحاجة إلى كثير من الماء. وقد انتشرت في الحدائق والساحات العامة ومراكز التسوق. وفي مثل هذه النوافير، قد ينساب الماء من خلال تماثيل أو من فوقها. ويستمتع الناس بمشاهدة الماء وسماع خريره. كما تُزوّد بعض النوافير التجميلية بأضواء ملونة. (ar) Ein Springbrunnen, auch Fontäne genannt, ist eine bauliche Anlage, aus der ein oder mehrere Wasserstrahlen bis zu einer bestimmten Höhe steigen und anschließend in das Becken, gelegentlich auch in den See oder das Meer fallen, das sie umgibt. Ein Sonderfall der Fontäne sind Geysire, die in der Natur vorkommen. (de) Fontano (itale fontana el la latina aqua fontana = fontakvo, diference de aqua pluvialis = pluvakvo) estas konstruaĵo kun speciala tubaranĝo, por alten ŝprucigi la akvon kaj tiel ornami placon, parkon k.s. (PIV). Laŭ Francisko Azorín Fontano estas Loko aŭ konstruaĵo el kiu artefarite elfluas akvo. Li indikas etimologion el latina fontana el fons, fontis (fonto). Kaj li aldonas teknikajn terminojn kiaj fontanisto, por Metiisto sin okupanta pri fontanoj k. akvoprovizado; fontanistejo. (eo) A fountain, from the Latin "fons" (genitive "fontis"), meaning source or spring, is a decorative reservoir used for discharging water. It is also a structure that jets water into the air for a decorative or dramatic effect. Fountains were originally purely functional, connected to springs or aqueducts and used to provide drinking water and water for bathing and washing to the residents of cities, towns and villages. Until the late 19th century most fountains operated by gravity, and needed a source of water higher than the fountain, such as a reservoir or aqueduct, to make the water flow or jet into the air. In addition to providing drinking water, fountains were used for decoration and to celebrate their builders. Roman fountains were decorated with bronze or stone masks of animals or heroes. In the Middle Ages, Moorish and Muslim garden designers used fountains to create miniature versions of the gardens of paradise. King Louis XIV of France used fountains in the Gardens of Versailles to illustrate his power over nature. The baroque decorative fountains of Rome in the 17th and 18th centuries marked the arrival point of restored Roman aqueducts and glorified the Popes who built them. By the end of the 19th century, as indoor plumbing became the main source of drinking water, urban fountains became purely decorative. Mechanical pumps replaced gravity and allowed fountains to recycle water and to force it high into the air. The Jet d'Eau in Lake Geneva, built in 1951, shoots water 140 metres (460 ft) in the air. The highest such fountain in the world is King Fahd's Fountain in Jeddah, Saudi Arabia, which spouts water 260 metres (850 ft) above the Red Sea. Fountains are used today to decorate city parks and squares; to honor individuals or events; for recreation and for entertainment. A splash pad or spray pool allows city residents to enter, get wet and cool off in summer. The musical fountain combines moving jets of water, colored lights and recorded music, controlled by a computer, for dramatic effects. Fountains can themselves also be musical instruments played by obstruction of one or more of their water jets. provide clean drinking water in public buildings, parks and public spaces. (en) Iturria ura isurtzen duen arkitektura elementua izendatzen duen hitza da, jatorriz edateko ura isurtzen zuten arkitektura elementu garrantzitsuak ziren, kalean edo mendian kokatuta. Gero etxeetan instalatu ziren txorrotei ere iturri deitu zitzaien. Analogiaz "ardo iturria" bezalako arkitektura elementu batzuk ere sortu izan dira. Analogiaz, baita ere, nagusiki apaintzeko funtzioa betetzen duten arkitektura elementu batzuk edo apaintzeko funtzioa besterik betetzen ez duten arkitektura elementu batzuk iturri bezala ezagutzen dira. (eu) Una fuente, como elemento arquitectónico de un espacio urbano o doméstico, es un ingenio hidráulico compuesto por caños, grifos o surtidores de agua, y uno o varios pilones, pilas o estanques. Puede tener uso utilitario, ambiental o decorativo. Son habituales en patios, jardines, plazas, o en lugares singulares de la ciudad, embelleciéndolos y resaltando su importancia. (es) Une fontaine est une construction, généralement accompagnée d'un bassin, de laquelle jaillit de l'eau. Une fontaine peut être naturelle, c'est-à-dire alimentée par une source ou faire partie d'un réseau de distribution d'eau, un réseau d’aqueducs, ou un réseau alimenté par des pompes. La fontainerie classique distingue les fontaines des jets d'eau, nappes d'eau et cascades. Les fontaines ont participé à l'hygiène publique, limitant le risque de choléra ou de maladies véhiculées par les puits susceptible d'être contaminés par les excréments et eaux usées. Certaines fontaines ont servi d'abreuvoir. En Europe, le fontanier ou fontainier, parfois désigné par la population était chargé de l'entretien, des réparations ou de dégeler la fontaine en hiver. Les fontaines sont en ville, un élément encore utilisé comme tel dans certains parcs et jardins. (fr) Is struchtúr ornáideach suite i linn nó loch a chuirtear scairdeanna uisce san aer as é scairdeán. (ga) Air mancur adalah sebuah aliran air yang menyebar secara diagonal dari sebuah sumber air. Air mancur bisa berupa air mancur dinding atau air mancur berdiri. Air mancur dapat dibuat dengan wadah yang terbuat dari berbagai bahan konstruksi seperti batu, beton atau logam. Pengaliran air di dalam air mancur dapat ditata menjadi beberapa tingkatan. Sumber air pada air mancur umumnya berasal dari wadah berukuran kecil, kolam di kebun atau kolam ikan. Air mancur berguna sebagai penghias taman atau penghias bagian halaman bangunan. (in) Una fontana (dal latino fontis, "sorgente") è un dispositivo architettonico che versa l'acqua (proveniente da una sorgente o da un impianto idrico) in un bacino da cui è possibile attingere, oppure per effetti decorativi o scenografici. In origine le fontane avevano uno scopo puramente funzionale, essendo molto importanti e diffuse nei centri abitati prima che l'acqua corrente fosse disponibile nelle singole abitazioni, mentre ora vanno via via scomparendo, al pari dei lavatoi pubblici, posti muniti di vasche ove ci si poteva recare per fare il . Oltre all'uso come punto di accesso all'acqua, le fontane sono usate come elemento architettonico ed urbanistico ornamentale ed artistico, anche di tipo monumentale: esempi sono le fontane ornate di statue o illegiadrite e rese più spettacolari e scenografiche con fantasiosi giochi d'acqua. Le fontane utilizzate come ornamento si svilupparono durante l'età ellenistica e furono tra le sue opere più rappresentative, e poi questo uso fu esteso anche nella Roma antica dove queste fontane presero il nome di ninfei. Nel Medioevo le fontane venivano usate sempre meno, infatti si usavano i pozzi. Con l'avvento del Barocco e del Rinascimento, le fontane riacquisirono il valore architettonico e decorativo che avevano nel periodo classico. (it) ( 다른 뜻에 대해서는 분수 문서를 참고하십시오.) 분수(噴水,fountain)는 미관상의 아름다움을 위해 압력을 이용해 물을 뿜도록 만들어진 설비이다. 주로 공원이나 광장에 설치되며 호수나 강, 바다에도 설치된다. 분수는 원래 샘이나 호수에서 용수로로 도시, 마을에 연결되어 식수와 생활용수를 공급하는 기능을 했다. 19세기 후반까지 분수대는 저수지와 수로가 높은 위치에 있어야 작동했다. 또한, 분수는 정원이나 광장을 장식하는 용도로도 사용된다. 이탈리아에 있는 트레비 분수처럼 소원을 비는 의미로 분수에 동전을 던져 넣는 경우도 있다. (ko) Fontanna (wodotrysk) – urządzenie wodne, najczęściej ozdobne, wyrzucające pod ciśnieniem wodę z dysz lub dyszy. Jest jednym z elementów tzw. małej architektury. Jedna z konstrukcji składa się z basenu z przelewem i trzonu z dyszą. Do trzonu doprowadzona jest pod ciśnieniem woda, która tryska z jednej lub kilku dysz. Opadająca woda gromadzona jest w basenie. Basen może być złożony z jednej lub kilku mis różnej wielkości i różnego kształtu. Ilość wody w basenach regulowana jest za pomocą przelewów. Innym rodzajem fontann są takie, w których woda spływa w formie kaskad. Najbardziej znanym jej przykładem jest Fontanna di Trevi w Rzymie, która zasilana jest grawitacyjnie, wodą spływającą do niej akweduktem. Fontanny często mają bogate oprawy rzeźbiarskie lub architektoniczne. Znane były już w starożytności. Służyły ozdobie (umieszczano je w ogrodach, parkach, na placach miast i dziedzińcach pałaców), a także pełniły funkcje użytkowe lub kultowe (np. w meczetach i wczesnochrześcijańskich bazylikach). Przy budowie wykorzystywano czasem źródła artezyjskie. Współczesne fontanny często mają wbudowane automatyczne urządzenia do iluminacji czy regulacji strumienia wody (przykładem może być Wrocławska Fontanna multimedialna, Multimedialny Park Fontann w Warszawie czy też śpiewająca fontanna w Mariańskich Łaźniach). Rozróżnia się dwa podstawowe typy fontann: * europejski – woda tryska ponad zbiornik, a następnie wpada do niego, jednocześnie burząc lustro wody; tego typu fontanny rozpowszechniły się w Europie na początku ery nowożytnej i są obecnie najpopularniejsze; * arabski – woda nigdy nie znajduje się w powietrzu, tylko wycieka z otworu po elementach swojej konstrukcji; fontanny tego typu budowali początkowo muzułmanie, głównie na półwyspie Iberyjskim i w Turcji; obecnie fontanny tego typu są mniej popularne od europejskich. (pl) Een fontein (van Latijn fons, fontis, 'bron') is een natuurlijke of kunstmatige installatie die water spuit. Dit kan permanent zijn of variëren afhankelijk van de druk door de toevoer van de vloeistof. De fontein is de oorsprong van de kraan en van de wastafel. Een kleine wastafel (bijvoorbeeld in een toiletruimte) wordt nog altijd een fonteintje genoemd. (nl) 噴水（ふんすい）とは、池や湖などに設けられる水を噴出する装置、またはその噴出される水そのもののことである。広場や庭園、公園の装飾的設備として設けられることが多々ある。 (ja) Um fontanário ou chafariz, às vezes chamado somente por fonte, é uma construção, ornamental ou não, provida de uma ou mais bicas, de onde jorra água potável. Geralmente, situa-se em local aberto à visitação pública, como praças e jardins. Pode ser erigido com diversos propósitos, dentre eles: manter a humidade do ar, saciar a sede, servir de ornamento ou decoração. (pt) En fontän (franska fontaine, ytterst av latin fons, "källa"), även kallad springbrunn eller vattenkonst, är en anläggning där vatten i olika former och genom olika rörelser utnyttjas i konstnärligt och dekorativt syfte. En naturlig fontän kan uppkomma i en artesisk brunn. (sv) Фонта́н (от лат. fontana в значении «источник», «родник», «ключ») — природное (гейзер) или искусственно созданное явление, заключающееся в истечении жидкости (обычно воды) под действием оказываемого на неё давления, вверх или в сторону. В последнем случае, особенно когда истечение жидкости происходит относительно спокойно, фонтан относят к категории источников. В ряде случаев такой источник называют ключом. (ru) 噴泉，又稱噴水池，傳統上指的從源頭中向上噴出來的水流，天然的噴泉可以出現於山上或曠野上，有時候甚至會把周圍的盤地填滿。他們的一個共同點，是擁有足夠的水壓，當水流離開地面時有一定的壓力，自然會噴射到一定的高度。日內瓦湖裏的一個噴泉，就是現代著名的噴泉之一。 自古代以來，很多的噴泉也是一個人工水池中的裝飾品，位於一些高雅的花園中。在歐洲，很多噴泉口就位於一個古典雕刻上。 (zh) Фонта́н (через італ. fontana від лат. fons, род. відм. fontis — «джерело, гейзер, причина»), водограй — струмінь води, який б'є вгору або витікає під тиском, а також спеціальний прилад, що забезпечує викидання води, і споруда, що його обрамляє. (uk) |
| rdfs:comment |
Una font artificial o brollador forma part del mobiliari urbà o particular d'una casa, per exemple en un jardí. Les fonts fabricades per l'home poden ser d'utilitat pràctica, si serveixen per abastir d'aigua les persones que no tenien aigua corrent a casa seva, o purament ornamental. Les fonts poden ser de pedra, metall o altre material. (ca) Fontána (ital. fontana, z lat. fons, pramen) je ozdobná kamenná nebo kovová kašna s tekoucí nebo stříkající vodou, často doplněná vodotryskem nebo různými umělými vodními kaskádami. Bývá zdobena figurálními motivy, plastikami, mísovitými nebo mušlovitými přepady. Nejčastější umístění bývá na frekventovaných náměstích, v zahradách a parcích, zejména zámeckých. V současnosti se fontány často doplňují různými světelnými efekty a proud vody je někdy řízen počítačem. Fontána je také prvek zahradní architektury používaný v sadovnické tvorbě. (cs) Ein Springbrunnen, auch Fontäne genannt, ist eine bauliche Anlage, aus der ein oder mehrere Wasserstrahlen bis zu einer bestimmten Höhe steigen und anschließend in das Becken, gelegentlich auch in den See oder das Meer fallen, das sie umgibt. Ein Sonderfall der Fontäne sind Geysire, die in der Natur vorkommen. (de) Fontano (itale fontana el la latina aqua fontana = fontakvo, diference de aqua pluvialis = pluvakvo) estas konstruaĵo kun speciala tubaranĝo, por alten ŝprucigi la akvon kaj tiel ornami placon, parkon k.s. (PIV). Laŭ Francisko Azorín Fontano estas Loko aŭ konstruaĵo el kiu artefarite elfluas akvo. Li indikas etimologion el latina fontana el fons, fontis (fonto). Kaj li aldonas teknikajn terminojn kiaj fontanisto, por Metiisto sin okupanta pri fontanoj k. akvoprovizado; fontanistejo. (eo) Iturria ura isurtzen duen arkitektura elementua izendatzen duen hitza da, jatorriz edateko ura isurtzen zuten arkitektura elementu garrantzitsuak ziren, kalean edo mendian kokatuta. Gero etxeetan instalatu ziren txorrotei ere iturri deitu zitzaien. Analogiaz "ardo iturria" bezalako arkitektura elementu batzuk ere sortu izan dira. Analogiaz, baita ere, nagusiki apaintzeko funtzioa betetzen duten arkitektura elementu batzuk edo apaintzeko funtzioa besterik betetzen ez duten arkitektura elementu batzuk iturri bezala ezagutzen dira. (eu) Una fuente, como elemento arquitectónico de un espacio urbano o doméstico, es un ingenio hidráulico compuesto por caños, grifos o surtidores de agua, y uno o varios pilones, pilas o estanques. Puede tener uso utilitario, ambiental o decorativo. Son habituales en patios, jardines, plazas, o en lugares singulares de la ciudad, embelleciéndolos y resaltando su importancia. (es) Is struchtúr ornáideach suite i linn nó loch a chuirtear scairdeanna uisce san aer as é scairdeán. (ga) Air mancur adalah sebuah aliran air yang menyebar secara diagonal dari sebuah sumber air. Air mancur bisa berupa air mancur dinding atau air mancur berdiri. Air mancur dapat dibuat dengan wadah yang terbuat dari berbagai bahan konstruksi seperti batu, beton atau logam. Pengaliran air di dalam air mancur dapat ditata menjadi beberapa tingkatan. Sumber air pada air mancur umumnya berasal dari wadah berukuran kecil, kolam di kebun atau kolam ikan. Air mancur berguna sebagai penghias taman atau penghias bagian halaman bangunan. (in) ( 다른 뜻에 대해서는 분수 문서를 참고하십시오.) 분수(噴水,fountain)는 미관상의 아름다움을 위해 압력을 이용해 물을 뿜도록 만들어진 설비이다. 주로 공원이나 광장에 설치되며 호수나 강, 바다에도 설치된다. 분수는 원래 샘이나 호수에서 용수로로 도시, 마을에 연결되어 식수와 생활용수를 공급하는 기능을 했다. 19세기 후반까지 분수대는 저수지와 수로가 높은 위치에 있어야 작동했다. 또한, 분수는 정원이나 광장을 장식하는 용도로도 사용된다. 이탈리아에 있는 트레비 분수처럼 소원을 비는 의미로 분수에 동전을 던져 넣는 경우도 있다. (ko) Een fontein (van Latijn fons, fontis, 'bron') is een natuurlijke of kunstmatige installatie die water spuit. Dit kan permanent zijn of variëren afhankelijk van de druk door de toevoer van de vloeistof. De fontein is de oorsprong van de kraan en van de wastafel. Een kleine wastafel (bijvoorbeeld in een toiletruimte) wordt nog altijd een fonteintje genoemd. (nl) 噴水（ふんすい）とは、池や湖などに設けられる水を噴出する装置、またはその噴出される水そのもののことである。広場や庭園、公園の装飾的設備として設けられることが多々ある。 (ja) Um fontanário ou chafariz, às vezes chamado somente por fonte, é uma construção, ornamental ou não, provida de uma ou mais bicas, de onde jorra água potável. Geralmente, situa-se em local aberto à visitação pública, como praças e jardins. Pode ser erigido com diversos propósitos, dentre eles: manter a humidade do ar, saciar a sede, servir de ornamento ou decoração. (pt) En fontän (franska fontaine, ytterst av latin fons, "källa"), även kallad springbrunn eller vattenkonst, är en anläggning där vatten i olika former och genom olika rörelser utnyttjas i konstnärligt och dekorativt syfte. En naturlig fontän kan uppkomma i en artesisk brunn. (sv) Фонта́н (от лат. fontana в значении «источник», «родник», «ключ») — природное (гейзер) или искусственно созданное явление, заключающееся в истечении жидкости (обычно воды) под действием оказываемого на неё давления, вверх или в сторону. В последнем случае, особенно когда истечение жидкости происходит относительно спокойно, фонтан относят к категории источников. В ряде случаев такой источник называют ключом. (ru) 噴泉，又稱噴水池，傳統上指的從源頭中向上噴出來的水流，天然的噴泉可以出現於山上或曠野上，有時候甚至會把周圍的盤地填滿。他們的一個共同點，是擁有足夠的水壓，當水流離開地面時有一定的壓力，自然會噴射到一定的高度。日內瓦湖裏的一個噴泉，就是現代著名的噴泉之一。 自古代以來，很多的噴泉也是一個人工水池中的裝飾品，位於一些高雅的花園中。在歐洲，很多噴泉口就位於一個古典雕刻上。 (zh) Фонта́н (через італ. fontana від лат. fons, род. відм. fontis — «джерело, гейзер, причина»), водограй — струмінь води, який б'є вгору або витікає під тиском, а також спеціальний прилад, що забезпечує викидання води, і споруда, що його обрамляє. (uk) النافورة أو المِطْفَرة أو الفوَّارة دفق من الماء ناتج عن ضغطها، عبر ثقوب ضيِّقة في حوض، فترتفع إلى مستوى معيَّن أولاً ثم تهبط. ويحصل الارتفاع طبيعيا أو اصطناعيا. تدفع مياه النوافير الحديثة بالكهرباء وقد تُجمَّل بالأنوار فتزيدها بهاءً. يأتي هذا الضغط في حالة النافورة الطبيعية، من وزن الماء المجمع في خزان، ومن حرارته، أو من كليهما معا، إذ يمر الماء في قنوات تحت الأرض إلى أن يستطيع الخروج على شكل نبع أو نافورة كما في حالة الحمة الفوارة. أما في حالة النوافير الاصطناعية فإن المضخات هي التي تقوم بتوليد الضغط اللازم. (ar) A fountain, from the Latin "fons" (genitive "fontis"), meaning source or spring, is a decorative reservoir used for discharging water. It is also a structure that jets water into the air for a decorative or dramatic effect. (en) Une fontaine est une construction, généralement accompagnée d'un bassin, de laquelle jaillit de l'eau. Une fontaine peut être naturelle, c'est-à-dire alimentée par une source ou faire partie d'un réseau de distribution d'eau, un réseau d’aqueducs, ou un réseau alimenté par des pompes. La fontainerie classique distingue les fontaines des jets d'eau, nappes d'eau et cascades. Les fontaines sont en ville, un élément encore utilisé comme tel dans certains parcs et jardins. (fr) Una fontana (dal latino fontis, "sorgente") è un dispositivo architettonico che versa l'acqua (proveniente da una sorgente o da un impianto idrico) in un bacino da cui è possibile attingere, oppure per effetti decorativi o scenografici. In origine le fontane avevano uno scopo puramente funzionale, essendo molto importanti e diffuse nei centri abitati prima che l'acqua corrente fosse disponibile nelle singole abitazioni, mentre ora vanno via via scomparendo, al pari dei lavatoi pubblici, posti muniti di vasche ove ci si poteva recare per fare il . (it) Fontanna (wodotrysk) – urządzenie wodne, najczęściej ozdobne, wyrzucające pod ciśnieniem wodę z dysz lub dyszy. Jest jednym z elementów tzw. małej architektury. Jedna z konstrukcji składa się z basenu z przelewem i trzonu z dyszą. Do trzonu doprowadzona jest pod ciśnieniem woda, która tryska z jednej lub kilku dysz. Opadająca woda gromadzona jest w basenie. Basen może być złożony z jednej lub kilku mis różnej wielkości i różnego kształtu. Ilość wody w basenach regulowana jest za pomocą przelewów. Innym rodzajem fontann są takie, w których woda spływa w formie kaskad. Najbardziej znanym jej przykładem jest Fontanna di Trevi w Rzymie, która zasilana jest grawitacyjnie, wodą spływającą do niej akweduktem. (pl) |
